- Ο ΕΟΠΥΥ ενισχύει τα ψηφιακά του εργαλεία για την καταπολέμηση εκτεταμένων υποθέσεων απάτης.
- Αποκαλύφθηκαν δίκτυα εικονικών συνταγογραφήσεων και αλίευσης «μηδενικών ΑΜΚΑ» με ζημιές εκατομμυρίων ευρώ.
- Το έργο του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026, προσφέροντας νέα επίπεδα ελέγχου.
- Ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για συστηματική ανάλυση δεδομένων και αποτελεσματικούς μηχανισμούς επιβολής κυρώσεων.
- Νέα μέτρα περιλαμβάνουν την κατ' οίκον αποστολή φαρμάκων υψηλού κόστους και τον real-time έλεγχο υπερχρεώσεων ιδιωτικών κλινικών.
Ο ΕΟΠΥΥ ενισχύει την άμυνά του με ψηφιακά εργαλεία για την καταπολέμηση της απάτης, ωστόσο σοβαρές υποθέσεις εικονικών συνταγογραφήσεων συνεχίζουν να απασχολούν τις αρχές, αναδεικνύοντας τα τρωτά σημεία του συστήματος. Πρόσφατα, ο οργανισμός διευκρίνισε ότι δημοσιεύματα για «νέα απάτη 12 εκατ. ευρώ» αφορούσαν παλαιότερες υποθέσεις με καταλογιστικές πράξεις του 2025.
Η ενίσχυση των ψηφιακών εργαλείων στον ΕΟΠΥΥ έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς σοβαρών υποθέσεων απάτης που έχουν πλήξει τον οργανισμό τα τελευταία χρόνια, αναδεικνύοντας την ανάγκη για δραστικότερες δικλίδες ασφαλείας και αποτελεσματικότερους μηχανισμούς ελέγχου. Η διαχρονική φύση αυτών των παραβατικών συμπεριφορών, συχνά συνδεδεμένη με τη γραφειοκρατία και την αδυναμία ελέγχου σε πραγματικό χρόνο, καθιστά την ψηφιακή θωράκιση επιτακτική.
Οι επίμονες υποθέσεις απάτης και οι μηχανισμοί τους
Την τελευταία πενταετία, έχουν αποκαλυφθεί τουλάχιστον τρεις σοβαρές υποθέσεις εικονικών συνταγογραφήσεων, με μία από αυτές να παραμένει ανοιχτή στην ανάκριση. Σε αυτή την υπόθεση, την οποία χειρίστηκαν οι Εσωτερικές Υποθέσεις, είχαν συλληφθεί 13 άτομα, ενώ κατηγορούνται περισσότερα από 140, συμπεριλαμβανομένων ιδιωτών και δημοσίων γιατρών, φαρμακοποιών, ιατρικών επισκεπτών και στελεχών φαρμακευτικών εταιρειών, όπως μεταδίδει η Η «Κ».
Η θρυαλλίδα για την έρευνα ήταν η σύλληψη ενός γιατρού στα Γιάννενα, ο οποίος κατηγορήθηκε για συνταγογράφηση φαρμάκων έναντι χρημάτων από εταιρείες. Η έρευνα, που περιλάμβανε άρση τηλεφωνικού απορρήτου, αποκάλυψε ένα εκτεταμένο δίκτυο. Στον φάκελο περιγράφονται συνταγογραφήσεις σε ΑΜΚΑ εν αγνοία των κατόχων τους και χορήγηση άλλων σκευασμάτων από αυτά που αναγράφονταν στις συνταγές, αλλά ίδιας δραστικής ουσίας. Επιδίωξη του δικτύου φέρεται να ήταν και η αλίευση των «μηδενικών ΑΜΚΑ», δηλαδή ασθενών που δεν καταβάλλουν συμμετοχή στα φάρμακα, μεγιστοποιώντας έτσι τα κέρδη της εγκληματικής οργάνωσης.
Σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα, οι κατηγορούμενοι είχαν χωρίσει την επικράτεια σε τομείς, με υπαλλήλους της εταιρείας ως τομεάρχες και ιατρικούς επισκέπτες να στρατολογούν γιατρούς. Η εταιρεία φέρεται να τηρούσε εσωτερικό «διαγωνισμό» για την κατάταξη των υπαλλήλων και «εκτυπώσεις» με στατιστικά συνταγογράφησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είχε εγκαταστήσει λογισμικό απομακρυσμένου ελέγχου στους υπολογιστές των γιατρών για εξ αποστάσεως ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Τα χρήματα καταβάλλονταν διά ζώσης ή αποστέλλονταν με ασυνόδευτα δέματα εκτός Αττικής.
Τα ψηφιακά εργαλεία και οι νέες δικλίδες ασφαλείας
Ο ΕΟΠΥΥ, αναγνωρίζοντας τα τρωτά σημεία, προχωρά στον ψηφιακό μετασχηματισμό του. Αυτό περιλαμβάνει την αγορά λογισμικού και υπηρεσιών για τη διασφάλιση ποιότητας και την τεχνική υποστήριξη των ελεγκτικών υπηρεσιών. Ήδη, υπάρχουν δύο βασικοί «κόφτες»: τα διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα πριν και μετά την ιατρική εξέταση, καθώς και η ειδοποίηση με SMS για την έκδοση ιατρικών συνταγών και παραπεμπτικών στην άυλη συνταγογράφηση.
Το έργο για τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας, το ψηφιακό βιβλιάριο με τις ιατρικές συνταγές, τα παραπεμπτικά και τις διαγνώσεις κάθε πολίτη, συνολικού προϋπολογισμού 55 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026. Ακόμη και στο παλιό ψηφιακό σύστημα για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, υπήρχαν anti-fraud εργαλεία ήδη από το 2012, τα οποία συντηρούνται και αναβαθμίζονται.
