Η ελληνική διασπορά ζητάει άμεση στήριξη για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση

Οι Έλληνες του εξωτερικού ζητούν εντατική στήριξη για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση των παιδιών τους, θεωρώντας την κρίσιμη για την ταυτότητα και την οικογενειακή συνοχή. Νέα έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 154 γονείς και 44 εκπαιδευτικοί από δεκάδες χώρες, αναδεικνύει σοβαρά εμπόδια και την ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις από την ελληνική πολιτεία.

Αυτή η έκκληση για ενίσχυση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό έρχεται ως συνέχεια μιας μακροχρόνιας συζήτησης για τη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς και της γλώσσας μεταξύ των Ελλήνων της Διασποράς. Η ελληνική γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο επικοινωνίας, αλλά έναν θεμελιώδη πυλώνα ταυτότητας, συναισθηματικής συνέχειας και οικογενειακής συνοχής, όπως υπογραμμίζεται από τους ίδιους τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.

Τα ευρήματα της έρευνας για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση

Τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας, που διεξήχθη από τις 15 Ιανουαρίου έως τις 17 Φεβρουαρίου 2025 από τον «Παιδόκηπο» σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου, το Ute’s International Lounge και το Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γάνδης, φέρνουν στην επιφάνεια τις πιεστικές ανάγκες. Συνολικά 154 γονείς παιδιών έως 10 ετών από 54 χώρες και 44 εκπαιδευτικοί από 32 χώρες συμμετείχαν, αναδεικνύοντας την κρίσιμη σημασία της ελληνικής γλώσσας. Το 80% των γονιών θεωρεί τη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας κύριο λόγο για την εκμάθηση ελληνικών, ενώ το 75% αναφέρει την επικοινωνία με συγγενείς στην Ελλάδα.

Βασικά εμπόδια και αιτήματα γονέων

Παρά την αναγνωρισμένη αξία, οι γονείς αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Το 70% ανέφερε την έλλειψη κατάλληλου, σύγχρονου και δίγλωσσου υλικού για παιδιά έως 10 ετών. Επιπλέον, το 60% δήλωσε ότι οι περιορισμοί χρόνου και οι πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες δυσκολεύουν τη συστηματική επαφή με την ελληνική γλώσσα, ενώ το 55% σημείωσε την ασυμβατότητα των υφιστάμενων προγραμμάτων με τα ωράρια των εκπαιδευτικών συστημάτων των χωρών διαμονής. Ως εκ τούτου, το 85% των γονιών ζητάει δίγλωσσο, παιδαγωγικά κατάλληλο υλικό, το 65% επιθυμεί πρόσβαση σε ψηφιακούς πόρους και το 50% χρειάζεται εκπαίδευση για την υποστήριξη της διγλωσσίας στο σπίτι.

Οι προκλήσεις των εκπαιδευτικών και η ανάγκη για στήριξη

Οι εκπαιδευτικοί, που αποτελούν τους βασικούς φορείς της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό, επιβεβαιώνουν τις δυσκολίες. Το 78% δηλώνει την έλλειψη επαρκών και ελκυστικών υλικών, ενώ το 72% υπογραμμίζει την πρόκληση των συστηματικά μεικτών τάξεων με παιδιά διαφορετικών ηλικιών και γλωσσικών επιπέδων, χαρακτηρίζοντάς την ως μία από τις σημαντικότερες δυσκολίες (73%). Το 68% αναφέρει ότι δεν λαμβάνει επαρκή υποστήριξη από αρμόδιους φορείς, είτε σε επίπεδο επιμόρφωσης είτε σε επίπεδο υλικών και χρηματοδότησης. Πολλοί λειτουργούν ως «νησίδες», χωρίς συστηματικό δίκτυο υποστήριξης ή ευκαιρίες επαγγελματικού διαλόγου, με το 60% να πιστεύει ότι θα ωφελούνταν από αυξημένη συνεργασία.

Η παρέμβαση στην πολιτική ηγεσία και τα αιτήματα

Φορείς γονέων από εννέα ευρωπαϊκές χώρες απέστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και στην υπουργό Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, ζητώντας άμεσα μέτρα. Το μείζον θέμα της υποστελέχωσης των ελληνόγλωσσων εκπαιδευτικών δομών αναδεικνύεται ως διαρθρωτική κρίση, οδηγώντας σε υπολειτουργία ή αναστολή τμημάτων. Στην επιστολή επισημαίνεται επίσης η δραματική μείωση του προϋπολογισμού για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση κατά περίπου 80% από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, με σημαντικά κονδύλια να παραμένουν αδιάθετα. Οι γονείς ζητούν επικαιροποίηση και ουσιαστική αύξηση του επιμισθίου των εκπαιδευτικών, θέσπιση πρόσθετων κινήτρων και ενεργοποίηση του επιτόπιου εκπαιδευτικού προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Η προσέλκυση και παραμονή ικανού διδακτικού προσωπικού είναι ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία ελληνικών πανεπιστημίων να προσελκύσουν φοιτητές με δωρεάν ελληνόφωνα προγράμματα, όπως συνέβη πρόσφατα στην Ιορδανία, δείχνει τη δυναμική που μπορεί να αναπτυχθεί με την κατάλληλη υποστήριξη.

Η επόμενη μέρα για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση

Η συλλογική προσπάθεια του «Παιδόκηπου» και των συνεργαζόμενων φορέων, σε συνδυασμό με τις άμεσες παρεμβάσεις των συλλόγων γονέων, υπογραμμίζει την ανάγκη για ολιστική προσέγγιση στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση της Διασποράς. Η διαμόρφωση ενός πλαισίου που να ανταποκρίνεται πραγματικά στις ανάγκες των παιδιών, των οικογενειών και των εκπαιδευτικών απαιτεί συντονισμένες ενέργειες από την ελληνική πολιτεία, με επίκεντρο τον εκσυγχρονισμό του υλικού, την επαρκή στελέχωση και τη συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Μόνο έτσι θα διασφαλιστεί η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού για τις επόμενες γενιές στο εξωτερικό.