- ECDC προειδοποιεί για «άνευ προηγουμένου» διασπορά γρίπης πτηνών στην Ευρώπη.
- Τετραπλάσια αύξηση κρουσμάτων Α(Η5Ν1) σε άγρια πτηνά το φθινόπωρο 2025.
- Αυξημένος κίνδυνος έκθεσης και μετάδοσης του ιού στον άνθρωπο.
- Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο οι πιο πληγείσες χώρες.
- Συστάσεις για εντατική παρακολούθηση και μέτρα πρόληψης για εκτεθειμένα άτομα.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) εξέδωσε σήμα κινδύνου για την Ευρώπη, προειδοποιώντας για «άνευ προηγουμένου» διασπορά του ιού της γρίπης των πτηνών και αύξηση του κινδύνου εμφάνισης κρουσμάτων σε ανθρώπους. Η προειδοποίηση έρχεται μετά από μια τετραπλάσια αύξηση των ανιχνεύσεων του παθογόνου ιού Α(Η5Ν1) σε άγρια πτηνά το φθινόπωρο του 2025, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται εν μέσω μιας περιόδου αυξημένης επαγρύπνησης για τις ζωονόσους, καθώς η παγκόσμια κινητικότητα των πληθυσμών πτηνών και οι κλιματικές αλλαγές δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ταχεία εξάπλωση παθογόνων. Η εμφάνιση μιας νέας παραλλαγής του στελέχους Α(Η5Ν1), η οποία εισήχθη στην Ευρώπη από ανατολικές χώρες, έχει επιταχύνει την εξάπλωση προς δυτικά, καθιστώντας την τρέχουσα κατάσταση ιδιαίτερα ανησυχητική.
Η προειδοποίηση του ECDC και η «άνευ προηγουμένου» διασπορά
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) εξέδωσε σήμερα μια σοβαρή προειδοποίηση, υπογραμμίζοντας την «άνευ προηγουμένου» διασπορά του ιού της γρίπης των πτηνών Α(Η5Ν1) σε όλη την Ευρώπη. Η ανακοίνωση του ECDC τονίζει ότι το φθινόπωρο του 2025 σημειώθηκε μια δραματική αύξηση στις ανιχνεύσεις του ιού σε άγρια πτηνά, συνοδευόμενη από πολυάριθμα κρούσματα σε οικόσιτα πουλερικά. Αυτή η κατάσταση αφορά ένα ευρύ φάσμα χωρών, συμπεριλαμβανομένων κρατών της Ε.Ε., καθώς και την Ισλανδία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν.
Τα δεδομένα της EFSA και οι πληγείσες χώρες
Μία ημέρα πριν από την ανακοίνωση του ECDC, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) είχε δημοσιεύσει μια έκθεση με ανησυχητικά στοιχεία. Συγκεκριμένα, μεταξύ 6 Σεπτεμβρίου και 14 Νοεμβρίου 2025, αναφέρθηκαν 1.443 ανιχνεύσεις ιών υψηλής παθογονικότητας της γρίπης των πτηνών σε άγρια πτηνά σε 26 ευρωπαϊκές χώρες. Ο αριθμός αυτός είναι τέσσερις φορές υψηλότερος σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024 και αποτελεί τον υψηλότερο που έχει καταγραφεί από το 2016. Τα περισσότερα περιστατικά εντοπίστηκαν στη Γερμανία (909), τη Γαλλία (165), την Ολλανδία (78) και το Ηνωμένο Βασίλειο (60). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα δεν συμπεριλαμβάνεται στις χώρες όπου εντοπίστηκαν περιστατικά σε άγρια πτηνά κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Τα υδρόβια πτηνά επηρεάστηκαν σοβαρά, οδηγώντας σε εκτεταμένη περιβαλλοντική μόλυνση, ενώ καταγράφηκαν και επιδημίες υψηλής θνησιμότητας σε κοινούς γερανούς σε Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία.
Ο κίνδυνος για τον άνθρωπο και τα μέτρα πρόληψης
Η υψηλή κυκλοφορία του ιού σε πληθυσμούς πτηνών αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο έκθεσης του ανθρώπου σε μολυσμένα ζώα, όπως τονίζει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη να ενισχυθούν τα μέτρα πρόληψης για όλους όσοι ενδέχεται να έρθουν σε επαφή με δυνητικά μολυσμένα ζώα, είτε μέσω της εργασίας τους, όπως οι κτηνοτρόφοι και οι εργαζόμενοι σε πτηνοτροφικές μονάδες, είτε μέσω άλλων δραστηριοτήτων, όπως το κυνήγι. Η διαχείριση και η πρόληψη των ιογενών νοσημάτων αποτελεί κεντρικό πυλώνα της δημόσιας υγείας, όπως άλλωστε αναδεικνύεται και από τις δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS.
Νομικοί και υγειονομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η ταχεία εξάπλωση της νέας παραλλαγής και η αυξημένη θνησιμότητα σε άγρια πτηνά δημιουργούν ένα πρωτοφανές επιδημιολογικό τοπίο, απαιτώντας άμεσες και συντονισμένες ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εντατικοποίηση της επιτήρησης και η ενημέρωση των πολιτών κρίνονται ως ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό της μετάδοσης και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Η επόμενη μέρα και οι συστάσεις
Σύμφωνα με τις οδηγίες του ECDC, τα άτομα που εκτίθενται σε ζώα μολυσμένα με τον ιό της γρίπης των πτηνών θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά για 10 έως 14 ημέρες μετά την έκθεσή τους. Εάν εμφανίσουν συμπτώματα, είναι απαραίτητο να απομονωθούν άμεσα και να υποβληθούν σε εξετάσεις. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης καλούνται να είναι ενήμεροι για την επιδημιολογική κατάσταση των ζωικών πληθυσμών στην περιοχή τους. Σε περιοχές με συνεχιζόμενες επιδημίες, πρέπει να ρωτούν τους ασθενείς για το ιστορικό έκθεσής τους σε ζώα, ειδικά όσους παρουσιάζουν συμπτώματα συμβατά με μετάδοση της γρίπης από ζώο σε άνθρωπο. Η ενημέρωση και η έγκαιρη αντίδραση αποτελούν κλειδί για την αποτελεσματική διαχείριση αυτής της απειλής.
Μέτρα προστασίας και παρακολούθησης
- Αποφύγετε την άμεση επαφή με άγρια ή οικόσιτα πτηνά που φαίνονται άρρωστα ή νεκρά.
- Ενισχύστε τα μέτρα υγιεινής εάν εργάζεστε σε πτηνοτροφικές μονάδες ή ασχολείστε με το κυνήγι.
- Παρακολουθήστε την υγεία σας για 10-14 ημέρες μετά από πιθανή έκθεση σε μολυσμένα ζώα.
- Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων (πυρετός, βήχας), απομονωθείτε άμεσα και αναζητήστε ιατρική βοήθεια.
- Οι υγειονομικοί πρέπει να ενημερώνονται για την επιδημιολογική κατάσταση των ζωικών πληθυσμών στην περιοχή τους.