Προτεινόμενο Αγρότες: Νέα μπλόκα λόγω ΟΠΕΚΕΠΕ και παρακρατήσεων ΕΛΓΑ
Τον περασμένο Ιανουάριο, οι υπηρεσίες του ΕΟΠΥΥ έστειλαν φάκελο στην Οικονομική Αστυνομία με ενδείξεις παράνομης συνταγογράφησης ναρκωτικών ουσιών, συνδυάζοντας καταγγελίες ασφαλισμένων με ψηφιακούς ελέγχους. Επιπλέον, τον περασμένο Ιούνιο ξεκίνησε η υπηρεσία κατ’ οίκον αποστολής φαρμάκων υψηλού κόστους, εξασφαλίζοντας ηλεκτρονική παρακολούθηση και ιχνηλασιμότητα κάθε σκευάσματος για 141.047 ασθενείς το πρώτο τετράμηνο.
Παράλληλα, τρέχει σχέδιο για την καταπολέμηση των υπερχρεώσεων από ιδιωτικές κλινικές και κέντρα αποκατάστασης. Μέσω ενός συστήματος real-time, εκτιμάται ότι θα ελέγχονται περισσότερες από 600.000 νοσηλείες ετησίως, με στόχο την αποτροπή υπερβολικών χρεώσεων και αναίτιων ιατρικών πράξεων. Αυτό το σύστημα, που αντιγράφει ιδιωτικές ασφαλιστικές, θα ελέγχεται από ιδιωτικούς ελεγκτικούς φορείς.
Οι επιπτώσεις και η ανάγκη για συστηματικό έλεγχο
Η ζημία εις βάρος του ΕΟΠΥΥ και του Δημοσίου από αυτές τις απάτες είναι δύσκολο να υπολογιστεί, αλλά εκτιμήσεις από άρσεις απορρήτου δείχνουν ποσά της τάξης των εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ ανά περίπτωση. Αυτή η σπατάλη πόρων σημαίνει ότι υπηρεσίες και αγαθά στερούνται συμπολίτες που τα έχουν πραγματικά ανάγκη, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα του συστήματος και πλήττοντας την εμπιστοσύνη του πληθυσμού στους λειτουργούς υγείας.
Όπως επισημαίνει ο Διομήδης Σπινέλλης, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, τα ψηφιακά συστήματα έχουν το πλεονέκτημα να αναλύουν και να διασταυρώνουν πολλά δεδομένα για τον εντοπισμό παραβάσεων. Ωστόσο, για να είναι πραγματικά αποτελεσματικά, απαιτείται κατάλληλος μηχανισμός ελέγχου – θεσμοί, πόροι και διοίκηση – που θα επιβάλλει τις προβλεπόμενες κυρώσεις. Διαφορετικά, οι επιτήδειοι αντιλαμβάνονται το κενό στην ασφάλεια και συνεχίζουν τη δράση τους ανενόχλητοι.
Πηγή με γνώση των συμβάσεων ανέφερε στην «Κ» ότι το πρόβλημα είναι κατά βάση επιχειρησιακό, καθώς κανείς δεν φαίνεται να κάνει τακτική έρευνα στα δεδομένα που γεννούν τα συστήματα. Η πληροφορία για τυχόν μοντέλα απάτης είναι πάντα εκεί για όποιον θέλει να την αναζητήσει. Ένα επιπλέον ζήτημα είναι η ίδρυση πολλών διαφορετικών οργανισμών, που οδηγεί σε σπατάλη πόρων και μεγαλύτερο κίνδυνο κακόβουλης χρήσης δεδομένων.
Η επόμενη μέρα και οι προτάσεις αντιμετώπισης
Η αντιμετώπιση του φαινομένου της απάτης απαιτεί πέρα από την αυτονόητη πολιτική βούληση, παραγωγή δεδομένων, συστηματική διασταύρωσή τους, αξιολόγηση σε όλα τα επίπεδα και άμεσες παρεμβάσεις. Τα ψηφιακά άλματα που έχουν συντελεστεί στην υγεία τα τελευταία χρόνια επιτρέπουν την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου σε μικρό χρονικό ορίζοντα.
Ο Κυριάκος Σουλιώτης, καθηγητής Πολιτικής Υγείας, υπογραμμίζει την ανάγκη για εκπαίδευση των ίδιων των ασθενών. Τέλος, κρίνεται απαραίτητη η υιοθέτηση μιας πολιτικής κινήτρων για το ανθρώπινο δυναμικό του χώρου, στη βάση του κλινικού ελέγχου, των εκβάσεων και της ικανοποίησης των πολιτών από την επαφή με το σύστημα υγείας, ως συνέχεια της ορθής πολιτικής για παροχή υπηρεσιών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Τι να προσέξετε ως ασφαλισμένοι
- Ελέγχετε τακτικά τις συνταγογραφήσεις και τα παραπεμπτικά που εκδίδονται στο όνομά σας, ειδικά αν έχετε άυλη συνταγογράφηση.
- Επικοινωνήστε άμεσα με τον ΕΟΠΥΥ ή τις αρμόδιες αρχές αν διαπιστώσετε ύποπτες κινήσεις ή συνταγογραφήσεις εν αγνοία σας.
- Ενημερωθείτε για τα δικαιώματά σας σχετικά με τη συμμετοχή στα φάρμακα και τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας.
- Να είστε επιφυλακτικοί σε προσφορές για «δωρεάν» φάρμακα ή υπηρεσίες που φαίνονται υπερβολικά καλές για να είναι αληθινές.
