- Μειωμένη κατά 25% η προκαταβολή βασικής ενίσχυσης στους αγρότες, φτάνοντας τα 363 εκατ. ευρώ.
- Νέο σύστημα ελέγχων με υποχρεωτική δήλωση ΑΤΑΚ/ΚΑΕΚ και έλεγχο ζωικού κεφαλαίου για το 2025.
- Η ΑΑΔΕ αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες του ΟΠΕΚΕΠΕ από το 2026, ενσωματώνοντας ΑΙ και δορυφορικές εικόνες.
- 44.343 αγρότες μένουν εκτός ενισχύσεων, με δυνατότητα υποβολής ενστάσεων για διορθώσεις.
- Στόχος η καταπολέμηση της απάτης και η διασφάλιση των κοινοτικών πόρων προς τους έντιμους παραγωγούς.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε συνεργασία με την κυβέρνηση και την ΑΑΔΕ, ανακοίνωσε χθες νέο πλαίσιο ελέγχων για τις αγροτικές επιδοτήσεις, ενσωματώνοντας εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην ΑΑΔΕ από το 2026. Η εξέλιξη αυτή έρχεται στον απόηχο της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, με την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης να καταβάλλεται μειωμένη κατά 25% σε σχέση με πέρυσι, φτάνοντας τα 363 εκατ. ευρώ σε 471.833 δικαιούχους. Στόχος είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστίας και η διασφάλιση των κοινοτικών πόρων.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των πιέσεων που δέχτηκε η χώρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τους προηγούμενους μήνες, η οποία με δύο επιστολές της είχε αμφισβητήσει την αξιοπιστία του συστήματος πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ και είχε ζητήσει δραστικές αλλαγές. Το παρασκήνιο της υπόθεσης του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού (ΟΠΕΚΕΠΕ), που οδήγησε σε επαναξιολόγηση των διαδικασιών, υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεσες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο των αγροτικών ενισχύσεων.
Νέο πλαίσιο ελέγχων και πληρωμών
Σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε χθες, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, παρουσία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, και του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, παρουσίασε τα νέα δεδομένα. Η κοινή συνισταμένη των τριών αξιωματούχων ήταν η διαβεβαίωση ότι μπαίνει τάξη στο σύστημα πληρωμών και ότι η Ελλάδα δεν θα χάσει κοινοτικά χρήματα. Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε τον αγώνα δρόμου για την έγκριση του ελληνικού σχεδίου δράσης από την Κομισιόν την περασμένη εβδομάδα, χαρακτηρίζοντας το νέο σύστημα αξιόπιστο, διαφανές και κοινωνικά δίκαιο, καθώς «οι έντιμοι ανταμείβονται». Παρά την κυβερνητική αυτή διαβεβαίωση, οι κινητοποιήσεις αγροτών για τις περικοπές στις ενισχύσεις παραμένουν στο προσκήνιο.
Τα δεδομένα των πληρωμών και οι εξαιρέσεις
Η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης προς τους αγρότες ανέρχεται σε 363 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 25% σε σχέση με πέρυσι. Το ποσό αυτό θα καταβληθεί σε 471.833 δικαιούχους. Παρόλο που οι αιτήσεις φέτος είναι λιγότερες, τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες φέρουν το αποτύπωμα της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ. Συγκεκριμένα, 44.343 αγρότες θα μείνουν εκτός ενισχύσεων, καθώς οι αιτήσεις τους επανελέγχονται, ενώ στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών βρίσκονται όσοι έλαβαν παράνομες ενισχύσεις, όπως στην πρόσφατη υπόθεση με τους 14 ενόχους στην Κρήτη. Οι συνολικές πληρωμές προς τους αγρότες αναμένεται να φτάσουν τα 3,71 δισ. ευρώ έως το τέλος του έτους. Η αγωνία των αγροτών για τις μειώσεις είναι ιδιαίτερα έντονη.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές της αγοράς και τους εκπροσώπους των αγροτικών συνεταιρισμών είναι η επίδραση των μειωμένων προκαταβολών στην ρευστότητα των παραγωγών, ειδικά σε μια περίοδο αυξημένου κόστους παραγωγής. Παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις, η αγωνία παραμένει έντονη για την ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα και την αποφυγή περαιτέρω γραφειοκρατικών προβλημάτων που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν τις πληρωμές.
