- Νέες προσφυγές στο ΣτΕ από τέσσερις δήμους της Αττικής κατά του Προεδρικού Διατάγματος για τον ΝΟΚ.
- Οι δήμοι αντιδρούν στη νομιμοποίηση υπερβάσεων δόμησης μέσω του «περιβαλλοντικού ισοζυγίου».
- Στο επίκεντρο η προστασία της χαμηλής δόμησης και των ελεύθερων χώρων πρασίνου στα προάστια.
- Η δικαστική μάχη θεωρείται δύσκολη καθώς το διάταγμα έχει ήδη ελεγχθεί από το ΣτΕ.
Ομάδα δήμων της Αττικής κλιμακώνει τη δικαστική διαμάχη καταθέτοντας νέες προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά του Προεδρικού Διατάγματος για τα μπόνους δόμησης. Οι δήμοι Φιλοθέης – Ψυχικού, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Αλίμου και Κηφισιάς αντιδρούν στην εξειδίκευση των διαδικασιών που επιτρέπουν την ολοκλήρωση κτιρίων τα οποία είχαν «παγώσει» λόγω προηγούμενων δικαστικών αποφάσεων.
| Δήμος | Κύριο Επιχείρημα | Καθεστώς Πρασίνου |
|---|---|---|
Δήμος Φιλοθέη – Ψυχικό | Κύριο Επιχείρημα Προστασία φυσιογνωμίας κηπούπολης & Νέου Ψυχικού | Καθεστώς Πρασίνου 13,5 τ.μ. / κάτοικο |
Δήμος Βάρη – Βούλα – Βουλιαγμένη | Κύριο Επιχείρημα Αποτροπή δομικού αδιεξόδου & περιβαλλοντικής ζημιάς | Καθεστώς Πρασίνου Υψηλό |
Δήμος Άλιμος | Κύριο Επιχείρημα Αντίθεση στην υπέρμετρη αύξηση υψών | Καθεστώς Πρασίνου Αστικό πράσινο |
Δήμος Κηφισιά | Κύριο Επιχείρημα Διατήρηση χαμηλής δόμησης και χαρακτήρα προαστίου | Καθεστώς Πρασίνου Υψηλό |
Η κίνηση αυτή αποτελεί το νεότερο κεφάλαιο σε μια μακρά αντιπαράθεση μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κεντρικής διοίκησης, η οποία ξεκίνησε με τις αμφισβητούμενες διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Η ουσία της διαφωνίας έγκειται στην προσπάθεια του Υπουργείου Περιβάλλοντος να νομιμοποιήσει την υπέρβαση των υψών και των συντελεστών δόμησης μέσω του λεγόμενου περιβαλλοντικού ισοζυγίου — μιας αρχής που επιτρέπει την αντιστάθμιση πολεοδομικών υπερβάσεων με χρηματικά πρόστιμα ή πράσινες παρεμβάσεις — γεγονός που οι δήμοι θεωρούν ότι αλλοιώνει ανεπανόρθωτα τον αστικό ιστό και τη φυσιογνωμία των προαστίων.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο με το ΥΠΕΝ έχουν αποφασίσει να φέρουν τις πόλεις σε ένα δομικό αδιέξοδο, βαφτίζοντας τα πρόστιμα περιβαλλοντικό ισοζύγιο.
Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης
Το μέτωπο των τεσσάρων δήμων και οι νομικές διεκδικήσεις
Στην πρώτη γραμμή της νομικής μάχης βρίσκονται οι δήμοι Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Αλίμου, Φιλοθέης – Ψυχικού και Κηφισιάς. Οι δήμαρχοι των περιοχών αυτών εξέφρασαν την έντονη δυσαρέσκειά τους κατά τη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 14 δήμοι. Κεντρικό σημείο τριβής αποτελεί το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα ολοκληρωθούν οι οικοδομές που έκαναν χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ, αλλά διεκόπησαν μετά από αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η περίπτωση του Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού. Παρόλο που η Φιλοθέη και το Παλαιό Ψυχικό εξαιρέθηκαν από τα μπόνους δόμησης το 2023, η δημοτική αρχή επισημαίνει ότι το πρόβλημα παραμένει οξύ στην περιοχή του Νέου Ψυχικού. Επιπλέον, εκφράζονται φόβοι ότι οι άδειες που είχαν μπλοκαριστεί στο παρελθόν θα μπορέσουν τώρα να υλοποιηθούν, οδηγώντας σε ανεξέλεγκτη αύξηση του όγκου των κτιρίων σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από χαμηλή δόμηση και υψηλά ποσοστά πρασίνου.
