- Ο Γεώργιος Χανάς συνελήφθη από τους ναζί το 1944 στην Κοκκινιά και πέθανε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.
- Ογδόντα χρόνια μετά, μαθητές από τη Θεσσαλονίκη εντόπισαν την ανιψιά του, Ρένια Κοντογεώργη.
- Το δαχτυλίδι του Χανά, που βρέθηκε στα Αρχεία Arolsen, παραδόθηκε στην οικογένειά του τον Νοέμβριο του 2025.
- Η κ. Κοντογεώργη επισκέφθηκε τον τάφο του θείου της στο Αμβούργο, φέρνοντας νερό από τον Πειραιά.
- Η εκστρατεία #StolenMemory αποσκοπεί στην επιστροφή προσωπικών αντικειμένων σε οικογένειες θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Ο Γεώργιος Χανάς, που συνελήφθη από τους ναζί το 1944 στην Κοκκινιά και χάθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Αμβούργο, βρήκε επιτέλους τον δρόμο της επιστροφής, ογδόντα χρόνια μετά. Η ανιψιά του, Ρένια Κοντογεώργη, έπλυνε πρόσφατα τον τάφο του στη Γερμανία με νερό από τον Πειραιά, ενώ το δαχτυλίδι του παραδόθηκε στην οικογένεια σε συγκινητική τελετή στο Μουσείο Ακρόπολης, χάρη στην έρευνα μιας ομάδας μαθητών από τη Θεσσαλονίκη.
Η ιστορία του Γεωργίου Χανά, ενός από τους χιλιάδες Έλληνες που υπέστηαν τις θηριωδίες της ναζιστικής κατοχής, αναδεικνύει όχι μόνο το προσωπικό δράμα αλλά και τη συλλογική μνήμη ενός έθνους. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών για την αναζήτηση και την αποκατάσταση της μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, τονίζοντας τη σημασία της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη διατήρηση της ιστορικής αλήθειας.
Η συγκλονιστική ιστορία της σύλληψης και της απώλειας
Τον Απρίλιο του 1944, αργά το βράδυ, ο 29χρονος Γεώργιος Χανάς συνελήφθη από Γερμανούς στρατιώτες στο σπίτι του στην οδό Ικονίου 240, στην Κοκκινιά. Η μητέρα του, Θεοδώρα, προσπάθησε να τους σταματήσει, αλλά εκείνοι την έριξαν κάτω. Ο Χανάς, φορώντας τις πιτζάμες του και ένα δαχτυλίδι, οδηγήθηκε στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.
Λίγες ημέρες αργότερα, μία από τις αδερφές του, η Ελένη, γνωστή για την αντιστασιακή της δραστηριότητα, ακολούθησε την ίδια μοίρα. Τον Μάιο του ίδιου έτους, ο Γεώργιος επιβιβάστηκε σε ένα τρένο μαζί με άλλους 850 Έλληνες πολιτικούς κρατουμένους και μετά από ένα δεκαήμερο ταξίδι, έφτασε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Αμβούργο. Εκεί, τα ίχνη του χάθηκαν, αφήνοντας μια ανεπούλωτη πληγή στην οικογένειά του για πολλά χρόνια.
Η εκστρατεία #StolenMemory και ο ρόλος των μαθητών
Ογδόντα χρόνια μετά, τον Ιούνιο του 2025, η 68χρονη γιατρός Ρένια Κοντογεώργη δέχθηκε ένα τηλεφώνημα από τον καθηγητή του Εσπερινού ΕΠΑΛ Ευόσμου Θεσσαλονίκης, Άγγελο Χοτζίδη. Ο καθηγητής, μαζί με μια μικρή ομάδα έξι μαθητών του, είχε αναλάβει να εντοπίσει τους συγγενείς του άτυχου Χανά στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της εκστρατείας #StolenMemory των γερμανικών αρχείων Arolsen.