Οι τρεις νέες δικλίδες ασφαλείας για το 2025
Για το 2025, το σύστημα πληρωμών και ελέγχων ενσωματώνει τρία νέα χαρακτηριστικά με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την πάταξη της απάτης. Πρώτον, καθίσταται υποχρεωτική η δήλωση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια και του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) για μικρά αγροτεμάχια έως 20 στρέμματα. Αυτό αποσκοπεί στον αποκλεισμό εικονικών μισθωτηρίων και καταπατήσεων. Δεύτερον, ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου θα γίνεται πλέον με βάση τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος/κρέατος και την αγορά ζωοτροφών, με άντληση στοιχείων από τον ΕΛΓΟ Δήμητρα, το MyDATA και τις δηλώσεις Ε3. Τρίτον, τίθεται περιορισμός στους βοσκότοπους: δεν θα είναι δυνατή η ενεργοποίηση δικαιωμάτων σε εκτάσεις που βρίσκονται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη φάρμα του δικαιούχου.
Η μετάβαση στην ΑΑΔΕ και τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης
Από το νέο έτος, οι αρμοδιότητες του ΟΠΕΚΕΠΕ μεταβιβάζονται στην ΑΑΔΕ, η οποία θα αναλάβει και την περιουσία, τα συστήματα και το προσωπικό του παλιού οργανισμού. Ο διοικητής της Αρχής, κ. Πιτσιλής, σκιαγράφησε το πλαίσιο των ελέγχων για το 2026, ανακοινώνοντας τη δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας. Αυτός ο χάρτης θα βασίζεται σε δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης και θα αξιοποιεί εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) για τη διασταύρωση στοιχείων. Επιπλέον, για την καταγραφή των αιγοπροβάτων, θα καταστεί υποχρεωτική η σήμανση κάθε ζώου με ηλεκτρονικό βώλο, ενώ θα διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι και διασταυρώσεις μέσω του Κτηματολογίου και των στοιχείων της ΑΑΔΕ.
Δυνατότητα διορθώσεων και συμπληρωματικές κατανομές
Παρά τις αυστηροποιήσεις, το Υπουργείο έχει προβλέψει τη δυνατότητα για τους αγρότες να υποβάλουν ενστάσεις για διορθώσεις. Φέτος, τα δηλωμένα αγροτεμάχια ανήλθαν σε 5.986.180, ενώ εξαιρέθηκαν 697.280 αγροτεμάχια. Επιπλέον, 195.900 «κοφτολίβαδα» αποκλείστηκαν λόγω αναντιστοιχιών με δορυφορικές φωτογραφίες, καθώς και 15.116 αγροτεμάχια με ΚΑΕΚ, κυρίως στις περιοχές των Σερρών, της Δράμας και της Θεσσαλονίκης. Για τις περιπτώσεις όπου οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτρόφων, θα υπάρξει συμπληρωματική κατανομή με βάση το ευμενέστερο κριτήριο (τιμολόγια κρέατος, γάλακτος, ζωοτροφών).
Η επόμενη μέρα για τις αγροτικές ενισθήσεις
Η εφαρμογή του νέου συστήματος ελέγχων και η μετάβαση των αρμοδιοτήτων στην ΑΑΔΕ σηματοδοτούν μια νέα εποχή για τις αγροτικές επιδοτήσεις στην Ελλάδα. Με την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και των δορυφορικών δεδομένων, η κυβέρνηση στοχεύει στην καταπολέμηση της απάτης, τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των κοινοτικών πόρων, προς όφελος των έντιμων αγροτών και κτηνοτρόφων της χώρας.
Τι πρέπει να προσέξουν οι αγρότες με τις νέες διαδικασίες
- Ελέγξτε την ορθότητα των στοιχείων ΑΤΑΚ και ΚΑΕΚ για τα αγροτεμάχιά σας, καθώς η δήλωσή τους είναι πλέον υποχρεωτική.
- Διασφαλίστε ότι τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος/κρέατος και αγοράς ζωοτροφών είναι ενημερωμένα και προσβάσιμα για τον υπολογισμό του ζωικού κεφαλαίου.
- Ενημερωθείτε για τους περιορισμούς στους βοσκότοπους, ώστε να μην ενεργοποιείτε δικαιώματα σε απομακρυσμένες εκτάσεις.
- Σε περίπτωση εξαίρεσης από τις ενισχύσεις, υποβάλετε εγκαίρως ένσταση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά για διόρθωση.
- Προετοιμαστείτε για την υποχρεωτική ηλεκτρονική σήμανση των αιγοπροβάτων με βώλο από το 2026.
