Πάρκινγκ Κοτζιά: Αναζωπυρώνεται η συζήτηση για τα Ι.Χ. στο κέντρο της Αθήνας

Η επαναλειτουργία του υπόγειου πάρκινγκ στην πλατεία Κοτζιά από τις 19 Δεκεμβρίου αναζωπυρώνει τη συζήτηση για τη χρήση των ιδιωτικών οχημάτων στο κέντρο της Αθήνας. Ειδικοί και εκπρόσωποι του Δήμου Αθηναίων διαφωνούν για το αν η αποθάρρυνση των Ι.Χ. είναι η σωστή κατεύθυνση ή αν οδηγεί στη μετατροπή του κέντρου σε ένα τουριστικό «πάρκο».

Η επικείμενη επαναλειτουργία του δημοτικού υπόγειου χώρου στάθμευσης στην πλατεία Κοτζιά, με χωρητικότητα 500 οχημάτων, έρχεται σε μια περίοδο όπου η στάση απέναντι στα Ι.Χ. έχει αλλάξει ριζικά. Ενώ παλαιότερα η δημιουργία νέων χώρων στάθμευσης θεωρούνταν θετική εξέλιξη, σήμερα, με την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και την ανάγκη για βιώσιμες μετακινήσεις, τέτοιες κινήσεις εγείρουν έντονο προβληματισμό.

Η αντιπαράθεση για τη θέση του Ι.Χ. στο κέντρο της Αθήνας

Η επαναλειτουργία του υπόγειου πάρκινγκ στην πλατεία Κοτζιά, η οποία αναμένεται από τις 19 Δεκεμβρίου, αναζωπυρώνει τη συζήτηση για τη χρήση των ιδιωτικών οχημάτων στο κέντρο της πρωτεύουσας. Η αντιδήμαρχος Αστικής Αναζωογόνησης και Ανθεκτικότητας του Δήμου Αθηναίων, Μάρω Ευαγγελίδου, αρχιτέκτονας και πολεοδόμος, αναγνωρίζει ότι το ερώτημα για την αποθάρρυνση της κυκλοφορίας των Ι.Χ. διαθέτει σοβαρή επιστημονική βάση. Παρόλο που ο Δήμος Αθηναίων είναι φιλοσοφικά υπέρ της μείωσης των Ι.Χ., η κ. Ευαγγελίδου τονίζει την ανάγκη για μεταβατικές πολιτικές που ευνοούν τη σταδιακή προσαρμογή, αποτρέποντας διχαστικές πρακτικές. Αυτή η προσέγγιση σηματοδοτεί μια ενδιαφέρουσα μετατόπιση σε σχέση με τις οριζόντιες απαγορευτικές πολιτικές του παρελθόντος, ανεξαρτήτως ιδεολογικής απόχρωσης των εκάστοτε δημάρχων.

Η διοίκηση Δούκα, σύμφωνα με την κ. Ευαγγελίδου, δεν ευνοεί δυσανάλογα τα Ι.Χ., καθώς ο Δήμος Αθηναίων δεν μπορεί να ασκήσει αυτόνομη πολιτική συγκοινωνιών και κυκλοφορίας. Αντίθετα, ασκεί πιέσεις για τη χωροθέτηση περιμετρικών χώρων στάθμευσης κοντά σε σταθμούς μετρό και προτείνει τη μονοδρόμηση των οδών Αθηνάς και Ερμού στο πλαίσιο της κατασκευής του βόρειου ποδηλατικού άξονα. Παράλληλα, ο Δήμος έχει δρομολογήσει τη δημιουργία ενός δικτύου τοπικών ποδηλατόδρομων που θα διέρχονται από γειτονιές όπως τα Σεπόλια, η Κυψέλη και τα Εξάρχεια.

Οι διαφορετικές οπτικές των ειδικών

Ο συγκοινωνιολόγος – πολεοδόμος Θάνος Βλαστός θέτει ένα προβοκατόρικο ερώτημα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δημιουργίας αχανών υπόγειων χώρων στάθμευσης. Υποστηρίζει ότι στάθμευση και δρόμοι είναι αλληλοεξαρτώμενα και ότι η κλίμακα της στάθμευσης απαιτεί ένα ανάλογο οδικό δίκτυο που η Αθήνα δεν θα αποκτήσει ποτέ. Επικαλούμενος τα συμπεράσματα του προγράμματος «Walkable Athens» της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ, ο κ. Βλαστός επισημαίνει ότι στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας ο αριθμός των θέσεων στάθμευσης είναι δυσανάλογα μεγάλος. Προτείνει την κατάργηση θέσεων στάθμευσης στον δρόμο υπέρ των πεζοδρομίων και των ποδηλατόδρομων, με την εξυπηρέτηση των Ι.Χ. να αναλαμβάνεται αποκλειστικά από τα πάρκινγκ. Σήμερα, ωστόσο, πολλοί οδηγοί θεωρούν τα πάρκινγκ έσχατη εφεδρεία, εξαντλώντας πρώτα τις πιθανότητες στις άφθονες παρόδιες και δωρεάν θέσεις, συχνά και πάνω σε πεζοδρόμια.