Η εκστρατεία αυτή έχει ως στόχο την ανεύρεση οικογενειών θυμάτων του Ολοκαυτώματος, χρησιμοποιώντας ως οδηγό προσωπικά αντικείμενα που βρέθηκαν σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας μετά τη λήξη του πολέμου. Στα Αρχεία Arolsen φυλάσσονται τα προσωπικά αντικείμενα οκτώ Ελλήνων που κρατούνταν στο στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Neuengamme, κοντά στο Αμβούργο. Ανάμεσά τους ήταν και το δαχτυλίδι που φορούσε ο Γεώργιος Χανάς το βράδυ της σύλληψής του.
Προτεινόμενο Η Πρέβεζα ανακοινώνει προσωρινή διακοπή κυκλοφορίας σε δύο οδικούς άξονες λόγω κακοκαιρίας
Η αναζήτηση και η συγκινητική ανακάλυψη
Ο κ. Χοτζίδης και οι μαθητές του συμμετείχαν σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Παιδείας, αναλαμβάνοντας τον ρόλο των «ντετέκτιβ». Έψαξαν σε δημοτολόγια, ληξιαρχεία και στρατιωτικά αρχεία σε Ελλάδα και Γερμανία, προσπαθώντας να συνδέσουν το δαχτυλίδι με κάποιον συγγενή. Βρήκαν τη ληξιαρχική πράξη θανάτου του Χανά στα Αρχεία Arolsen, η οποία ανέφερε ότι απεβίωσε στις 28 Νοεμβρίου 1944 σε ένα παράρτημα του στρατοπέδου στο Αμβούργο.
Μέσα από έναν λαβύρινθο τηλεφωνημάτων και αιτήσεων, η ομάδα του ΕΠΑΛ κατάφερε τελικά, και μέσω του Ερυθρού Σταυρού, να βρει τη μακρινή ανιψιά του, τη Ρένια Κοντογεώργη. Η κ. Κοντογεώργη, συγκλονισμένη από την ανακάλυψη, ταξίδεψε στο Αμβούργο τον Δεκαπενταύγουστο του 2025 για να επισκεφθεί το στρατόπεδο, το αναρρωτήριο και το νεκροταφείο. Μαζί με την κόρη της, έπλυναν τη μικρή μαρμάρινη πλάκα του μνήματος του Γεωργίου Χανά με θαλασσινό νερό από τον Πειραιά, τιμώντας τη μνήμη του.
Νομικοί κύκλοι και ιστορικοί επισημαίνουν ότι τέτοιες πρωτοβουλίες, όπως η εκστρατεία #StolenMemory, είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης και την ενίσχυση της αντίληψης ότι τα θύματα δεν ήταν απλοί αριθμοί, αλλά άνθρωποι με προσωπικές ιστορίες και οικογένειες που τους αναζητούσαν επί δεκαετίες.
Η επόμενη μέρα και τα άλυτα μυστήρια
Το δαχτυλίδι που φορούσε ο Γεώργιος Χανάς παραδόθηκε στη Ρένια Κοντογεώργη και στην οικογένειά της την Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2025, στην επέτειο του θανάτου του, σε μια συγκινητική τελετή στο Μουσείο Ακρόπολης. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε παρουσία των μαθητών και του καθηγητή τους, οι οποίοι ένιωσαν ότι με έναν τρόπο «μπήκαν στην οικογένειά τους». Η Ελένη Μπουτράκη, μία από τις μαθήτριες που συμμετείχε στην έρευνα, τόνισε ότι ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία και ευχήθηκε η Ιστορία να διδασκόταν πάντα με αυτόν τον βιωματικό τρόπο.
Παρόλα αυτά, ένα μυστήριο παραμένει άλυτο: μέσα στο δαχτυλίδι του Γεωργίου Χανά είναι χαραγμένη η ημερομηνία «31η Ιανουαρίου 1943», της οποίας η σημασία παραμένει άγνωστη. Μέχρι σήμερα, έχουν αποδοθεί μόνο δύο από τα οκτώ αντικείμενα Ελλήνων κρατουμένων στους συγγενείς τους, υπογραμμίζοντας τη συνέχιση της προσπάθειας για την αποκατάσταση της μνήμης των θυμάτων.
