Παθολογία: Γιατί οι νέοι γιατροί εγκαταλείπουν τη «ραχοκοκαλιά» του ΕΣΥ

Η ειδικότητα της Παθολογίας αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση στην Ελλάδα, καθώς ο αριθμός των εγγεγραμμένων γιατρών παραμένει στάσιμος στους 4.618 την τελευταία εξαετία. Παρά το οικονομικό κίνητρο των 40.000 ευρώ που θέσπισε το Υπουργείο Υγείας για το 2025, οι νέοι επιστήμονες φαίνεται να απορρίπτουν τον εξαντλητικό φόρτο εργασίας και τις χαμηλές αποδοχές του δημόσιου συστήματος.

Η κρίση στην Παθολογία δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας δομικής αποεπένδυσης στο ανθρώπινο δυναμικό του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Ενώ η ιατρική επιστήμη εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, η οργάνωση των νοσοκομείων στην Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη σε μοντέλα που εξαντλούν τον γιατρό, οδηγώντας πολλούς στη μετανάστευση στο εξωτερικό ή στην επιλογή ειδικοτήτων με καλύτερη ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Αυτή η τάση επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι, ενώ ο συνολικός αριθμός των γιατρών αυξάνεται, η κάλυψη των παθολογικών κλινικών παραμένει το «αγκάθι» του συστήματος.

Η ακτινογραφία των ειδικοτήτων: Στασιμότητα στην Παθολογία

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των παθολόγων στη χώρα μας παρουσιάζει μηδενική ουσιαστικά αύξηση από το 2018. Συγκεκριμένα, πέρυσι ήταν εγγεγραμμένοι 4.618 παθολόγοι, έναντι 4.617 προ εξαετίας. Την ίδια στιγμή, άλλες ειδικότητες γνωρίζουν σημαντική άνθηση. Ο αριθμός των παιδιάτρων αυξήθηκε κατά 7,9%, των καρδιολόγων κατά 6,5% και των γενικών γιατρών κατά 13,5%. Ακόμη και η Ματίνα Παγώνη, ως εκπρόσωπος των νοσοκομειακών γιατρών, έχει επανειλημμένα αναφερθεί στις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι συνάδελφοί της στις παθολογικές κλινικές.

Η μείωση δεν περιορίζεται μόνο στην Παθολογία, καθώς και οι μικροβιολόγοι κατέγραψαν πτώση, από 3.543 το 2018 σε 3.315 το 2024. Η δυσαναλογία αυτή αναδεικνύει μια στροφή των νέων γιατρών προς ειδικότητες που επιτρέπουν την ευκολότερη άσκηση ιδιωτικού έργου ή έχουν λιγότερο πιεστικές εφημερίες στα δημόσια νοσοκομεία.

Οι αποτρεπτικοί παράγοντες για τους νέους επιστήμονες

Για έναν νέο γιατρό, η επιλογή της Παθολογίας στο ΕΣΥ μεταφράζεται συχνά σε συνεχόμενες εφημερίες και την ανάγκη κάλυψης κενών σε πολλαπλά πόστα μέσω των περιβόητων «εντέλλεσθε». Οι χαμηλές αποδοχές σε συνδυασμό με τον τεράστιο όγκο περιστατικών δημιουργούν ένα περιβάλλον επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout). Επιπλέον, η αντίληψη ότι ο παθολόγος στον ιδιωτικό τομέα περιορίζεται συχνά στη συνταγογράφηση φαρμάκων λειτουργεί αποτρεπτικά για όσους αναζητούν μια πιο κλινική ή ερευνητική καριέρα.

Ιατρικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι το κίνητρο των 40.000 ευρώ που προσφέρει το Υπουργείο Υγείας για όσους επιλέξουν την ειδικότητα το 2025 είναι ένα θετικό βήμα, ωστόσο δεν αρκεί από μόνο του. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι χωρίς ριζική αναδιάρθρωση των συνθηκών εργασίας και των μισθολογικών κλιμακίων, η Παθολογία θα συνεχίσει να υπολείπεται σε δημοφιλία, παρά τις νέες προσλήψεις στο δημόσιο που έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο έτος.

Γεωγραφικές ανισότητες και η «έρημος» της περιφέρειας

Η κατανομή του ιατρικού προσωπικού στην επικράτεια παραμένει χαοτικά άνιση. Ενώ στην Αττική αντιστοιχούν 86,3 γιατροί ανά 10.000 κατοίκους, στη Στερεά Ελλάδα ο αριθμός αυτός πέφτει στους 34 και στο Βόρειο Αιγαίο στους 37,1. Αυτή η υγειονομική ανισότητα πλήττει άμεσα την ποιότητα περίθαλψης στην περιφέρεια, όπου οι ελλείψεις σε παθολόγους καθιστούν τη λειτουργία των νοσοκομείων οριακή.

Αξιοσημείωτο είναι και το κοινωνικό προφίλ του κλάδου, καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες εισέρχονται στο επάγγελμα. Το 2024, ο αριθμός των γυναικών γιατρών αυξήθηκε κατά 2,8%, έναντι μόλις 0,5% των ανδρών. Παράλληλα, η μείωση των φαρμακείων κατά 47 μονάδες σε όλη τη χώρα και η σταθερή άνοδος των φυσικοθεραπευτών (11.446 μέλη) δείχνουν μια αναδιάταξη στον ευρύτερο χάρτη των επαγγελμάτων υγείας.

Η επόμενη μέρα για τη στελέχωση του συστήματος

Η πρόκληση για την ελληνική πολιτεία έγκειται στην επαναφορά της ελκυστικότητας των βασικών κλινικών ειδικοτήτων. Η Παθολογία αποτελεί τον πυλώνα κάθε νοσοκομείου και η αποδυνάμωσή της απειλεί τη συνολική ευστάθεια του συστήματος υγείας. Οι εξελίξεις τους επόμενους μήνες, και ειδικά η ανταπόκριση των νέων γιατρών στα νέα οικονομικά κίνητρα, θα κρίνουν αν η τάση φυγής μπορεί να αναστραφεί ή αν η χώρα θα συνεχίσει να «εξάγει» έτοιμους επιστήμονες σε συστήματα υγείας του εξωτερικού.