- Ανησυχητική δημογραφική εικόνα στην Ελλάδα το 2025 με τους θανάτους να υπερτερούν των γεννήσεων.
- Περιφέρειες όπως η Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος παρουσιάζουν δραματικές αναλογίες θανάτων προς γεννήσεις.
- Σημαντικό ποσοστό (22%) των Ελλήνων πολιτών γεννιέται εκτός επικράτειας, επιβεβαιώνοντας τη μετανάστευση νέων.
- Η αστικοποίηση και η έλλειψη κινήτρων συμβάλλουν στην ερήμωση της ελληνικής περιφέρειας.
- Απαιτείται άμεση αναβάθμιση κρατικών δομών και συντονισμένες πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Η δημογραφική κατάσταση στην Ελλάδα είναι άκρως ανησυχητική καθώς ολοκληρώνεται το 2025, με τους θανάτους να υπερτερούν σημαντικά των γεννήσεων στις περισσότερες περιφέρειες, σύμφωνα με τα στοιχεία του μητρώου πολιτών. Η αναλογία είναι ιδιαίτερα δυσοίωνη στην ελληνική περιφέρεια, όπου ορισμένες περιοχές καταγράφουν έως και 12 θανάτους για κάθε γέννηση, εγείροντας σοβαρές ανησυχίες για την ταχεία απομείωση του πληθυσμού.
Η δημογραφική συρρίκνωση αποτελεί ένα από τα πλέον πιεστικά ζητήματα για την Ελλάδα, με τις εξελίξεις του 2025 να επιβεβαιώνουν και να εντείνουν τις ανησυχίες. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακροχρόνιας δημογραφικής κρίσης που πλήττει τη χώρα, επηρεάζοντας όχι μόνο την κοινωνική συνοχή αλλά και την οικονομική της βιωσιμότητα, όπως έχουν επισημάνει επανειλημμένα αναλυτές και διεθνείς οργανισμοί.
Η ανησυχητική εικόνα της ελληνικής περιφέρειας
Τα στοιχεία του μητρώου πολιτών για το 2025, και ειδικότερα του υποσυστήματος καταχώρισης ληξιαρχικών πράξεων, είναι άκρως απογοητευτικά. Συνολικά, οι θάνατοι ανέρχονται σε 117.928 έναντι 78.255 γεννήσεων, αριθμοί που αν και δεν είναι διπλάσιοι, δείχνουν μια σαφή αρνητική τάση. Ωστόσο, η κατάσταση είναι δραματική σε συγκεκριμένες περιφέρειες, όπου η απομείωση του πληθυσμού συμβαίνει με ραγδαίο ρυθμό, οδηγώντας σε ερήμωση.
Ειδικότερα, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, οι γεννήσεις στους έντεκα μήνες του έτους ήταν μόλις 631, ενώ οι θάνατοι έφτασαν τους 7.643, μια αναλογία περίπου ένα προς 12. Στην Πελοπόννησο, καταγράφηκαν 1.410 γεννήσεις έναντι 7.180 θανάτων, δηλαδή πέντε θάνατοι για κάθε γέννηση. Αντίστοιχα, στο Βόρειο Αιγαίο οι θάνατοι (2.140) υπερέχουν των γεννήσεων (825) κατά δυόμισι φορές, ενώ στα Ιόνια Νησιά οι θάνατοι ξεπερνούν τους 2.500 έναντι 800 γεννήσεων (αναλογία τρία προς ένα). Στη Δυτική Μακεδονία, οι 3.140 θάνατοι για μόλις 880 γεννήσεις συνιστούν μια δυσοίωνη αναλογία άνω του τρία προς ένα. Στην αγροτική Θεσσαλία και την Ήπειρο, η αναλογία είναι δύο θάνατοι για κάθε γέννηση, με 8.240 θανάτους έναντι 4.000 γεννήσεων και 3.815 θανάτους έναντι 1.715 γεννήσεων αντίστοιχα. Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη καταγράφηκαν 2.900 γεννήσεις έναντι 6.900 θανάτων, ενώ στη Δυτική Ελλάδα η αναλογία είναι μία γέννηση για δύο θανάτους (3.660 γεννήσεις έναντι 7.570 θανάτων). Μόνο στην Αττική (27.225 γεννήσεις – 34.715 θάνατοι), στην Κεντρική Μακεδονία (10.510 γεννήσεις – 19.250 θάνατοι) και στην Κρήτη (4.955 γεννήσεις – 6.111 θάνατοι) η αναλογία γεννήσεων και θανάτων δεν φτάνει σε ποσοστό διπλάσιο και άνω. Αξίζει να σημειωθεί πως το Ρέθυμνο αποτέλεσε εξαίρεση το 2024, καταγράφοντας περισσότερες γεννήσεις από θανάτους.
Οι επιπτώσεις της αστικοποίησης και η ανάγκη για δράση
Μια σημαντική παρατήρηση αφορά τις γεννήσεις Ελλήνων πολιτών εκτός επικράτειας, οι οποίες έως τις 30 Νοεμβρίου είχαν καταχωριστεί σε 17.300. Αυτό αντιστοιχεί στο 22% των συνολικών γεννήσεων Ελλήνων πολιτών παγκοσμίως, επιβεβαιώνοντας ότι ένας σημαντικός αριθμός Ελλήνων σε παραγωγική ηλικία διαβιώνει εκτός της χώρας. Αυτό το φαινόμενο, σε συνδυασμό με την κυριαρχία της αστικοποίησης, η οποία ως τρόπος ζωής δεν είναι «φιλικός» στη δημιουργία οικογένειας, επιταχύνει την ερήμωση της περιφέρειας. Ακόμη και περιοχές κοντά σε μητροπόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη αδυνατούν να κρατήσουν τους νέους τους κατοίκους.
Η ανάσχεση της δημογραφικής ερήμωσης της ελληνικής περιφέρειας συνδέεται άμεσα με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και τη δημιουργία μιας ελκυστικής πρότασης για μετεγκατάσταση νέων ανθρώπων. Όπως επισημαίνει ο δρ Αθανάσιος Κ. Μπαλέρμπας, γενικός γραμματέας Εσωτερικών και Οργάνωσης στο Υπουργείο Εσωτερικών, οι κρατικές δομές που παρακολουθούν τις μεταβολές της αστικής κατάστασης των αποδήμων (γάμοι, γεννήσεις, διαζύγια, θάνατοι), όπως οι προξενικές αρχές και το Ειδικό Ληξιαρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών, οφείλουν να αναβαθμιστούν και να ψηφιοποιήσουν άμεσα τις διαδικασίες τους. Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μια «ωρολογιακή βόμβα» για το ΑΕΠ και τις συντάξεις, καθιστώντας την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος επιτακτική.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Η κυβέρνηση υλοποιεί ήδη μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά απαιτείται και η συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης και της ερευνητικής ακαδημαϊκής κοινότητας για την πρόταση ειδικότερων πολιτικών, προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου. Η συντονισμένη δράση είναι κρίσιμη για να αντιστραφεί η αρνητική δημογραφική τάση και να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για την ελληνική περιφέρεια και τη χώρα συνολικά.
