Δήμος Αθηναίων: Στον «αέρα» η κοινωνική στέγαση με το 27% των κατοικιών να παραμένουν κλειστές

Αποτυχία σημείωσε το πιλοτικό πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης στον Δήμο Αθηναίων, καθώς απορροφήθηκε μόλις το 30% του προϋπολογισμού από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ενώ ο στόχος ήταν η ανακαίνιση 70 κατοικιών, τελικά μόλις 15 διαμερίσματα παραδόθηκαν, την ώρα που το 27% των σπιτιών στην πρωτεύουσα παραμένουν κλειστά και αναξιοποίητα.

Η στεγαστική κρίση στην Αθήνα δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά το αποτέλεσμα μιας πολυετούς ανισορροπίας μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης ακινήτων. Η προσπάθεια αξιοποίησης των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης για την ενίσχυση του αποθέματος κοινωνικής κατοικίας προσέκρουσε σε δομικές αδυναμίες, αναδεικνύοντας το χάσμα μεταξύ του κεντρικού σχεδιασμού και της τοπικής υλοποίησης, σε μια περίοδο που το κόστος στέγασης πιέζει ασφυκτικά τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Το χρονικό της αποτυχίας και η απώλεια κονδυλίων

Παρά τον αρχικό σχεδιασμό για την ανακαίνιση 70 ιδιωτικών κατοικιών, ο τελικός απολογισμός του προγράμματος στον Δήμο Αθηναίων περιορίστηκε σε μόλις 15 διαμερίσματα. Από τον συνολικό προϋπολογισμό του 1 εκατομμυρίου ευρώ, ο δήμος κατάφερε να απορροφήσει μόλις 300.000 ευρώ, με το υπόλοιπο ποσό των 700.000 ευρώ να ανακαλείται. Σύμφωνα με το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ένα σημαντικό μέρος αυτών των πόρων μεταφέρθηκε στον Δήμο Θεσσαλονίκης, ο οποίος επέδειξε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, αυξάνοντας τις διαθέσιμες κατοικίες από 30 σε 40. Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια στιγμή που η κυβέρνηση παρουσίασε ένα νέο πακέτο μέτρων για το στεγαστικό πρόβλημα, το οποίο περιλαμβάνει αυξημένες επιδοτήσεις για την επιστροφή κλειστών ακινήτων στην αγορά.

Το «μπαλάκι» των ευθυνών για τον προβληματικό σχεδιασμό

Η αποτυχία του προγράμματος πυροδότησε μια έντονη αντιπαράθεση μεταξύ της δημοτικής αρχής και του υπουργείου. Το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής κατηγόρησε τον δήμο για ολιγωρία και καθυστερήσεις στις διαδικασίες, υποστηρίζοντας ότι δεν επιτεύχθηκαν τα απαραίτητα ορόσημα. Αντίθετα, η αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Μαρία Στρατηγάκη, χαρακτήρισε τον σχεδιασμό εξαρχής προβληματικό, επισημαίνοντας ότι η επιδότηση των 10.000 ευρώ ανά διαμέρισμα ήταν ανεπαρκής για να πείσει τους ιδιοκτήτες να διαθέσουν τα ακίνητά τους με χαμηλό ενοίκιο. Σημειώνεται ότι αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2026 το νέο ευρύ πρόγραμμα για την κοινωνική κατοικία, το οποίο φιλοδοξεί να καλύψει τα κενά που άφησαν οι προηγούμενες πιλοτικές δράσεις.

Η ακτινογραφία των 117.140 κλειστών ακινήτων

Σύμφωνα με τη Στρατηγική για τη Στεγαστική Πολιτική του Δήμου Αθηναίων, το 27% των κατοικιών στην πρωτεύουσα καταγράφονται ως κενές. Πρόκειται για 117.140 ακίνητα, η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται σε παλαιές πολυκατοικίες κατασκευασμένες πριν από το 1980. Τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ επιβεβαιώνουν την εικόνα αυτή, καθώς 34.161 ακίνητα παραμένουν εκτός δικτύου ηλεκτροδότησης για δεκαετίες. Αναλυτές της αγοράς ακινήτων επισημαίνουν ότι ένα μέρος αυτών των σπιτιών χρησιμοποιείται για βραχυχρόνιες μισθώσεις, γεγονός που δυσχεραίνει την εύρεση στέγης για μόνιμη κατοίκηση και οδηγεί σε εκρηκτικές αυξήσεις στα ενοίκια.

Εκτόξευση τιμών και η ανάγκη για κεντρική στρατηγική

Τα δεδομένα της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν μια αθροιστική μεταβολή 89,1% στις τιμές πώλησης από το 2016 έως σήμερα, ενώ τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 75,7%. Παρά την υψηλή ζήτηση, το μέσο μηνιαίο μίσθωμα στην Αθήνα διαμορφώνεται στα 321 ευρώ για κατοικίες 60 τ.μ., σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ. Η Μαριανέλλα Κλώκα, πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας, τονίζει ότι οι δήμοι μπορούν να παίξουν μόνο κατευναστικό ρόλο και ότι απαιτείται μια κεντρική στρατηγική στέγης με κοινωνικό πρόσημο. Ήδη έχουν ανακοινωθεί μέτρα για το νέο επίδομα ενοικίου, ωστόσο η αγορά παραμένει εξαιρετικά πιεσμένη για τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.

Η επόμενη μέρα για τη στεγαστική πολιτική

Η δημοτική αρχή της Αθήνας στρέφεται πλέον στην αναζήτηση νέων ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, έχοντας ως βάση το πρόσφατο στρατηγικό της σχέδιο. Η πρόκληση παραμένει η ενεργοποίηση του αδρανούς κτιριακού αποθέματος μέσω κινήτρων που θα εξισορροπούν το ιδιωτικό κέρδος με την κοινωνική ανάγκη. Η επιτυχία του μοντέλου της Θεσσαλονίκης, που αξιοποίησε και δημοτικά κτίρια, δείχνει τον δρόμο για μια πιο ευέλικτη διαχείριση των πόρων στο μέλλον.