Αλκοόλ και οδήγηση: Τα νέα όρια, τα πρόστιμα του ΚΟΚ και ο χρόνος που χρειάζεται ο οργανισμός

Κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνεται, καθιστώντας την οδική ασφάλεια κρίσιμο ζήτημα. Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας επιβάλλει αυστηρότατα πρόστιμα που ξεκινούν από 350 ευρώ και άμεση αφαίρεση διπλώματος, καθώς η συγκέντρωση 0,50 g/l στο αίμα αποτελεί το ανώτατο επιτρεπτό όριο για τους περισσότερους οδηγούς.

Η τρέχουσα εορταστική περίοδος φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για υπεύθυνη οδηγική συμπεριφορά, καθώς οι έλεγχοι της Τροχαίας εντατικοποιούνται σε όλο το οδικό δίκτυο. Η εμπειρία από προηγούμενα έτη δείχνει ότι η αυξημένη παρουσία των αρχών και η εφαρμογή αυστηρών ποινών λειτουργούν αποτρεπτικά, ωστόσο η ουσιαστική αλλαγή έγκειται στην υιοθέτηση της κουλτούρας του «designated driver» (ο οδηγός της παρέας), μια πρακτική που κερδίζει έδαφος και στην Ελλάδα. Η κατανόηση του πώς το αλκοόλ επηρεάζει τα αντανακλαστικά είναι το πρώτο βήμα για την αποφυγή τραγικών συμβάντων, όπως το πρόσφατο θανατηφόρο τροχαίο δυστύχημα που συγκλόνισε την κοινή γνώμη.

Τα νόμιμα όρια και οι κατηγορίες οδηγών

Στην Ελλάδα, το γενικό νόμιμο όριο για την πλειονότητα των οδηγών ορίζεται στα 0,50 γραμμάρια αλκοόλ ανά λίτρο αίματος, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 0,25 mg ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα κατά τη διάρκεια του αλκοτέστ. Ωστόσο, για αρχάριους οδηγούς (με δίπλωμα λιγότερο από 2 έτη) και επαγγελματίες, το όριο είναι σημαντικά χαμηλότερο, στα 0,20 g/l, καθώς η ανοχή του συστήματος σε πιθανά σφάλματα είναι μηδενική. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και μια μικρή υπέρβαση, όπως επισήμανε πρόσφατα η Ελεωνόρα Ζουγανέλη μετά από σχετικό έλεγχο, οδηγεί αναπόφευκτα στις προβλεπόμενες κυρώσεις.

Η κλίμακα των ποινών και η αυστηρή λογική της υποτροπής

Ο νέος ΚΟΚ εισάγει μια αυστηρή κλιμάκωση ποινών που στοχεύει στον περιορισμό της επικίνδυνης οδήγησης. Για συγκέντρωση αλκοόλ από 0,50 έως 0,80 g/l, προβλέπεται διοικητικό πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 30 ημέρες, ποινή που επιβλήθηκε πρόσφατα και στον Διαμαντή Καραναστάση. Εάν η μέτρηση κυμαίνεται μεταξύ 0,80 και 1,10 g/l, το πρόστιμο διπλασιάζεται στα 700 ευρώ και η αφαίρεση διπλώματος φτάνει τις 90 ημέρες.

Η πραγματική τομή όμως αφορά την υποτροπή. Εάν ένας οδηγός συλληφθεί για δεύτερη φορά με τα ίδια επίπεδα μέθης, το πρόστιμο εκτοξεύεται στα 1.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες. Σε περιπτώσεις ακραίας μέθης (άνω του 1,10 g/l), οι κυρώσεις περιλαμβάνουν φυλάκιση έως 5 έτη, πρόστιμα χιλιάδων ευρώ και αφαίρεση άδειας που μπορεί να αγγίξει τα 10 έτη σε περιπτώσεις επανειλημμένης παραβατικότητας.

Πόση ώρα χρειάζεται για να «καθαρίσει» ο οργανισμός

Ένας από τους μεγαλύτερους μύθους είναι ότι ο καφές, το νερό ή το φαγητό μπορούν να επιταχύνουν την αποβολή του αλκοόλ. Στην πραγματικότητα, ο οργανισμός αποδομεί την αιθυλική αλκοόλη με σταθερό ρυθμό, περίπου 0,10-0,15 g/l ανά ώρα. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος βρεθεί με συγκέντρωση 0,80 g/l, θα χρειαστεί τουλάχιστον 5 έως 7 ώρες για να πέσει κάτω από το νόμιμο όριο. Σύμφωνα με αναλυτές οδικής ασφάλειας, η υποκειμενική αίσθηση ότι «είμαστε καλά» είναι παραπλανητική, καθώς η κρίση επηρεάζεται πολύ πριν χαθεί ο κινητικός έλεγχος.

Η παγίδα της υποκειμενικής αίσθησης και η επόμενη μέρα

Είναι κρίσιμο να γνωρίζουν οι οδηγοί ότι η μέγιστη συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα δεν εμφανίζεται αμέσως. Ειδικά αν η κατανάλωση έγινε με άδειο στομάχι, η τιμή μπορεί να συνεχίσει να ανεβαίνει για 30 έως 60 λεπτά μετά το τελευταίο ποτήρι. Επομένως, η τακτική «περιμένω μισή ώρα και φεύγω» είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Η μόνη ασφαλής λύση παραμένει ο προκαθορισμένος σχεδιασμός της επιστροφής πριν καν ξεκινήσει η έξοδος, διασφαλίζοντας ότι η γιορτή δεν θα μετατραπεί σε τραγωδία.