Η κριτική για το «δομικό αδιέξοδο» και την περιβαλλοντική ζημιά
Ο δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) και το ΥΠΕΝ, κατηγορώντας τα ότι οδηγούν τις πόλεις σε ένα «δομικό αδιέξοδο». Σύμφωνα με τον ίδιο, η λογική ότι οποιαδήποτε περιβαλλοντική ή κοινωνική ζημιά μπορεί να αντισταθμιστεί με ένα πρόστιμο είναι λανθασμένη και επικίνδυνη. Η ανησυχία των δημάρχων εστιάζεται στην απώλεια της υπεραξίας των περιοχών τους, καθώς η αντικατάσταση μονοκατοικιών από ογκώδη κτίρια που καλύπτουν ολόκληρα οικόπεδα υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων νομικών παραστατών που παρακολουθούν την υπόθεση, η προσφυγή των δήμων θα πρέπει να βασιστεί σε εξαιρετικά ισχυρά επιχειρήματα, δεδομένου ότι το Προεδρικό Διάταγμα έχει ήδη υποστεί έναν πρώτο έλεγχο από το ΣτΕ. Ωστόσο, οι δήμοι ποντάρουν στην ανάδειξη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και στην ανάγκη τήρησης του Κτιριοδομικού Κανονισμού με τρόπο που να σέβεται τον πολεοδομικό σχεδιασμό κάθε περιοχής.
Η επόμενη μέρα στη δικαστική διαμάχη
Η νομική υπηρεσία των δήμων εξετάζει αν θα κατατεθεί μία κοινή προσφυγή ή αν κάθε δήμος θα κινηθεί αυτόνομα, προκειμένου να αναδείξει τα ειδικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Για τον δήμαρχο Φιλοθέης – Ψυχικού, Χαράλαμπο Μπονάτσο, η προάσπιση των 13,5 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο αποτελεί κόκκινη γραμμή, ειδικά όταν ο μέσος όρος στους αστικούς δήμους της χώρας είναι μόλις 2,5 τ.μ.
Εν αναμονή των διευκρινίσεων, πολεοδόμοι και αναλυτές τονίζουν ότι η έκβαση αυτής της υπόθεσης θα αποτελέσει πρόκριμα για το μέλλον της δόμησης σε ολόκληρη τη χώρα. Η σύγκρουση για τα ύψη των κτιρίων και τα πολεοδομικά κίνητρα δεν αφορά πλέον μόνο τους κατοίκους των βορείων και νοτίων προαστίων, αλλά θέτει συνολικά το ερώτημα του πώς οραματιζόμαστε τις βιώσιμες πόλεις του μέλλοντος.
Τι πρέπει να προσέξουν οι ιδιοκτήτες και οι δημότες
- Ενημερωθείτε από την πολεοδομία του δήμου σας για το τρέχον καθεστώς αναστολής οικοδομικών αδειών.
- Ελέγξτε αν το ακίνητό σας βρίσκεται σε περιοχή που εξαιρείται από τα κίνητρα του ΝΟΚ (π.χ. πρώην κηπουπόλεις).
- Παρακολουθήστε τις ανακοινώσεις των δήμων για τις ημερομηνίες εκδίκασης των προσφυγών στο ΣτΕ.
- Σε περίπτωση νέας δόμησης, συμβουλευτείτε μηχανικό για τη συμβατότητα της μελέτης με τις πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις.