Στον αντίποδα, ο Ρωμανός Γεροδήμος, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ, εκφράζει μια διαφορετική άποψη. Για τον ίδιο, το αυτοκίνητο παραμένει το πιο δημοκρατικό μέσο μεταφοράς, προσφέροντας ελευθερία κινήσεων ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικής κατάστασης ή ηλικίας. Θεωρεί ότι το αυτοκίνητο είναι το «αίμα των πόλεων», μεταφέροντας το «οξυγόνο της κοινωνικής ποικιλομορφίας και της μεικτής χρήσης», στοιχεία κρίσιμα για την μεταπολεμική Αθήνα. Ο κ. Γεροδήμος προειδοποιεί ότι οι πεζοδρομήσεις μεγάλων λεωφόρων και η «δικτατορία των ηλεκτρικών ποδηλάτων και πατινιών» μετατρέπουν τα κέντρα των δυτικών πόλεων σε «Ντίσνεϊλαντ για τουρίστες και γιάπηδες», καταστρέφοντας τον κοινωνικό ιστό.

Η έντονη διαφωνία μεταξύ των ειδικών υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα του ζητήματος και την έλλειψη μιας ενιαίας προσέγγισης. Ενώ πολεοδόμοι και συγκοινωνιολόγοι τείνουν να βλέπουν την αποθάρρυνση του Ι.Χ. ως μονόδρομο για βιώσιμες πόλεις, πολιτικοί επιστήμονες και αρχιτέκτονες αναδεικνύουν τον κοινωνικό και λειτουργικό ρόλο του αυτοκινήτου, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο απώλειας της αστικής ταυτότητας και της κοινωνικής ποικιλομορφίας.

Η αντιδήμαρχος Μάρω Ευαγγελίδου εκφράζει τις αντιρρήσεις της στην ακραία αποθάρρυνση, τονίζοντας ότι υπάρχει ένας δεδομένος αριθμός οχημάτων στους δρόμους που κάπου πρέπει να σταθμεύσουν. Ο Γιάννης Α. Αίσωπος, καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πανεπιστημίου Πατρών, προσφέρει μια πιο ισορροπημένη ματιά. Συμφωνεί με την αποθάρρυνση των Ι.Χ. και την προτεραιοποίηση των δημόσιων συγκοινωνιών, αλλά προειδοποιεί ότι η ολική πεζοδρόμηση μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μιας εκτεταμένης τουριστικής περιοχής που εξοστρακίζει το μικρεμπόριο και τους κατοίκους. Το αυτοκίνητο, υποστηρίζει, δεν πρέπει να εξαφανιστεί, αλλά να προσδιοριστούν οι περιορισμένες οδοί διέλευσής του και να ελεγχθεί αυστηρά η στάθμευση, με τους υπάρχοντες και νέους χώρους στάθμευσης να συμβάλλουν καθοριστικά σε αυτό.

Η επόμενη μέρα για την κινητικότητα στην Αθήνα

Η συζήτηση για τη θέση του αυτοκινήτου στο κέντρο της Αθήνας παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ, με την επαναλειτουργία του πάρκινγκ Κοτζιά να αποτελεί απλώς την αφορμή. Ο Δήμος Αθηναίων, μέσω των δηλώσεων της αντιδημάρχου, δείχνει να κινείται σε μια γραμμή σταδιακών μεταρρυθμίσεων και όχι ριζικών απαγορεύσεων. Η πίεση για τη δημιουργία περιμετρικών χώρων στάθμευσης και η ανάπτυξη του δικτύου ποδηλατόδρομων αποτελούν ενδεικτικά βήματα προς μια πιο βιώσιμη αστική κινητικότητα. Ωστόσο, η εύρεση μιας ισορροπημένης λύσης που θα συνδυάζει την περιβαλλοντική ευαισθησία με τις ανάγκες των κατοίκων και της τοπικής οικονομίας παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για την πρωτεύουσα.