Εθνικά θαλάσσια πάρκα: Εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικές μελέτες για Αιγαίο και Ιόνιο

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοίνωσε την έγκριση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών για τα δύο νέα εθνικά θαλάσσια πάρκα στο νότιο Αιγαίο και το Ιόνιο. Η ίδρυσή τους, που σηματοδοτεί τη σημαντικότερη περιβαλλοντική κίνηση των τελευταίων δύο δεκαετιών, εισέρχεται στην τελική φάση με την αναμονή της θεσμοθέτησης από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί την υλοποίηση της δέσμευσης που ανέλαβε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά το 9ο Διεθνές Συνέδριο για τους Ωκεανούς, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την άνοιξη του 2024. Η ταχύτητα με την οποία ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες — από τη δημόσια διαβούλευση του Ιουλίου έως την τελική έγκριση — αναδεικνύει την πολιτική προτεραιότητα που έχει δοθεί στην προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Παρά το γεγονός ότι οι ελληνικές θάλασσες δέχονται αυξανόμενες πιέσεις από την ανθρώπινη δραστηριότητα, η δημιουργία αυτών των εκτεταμένων ζωνών στοχεύει στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας μέσω αυστηρών ρυθμιστικών πλαισίων.

Οι περιορισμοί στην αλιεία και η προστασία της βιοποικιλότητας

Με την ίδρυση των δύο πάρκων, θεσπίζονται συγκεκριμένοι περιορισμοί στην αλιεία και σε άλλες επαγγελματικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Σκοπός είναι η διασφάλιση ενός βιώσιμου θαλάσσιου περιβάλλοντος, όπου η φύση θα μπορεί να ανακάμψει από την υπερεκμετάλλευση. Οι μελέτες που εγκρίθηκαν ορίζουν με ακρίβεια τις ζώνες προστασίας, στις οποίες η ανθρώπινη παρέμβαση θα είναι από ελάχιστη έως μηδενική, ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα για τις Προστατευόμενες Θαλάσσιες Περιοχές (MPAs).

Προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ και επιχειρησιακή ετοιμότητα

Για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας των πάρκων, το Υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε ότι έχουν ήδη εξασφαλιστεί 33 νέες θέσεις προσωπικού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων στελεχών της δημόσιας διοίκησης, οι προσλήψεις αυτές θα πραγματοποιηθούν μέσω ΑΣΕΠ τους επόμενους μήνες, με στόχο την πλήρη στελέχωση των υπηρεσιών εντός του 2026. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πρόσκληση θα απευθύνεται στους επιτυχόντες του διαγωνισμού του περασμένου Ιουλίου, διασφαλίζοντας την ταχύτητα της διαδικασίας. Επιπλέον, προβλέπεται η ίδρυση νέων παραρτημάτων του ΟΦΥΠΕΚΑ στη Μήλο, την Αμοργό και τα Κύθηρα, ενισχύοντας την τοπική εποπτεία.

Η αντίθεση με τις καθυστερήσεις στο δίκτυο Natura 2000

Παρά την ταχεία πρόοδο στα δύο νέα πάρκα, η κατάσταση στις υπόλοιπες 446 περιοχές Natura 2000 της χώρας παραμένει στάσιμη. Ενώ οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) ανατέθηκαν το 2019, έξι χρόνια μετά δεν έχει εκδοθεί σχεδόν κανένα προεδρικό διάταγμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα, το οποίο παρέμεινε για μεγάλο διάστημα χωρίς νομική προστασία λόγω γραφειοκρατικών εμπλοκών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί στενά αυτές τις καθυστερήσεις, καθώς η Ελλάδα οφείλει να συμμορφωθεί με τις κοινοτικές οδηγίες για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων.

Η επόμενη μέρα για τη φύλαξη και την αστυνόμευση

Ένα κρίσιμο ζήτημα που παραμένει προς επίλυση είναι η απόδοση προανακριτικών καθηκόντων στο προσωπικό φύλαξης των πάρκων. Αυτή τη στιγμή, οι υπάλληλοι έχουν τη δυνατότητα επιβολής μόνο διοικητικών προστίμων, γεγονός που περιορίζει την αποτελεσματικότητά τους απέναντι σε σοβαρές παραβάσεις. Η εξομοίωση των δικαιωμάτων τους με εκείνα των δασικών υπαλλήλων θεωρείται απαραίτητη από νομικούς κύκλους που παρακολουθούν την υπόθεση, ώστε τα νέα εθνικά πάρκα να μην παραμείνουν «στα χαρτιά» αλλά να αποτελέσουν πραγματικά καταφύγια ζωής στο Αιγαίο και το Ιόνιο.