Γρίπη: Το νέο στέλεχος με τις πολλές μεταλλάξεις που «απειλεί» την ανοσία του πληθυσμού

Η εμφάνιση ενός νέου στελέχους γρίπης Α(Η3) με πολλές μεταλλάξεις προκαλεί συναγερμό στις υγειονομικές αρχές, καθώς φαίνεται να διαφεύγει εν μέρει της ανοσίας που παρέχει το τρέχον εμβόλιο. Παρά τη μειωμένη αποτελεσματικότητα απέναντι στη συγκεκριμένη μετάλλαξη, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι ο εμβολιασμός παραμένει η ισχυρότερη ασπίδα για την αποφυγή σοβαρής νόσησης και επιπλοκών.

Η τρέχουσα περίοδος εποχικής έξαρσης της γρίπης στην Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς η επικράτηση του τύπου Α και του υπότυπου Η3 σηματοδοτεί μια επιστροφή σε επιδημιολογικά πρότυπα που είχαμε να δούμε από την περίοδο 2022-2023. Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως συνέχεια μιας παγκόσμιας τάσης μεταλλάξεων των ιών του αναπνευστικού, οι οποίοι προσαρμόζονται διαρκώς για να παρακάμπτουν τους μηχανισμούς άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού, καθιστώντας την επιτήρηση από τον ΕΟΔΥ πιο κρίσιμη από ποτέ.

Οι προκλήσεις του νέου στελέχους Α(Η3) και οι μεταλλάξεις

Σύμφωνα με την Καλλιόπη Παπαδήμα, προϊσταμένη του τμήματος Λοιμώξεων του Αναπνευστικού στον ΕΟΔΥ, ο υπότυπος Α/Η3 που κυριαρχεί φέτος περιλαμβάνει σε ποσοστό τουλάχιστον 50% έναν νέο υποκλάδο, τον Κ. Πρόκειται για μια «καινούργια άφιξη» που χαρακτηρίζεται από πολλαπλές μεταλλάξεις, οι οποίες τον καθιστούν αντιγονικά διαφοροποιημένο από το στέλεχος που περιλαμβάνεται στο τρέχον εμβόλιο. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ για την αυξητική τάση των κρουσμάτων, η κατάσταση αυτή οδηγεί σε μειωμένη ανοσιακή απάντηση ακόμα και σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί, γεγονός που έχει ήδη επιβεβαιωθεί από εργαστηριακές μελέτες (in vitro).

Παρά τα δεδομένα αυτά, η επιστημονική κοινότητα ξεκαθαρίζει ότι ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει μια πολύπλοκη ανοσιακή μνήμη. Η διασταυρούμενη αντίδραση μεταξύ αντισωμάτων από προηγούμενες λοιμώξεις ή εμβολιασμούς συνεχίζει να παρέχει ένα σημαντικό επίπεδο προστασίας. Ο εμβολιασμός, έστω και με μειωμένη απόδοση έναντι της συγκεκριμένης μετάλλαξης, παραμένει το βασικότερο μέτρο πρόληψης για τον περιορισμό των εισαγωγών στα νοσοκομεία και των θανάτων, ειδικά καθώς η τελευταία επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ δείχνει σταθερή άνοδο της θετικότητας στην κοινότητα.

Μέτρα πρόληψης και η ετοιμότητα των νοσοκομείων

Η εκτίμηση κινδύνου από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) τοποθετεί την απειλή σε μέτριο επίπεδο για τον γενικό πληθυσμό, αλλά σε υψηλό για τις ευπαθείς ομάδες. Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται επιτακτική η επικαιροποίηση των σχεδίων ετοιμότητας στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Η έγκαιρη ταυτοποίηση των περιστατικών και η αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων, όπως η αποφυγή νοσοκομειακών λοιμώξεων, αποτελούν προτεραιότητα για τη θωράκιση του συστήματος υγείας κατά τους χειμερινούς μήνες.

Οι πολίτες καλούνται να υιοθετήσουν μια δέσμη μέτρων που περιλαμβάνει:

• Άμεσο εμβολιασμό χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
• Χρήση μάσκας σε χώρους με συνωστισμό και κλειστά περιβάλλοντα.
• Συχνή υγιεινή των χεριών και καλό αερισμό των εσωτερικών χώρων.
• Παραμονή στο σπίτι σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων για τον περιορισμό της διασποράς.

Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους αναλυτές και τους λοιμωξιολόγους είναι η ταυτόχρονη κυκλοφορία πολλαπλών παθογόνων. Η πίεση στο σύστημα υγείας μπορεί να ενταθεί εάν η έξαρση της γρίπης συμπέσει με κορυφώσεις άλλων αναπνευστικών ιών, καθιστώντας την ατομική ευθύνη και την τήρηση των κανόνων υγιεινής πιο αναγκαία από ποτέ.

Η εγρήγορση για μελλοντικές υγειονομικές απειλές

Ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, μιλώντας για το ευρύτερο πλαίσιο της δημόσιας υγείας, υπογράμμισε ότι η έλευση μιας νέας πανδημίας είναι μια «αναμφισβήτητη πραγματικότητα» που θα συμβεί με μαθηματική ακρίβεια. Η αλλαγή του περιβάλλοντος και οι αυξημένες επαφές μεταξύ ανθρώπων και ζώων δημιουργούν τις συνθήκες για την ανάδυση νέων απειλών. Ήδη παρατηρείται μεγάλη έξαρση του ιού του Δυτικού Νείλου και επανεμφάνιση «ξεχασμένων» νόσων, όπως η ιλαρά και ο κοκκύτης, λόγω της αμφισβήτησης της επιστήμης και της μείωσης των εμβολιαστικών καλύψεων.

Η κατάσταση απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση και συνεργασία των επιστημόνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Η αντιμετώπιση παθογόνων που μεταλλάσσονται σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς, προϋποθέτει τη στήριξη της έρευνας και την εμπιστοσύνη στα επιστημονικά δεδομένα. Η επόμενη μέρα στη δημόσια υγεία θα κριθεί από την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε γρήγορα στις νέες επιδημιολογικές προκλήσεις και να προστατεύουμε τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μας.