- Η Μαρία Κλάρα Μάρτιν τονίζει ότι οι πρόσφυγες αναζητούν ευκαιρίες εργασίας, όχι επιδόματα.
- Η Ελλάδα έχει αυστηροποιήσει την πολιτική της, αλλά διαθέτει λειτουργικό σύστημα ασύλου.
- Δραστικές περικοπές κονδυλίων (56% στην Ελλάδα) επηρεάζουν τη δράση της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ.
- Η γραφειοκρατία αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ένταξη των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία.
- Η ειρήνη και η μείωση των παγκόσμιων ανισοτήτων είναι οι μόνες λύσεις για τη μείωση των προσφυγικών ροών.
Η επικεφαλής της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Μαρία Κλάρα Μάρτιν, ολοκληρώνει την τετραετή θητεία της στην Ελλάδα και αφυπηρετεί από τον Οργανισμό, μιλώντας στην «Κ» για την αυστηροποίηση της πολιτικής, τις παγκόσμιες συνθήκες και τις δραστικές περικοπές κονδυλίων. Υπογραμμίζει ότι οι πρόσφυγες αναζητούν ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και αξιοπρέπεια, καταρρίπτοντας τον μύθο ότι προτιμούν να ζουν από επιδόματα.
Η αποχώρηση της Μαρίας Κλάρα Μάρτιν από την ηγεσία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, μετά από τέσσερα χρόνια και 35 χρόνια συνολικής υπηρεσίας στον Οργανισμό, σηματοδοτεί μια περίοδο αναστοχασμού για το προσφυγικό ζήτημα, εν μέσω παγκόσμιων συγκρούσεων και σημαντικών περικοπών στη χρηματοδότηση.
Η τετραετία της Μαρίας Κλάρα Μάρτιν στην Ελλάδα
Η Μαρία Κλάρα Μάρτιν έφτασε στην Ελλάδα στις 27 Οκτωβρίου 2021, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, διαπιστώνοντας μια σημαντική αλλαγή στην αντίληψη για τη χώρα. Ενώ παλαιότερα η Ελλάδα θεωρούνταν κυρίως χώρα διέλευσης, η κατάσταση άρχισε να μεταβάλλεται, με την κυβέρνηση να συνειδητοποιεί την ανάγκη για ενσωμάτωση, δημιουργώντας μάλιστα το υφυπουργείο ενσωμάτωσης. Μια μεγάλη έρευνα που διεξήχθη σε συνεργασία με ελληνικά και σουηδικά πανεπιστήμια, σε δείγμα περίπου 3.000 ανθρώπων, αποκάλυψε ότι περίπου το 30% των προσφύγων, κυρίως από την υποσαχάρια Αφρική, επιθυμούσαν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Το εύρημα αυτό ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον, δεδομένου ότι η γλώσσα δεν θα αποτελούσε εμπόδιο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι έρευνες αυτές έδειξαν ότι οι πρόσφυγες, εφόσον μπορούσαν να βρουν εργασία που να ανταποκρίνεται στις δεξιότητές τους, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της χώρας κατά 2%. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία πιλοτικών προγραμμάτων για την εκπαίδευση οδηγών, την ένταξη σε προγράμματα όπως οι «νταντάδες της γειτονιάς» και η «βοήθεια στο σπίτι», με πολλούς συμμετέχοντες να βρίσκουν έκτοτε εργασία.
Αυστηροποίηση πολιτικής και οι προκλήσεις της ένταξης
Σήμερα, η κατάσταση έχει αλλάξει, με λιγότερες αφίξεις από διαφορετικές χώρες και μια σαφώς αυστηρότερη κυβερνητική πολιτική απέναντι σε μετανάστες και πρόσφυγες. Η Μαρία Κλάρα Μάρτιν αναγνωρίζει την πρόοδο της Ελλάδας, η οποία διαθέτει πλέον ένα αξιόπιστο σύστημα ασύλου που μπορεί να εντοπίσει ποιος είναι πρόσφυγας και ποιος όχι, γεγονός που θεωρεί πολύ σημαντικό. Η Ελλάδα, ως μία από τις πρώτες χώρες που φιλοξένησαν γραφείο της Υπατης Αρμοστείας, έχει ιστορική παράδοση στο άσυλο, κάτι που η ίδια συνέδεσε με τις «Ικέτιδες» στην Επίδαυρο.
Προτεινόμενο Η κυβέρνηση Τραμπ διατάσσει έλεγχο στους πρόσφυγες της εποχής Μπάιντεν
Η κυβέρνηση έχει κατανοήσει τη διαφορά μεταξύ μεταναστών και προσφύγων, τονίζοντας την υποχρέωση των κρατών να προστατεύουν τους πρόσφυγες, οι οποίοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν τη ζωή τους. Παράλληλα, έχει αναγνωριστεί η δυνατότητα των προσφύγων να ενταχθούν στην αγορά εργασίας νόμιμα, προς όφελος της χώρας. Ωστόσο, η μεγαλύτερη δυσκολία στην ένταξη παραμένει η γραφειοκρατία. Η Μάρτιν επισημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό προσφύγων χρειάζεται απλώς ένα «μικρό σπρώξιμο» για να επιβιώσει και να βρει τη θέση του στην κοινωνία, αρκεί να υπάρξουν ευκαιρίες για εκπαίδευση και εκμάθηση ελληνικών και αγγλικών.
Δραστικές περικοπές στην Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ
Οι δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, κυρίως από τις ΗΠΑ αλλά και από ευρωπαϊκές χώρες, έχουν δημιουργήσει μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία. Αυτές οι περικοπές έχουν οδηγήσει σε μείωση των παρεμβάσεων του Οργανισμού κατά 25% παγκοσμίως και στην κατάργηση περίπου 5.200 θέσεων εργασίας. Στην Ελλάδα, οι περικοπές είναι ακόμα πιο έντονες, φτάνοντας το 56%. Από 146 άτομα στις αρχές του 2025, το προσωπικό θα μειωθεί σε 68 έως το τέλος του έτους, με αποτέλεσμα την κατάργηση ή περικοπή πολλών προγραμμάτων. Αυτή η κατάσταση είναι ιδιαίτερα επίπονη, καθώς αφορά ανθρώπους που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στα ανθρώπινα δικαιώματα και τα θέματα των προσφύγων.
Η επόμενη μέρα για το προσφυγικό: Ειρήνη και ισότητα
Παρά τις αυξανόμενες αντιδράσεις των πολιτών στην Ευρώπη απέναντι στους πρόσφυγες, η Μαρία Κλάρα Μάρτιν τονίζει ότι τα τείχη και οι απαγορεύσεις δεν μπορούν να σταματήσουν τις ροές. Η μόνη βιώσιμη λύση για τη μείωση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών είναι η επένδυση στην ειρήνη, την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την καλή διακυβέρνηση. Με 45 σημεία συγκρούσεων το 2024 παγκοσμίως, και δεδομένων των τεράστιων ανισοτήτων, οι άνθρωποι αναγκάζονται να μεταναστεύσουν αναζητώντας ένα μέλλον. Η παροχή ενός μέλλοντος στις χώρες προέλευσής τους αποτελεί την πραγματική λύση στο παγκόσμιο αυτό πρόβλημα.
