Πανεπιστήμια: 280.000 διαγραφές ανενεργών φοιτητών – Ποιοι πήραν παράταση

Με το τέλος του 2025, τίθεται σε εφαρμογή η δεύτερη φάση του νόμου για τη διαγραφή ανενεργών φοιτητών από τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, ξεκαθάρισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι 280.000 φοιτητές θα διαγραφούν αυτόματα, ενώ 35.000 αξιοποίησαν τη δυνατότητα παράτασης των σπουδών τους.

Αυτή η εξέλιξη, που τίθεται σε πλήρη εφαρμογή προς το τέλος του 2025, σηματοδοτεί μια σημαντική μεταρρύθμιση στο ελληνικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης. Αποτελεί συνέχεια ενός θεσμικού πλαισίου που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι, με στόχο την αντιμετώπιση του χρόνιου προβλήματος των ανενεργών φοιτητών και την αναβάθμιση της λειτουργίας των δημόσιων πανεπιστημίων.

Η εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου

Όπως ανακοίνωσε η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η 31η Δεκεμβρίου 2025 είναι η καταληκτική ημερομηνία για την αυτόματη διαγραφή περίπου 280.000 ανενεργών φοιτητών από τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Η ρύθμιση αφορά όσους έχουν ξεπεράσει την ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Η κ. Ζαχαράκη τόνισε ότι παρά τις ανησυχίες, πρόκειται για ένα «σύγχρονο, δίκαιο και λειτουργικό πλαίσιο» που «βάζει τάξη χωρίς να στερεί ευκαιρίες».

Η υπουργός υπογράμμισε ότι το προηγούμενο καθεστώς των ανενεργών φοιτητών «αδικούσε τους πάντες», από τα ίδια τα ιδρύματα που δεν μπορούσαν να προγραμματίσουν, μέχρι τους ενεργούς φοιτητές και τους ίδιους τους νέους που παρέμεναν εγκλωβισμένοι. Η νομοθετική αυτή παρέμβαση κρίθηκε «αναγκαία» για να διασφαλιστεί ότι τα πτυχία θα αντανακλούν πραγματική προσπάθεια και αξία, καθώς η φοιτητική ιδιότητα «δεν ισχύει εφ’ όρου ζωής» σε κανένα σύγχρονο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο.

Οι εξαιρέσεις και η «δεύτερη ευκαιρία»

Στο πλαίσιο αυτής της ρύθμισης, 35.000 φοιτητές αξιοποίησαν τη «δεύτερη ευκαιρία» που θεσπίστηκε, υποβάλλοντας αίτηση για παράταση σπουδών. Αυτή η δυνατότητα δόθηκε σε όσους είχαν ολοκληρώσει τουλάχιστον το 70% των μαθημάτων ή πιστωτικών μονάδων και είχαν συμμετάσχει σε εξετάσεις δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια, επιτρέποντάς τους να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους εντός δύο επιπλέον εξαμήνων. Όσοι δεν εκκίνησαν αυτή τη διαδικασία, θα διαγραφούν αυτόματα. Σε αυτό το πλαίσιο, ορισμένα ιδρύματα έχουν ήδη λάβει μέτρα για την υποστήριξη των φοιτητών, όπως η οργάνωση εντατικών φροντιστηρίων για τους «αιώνιους» φοιτητές, ενώ άλλα εξετάζουν τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για έγκαιρη προειδοποίηση.

Το νέο πλαίσιο, σύμφωνα με την υπουργό, «δεν είναι άκαμπτο» και προβλέπει ρητά εξαιρέσεις. Συγκεκριμένα, από τη διαγραφή εξαιρούνται τα άτομα με αναπηρία άνω του 50%, ενώ προβλέπεται κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας. Επίσης, η πρόβλεψη για μερική φοίτηση αφορά γονείς παιδιών έως 8 ετών, εργαζόμενους (με άνω των 20 ωρών εργασίας την εβδομάδα) και πρωταθλητές/αθλητές με εντατικό πρόγραμμα.

Το σκεπτικό πίσω από τη ρύθμιση

Η υπουργός Παιδείας κατέληξε δηλώνοντας ότι στόχος είναι ένα δημόσιο πανεπιστήμιο σύγχρονο, εξωστρεφές και συμπεριληπτικό, που «στηρίζει τον φοιτητή, χτίζει το μέλλον του και δεν τον αφήνει επ’ αόριστον στο περιθώριο». Η πολιτική αυτή δεν αποσκοπεί στο να «κλείσει πόρτες», αλλά στο να «ανοίξει δρόμους σε σπουδές με προοπτική», αξιοπιστία και θεσμική συνέπεια. Εκπαιδευτικοί κύκλοι και αναλυτές της ανώτατης εκπαίδευσης εκτιμούν ότι η εφαρμογή του νόμου, παρά τις αρχικές αντιδράσεις, θα συμβάλει στην αποσυμφόρηση των γραμματειών και στην ορθολογικότερη κατανομή των ακαδημαϊκών πόρων στα ιδρύματα. Η κίνηση αυτή ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές πρακτικές, όπου η φοιτητική ιδιότητα έχει σαφή χρονικά όρια, προωθώντας την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία των πτυχίων. Η ανάγκη για τέτοιες παρεμβάσεις επιβεβαιώνεται και από στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία στην τελευταία της έκθεση αποκάλυψε ότι μόνο το 49,9% των εγγεγραμμένων φοιτητών είναι ενεργοί, αναδεικνύοντας ένα ευρύτερο πρόβλημα καθυστέρησης στην αποφοίτηση.

Η επόμενη μέρα για τα ελληνικά πανεπιστήμια

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΕΘΑΑΕ, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, οι εγγεγραμμένοι φοιτητές στα ΑΕΙ κατά την ακαδημαϊκή χρονιά 2023-24 ανέρχονταν συνολικά σε 703.857. Από αυτούς, οι ενεργοί φοιτητές ήταν 352.099, γεγονός που σημαίνει ότι οι μη ενεργοί φοιτητές έφταναν τους 351.758. Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν την κλίμακα του προβλήματος που καλείται να αντιμετωπίσει η νέα νομοθεσία.

Η εφαρμογή του νόμου αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός πιο ευέλικτου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος για τους φοιτητές. Η δέσμευση του Υπουργείου Παιδείας είναι να διασφαλίσει ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια θα προσφέρουν σπουδές με προοπτική και θα προετοιμάζουν τους νέους για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, χωρίς να τους αφήνουν σε μια αέναη φοιτητική κατάσταση.