Αυτοτραυματισμός: Ένα στα έξι παιδιά στην Ελλάδα πλήττεται, νέο κέντρο παρέχει στήριξη

Ο αυτοτραυματισμός εξελίσσεται σε μια σιωπηλή «επιδημία» που πλήττει παιδιά και εφήβους στην Ελλάδα, με εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι ένα στα έξι άτομα αυτής της ηλικιακής ομάδας αυτοτραυματίζεται. Αντιμετωπίζοντας αυτό το σοβαρό φαινόμενο, η Α΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ, με πρωτοβουλία της αναπληρώτριας υπουργού Υγείας Ειρήνης Αγαπηδάκη, θέτει σε λειτουργία ένα Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων, το οποίο ήδη δέχεται οικογένειες.

Η εμφάνιση του Πρότυπου Κοινοτικού Κέντρου για την Ψυχική Υγεία των Νέων σηματοδοτεί μια κρίσιμη εξέλιξη στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που, παρά τη σοβαρότητά του, παρέμενε σε μεγάλο βαθμό αόρατο και χωρίς εξειδικευμένη υποδομή στήριξης στη χώρα μας. Αυτή η πρωτοβουλία έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό, προσφέροντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε μια ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα.

Η «σιωπηλή επιδημία» του αυτοτραυματισμού

Ο αυτοτραυματισμός ορίζεται ως η πρόκληση άμεσης βλάβης ή τραυματισμού στην επιφάνεια του σώματος, σε στιγμές που το άτομο βιώνει έντονη ψυχική δυσφορία, αίσθημα κενού, θυμό ή άλλα δυσάρεστα συναισθήματα που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται ποικίλλουν, περιλαμβάνοντας ξυράφια, μαχαίρια, διαβήτες, ακόμα και εγκαύματα.

Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά. Υπολογίζεται ότι ένα στα έξι παιδιά και εφήβους στην Ελλάδα βρίσκεται εγκλωβισμένο σε αυτή την εξαιρετικά σύνθετη κατάσταση. Διεθνείς μελέτες καταγράφουν ποσοστά αυτοτραυματισμού εφήβων και νέων έως 24 ετών που κυμαίνονται από 14% έως 22%. Μια πρόσφατη ελληνική μελέτη επισημαίνει ότι 14% των εφήβων ηλικίας 12 έως 16 ετών έχουν αναφέρει τουλάχιστον ένα επεισόδιο αυτοτραυματισμού το τελευταίο εξάμηνο.

Το νέο πρότυπο κέντρο και οι υπηρεσίες του

Το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων, υπό την ευθύνη της Α΄ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, αποτελεί μια εθνική πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας. Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, είχε την πρωτοβουλία για την ίδρυση και λειτουργία του κέντρου, εξασφαλίζοντας τη χρηματοδότησή του μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, σε συνεργασία με τη UNICEF και κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας. Η επίσημη παρουσίαση του κέντρου, μαζί με την έναρξη ενημερωτικής καμπάνιας, αναμένεται τις επόμενες ημέρες.

Το κέντρο δραστηριοποιείται σε τέσσερα βασικά επίπεδα:

1. Παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών ψυχικής υγείας: Προσφέρονται ατομική και ομαδική ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, ομάδες στήριξης γονέων, θεραπείες μέσω τέχνης και πολιτισμικές δράσεις για την κοινωνικοποίηση των νέων. Για όσους διαμένουν εκτός Αττικής, παρέχεται υποστήριξη μέσω τηλεδιάσκεψης.
2. Εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας: Μέσω πλατφόρμας e-learning, οι επαγγελματίες εκπαιδεύονται στην αναγνώριση και σωστή παραπομπή περιστατικών αυτοτραυματισμού.
3. Ανάπτυξη πληροφοριακού συστήματος: Δημιουργείται ένα σύγχρονο σύστημα για την παρακολούθηση των περιστατικών, τη συλλογή δεδομένων και τη διασύνδεση με άλλες δημόσιες δομές ψυχικής υγείας.
4. Δράσεις ευαισθητοποίησης και πρόληψης: Υλοποιούνται ενέργειες για την ενημέρωση, την πρόληψη και την ενδυνάμωση των νέων και των οικογενειών τους.

Η αυξανόμενη παρουσία του αυτοτραυματισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με βίντεο που είτε παρέχουν στήριξη είτε, δυστυχώς, τεχνικές, υπογραμμίζει την ανάγκη για εξειδικευμένη και άμεση παρέμβαση. Αναλυτές και ειδικοί ψυχικής υγείας εκφράζουν την ανησυχία τους για την έκθεση των νέων σε τέτοιο περιεχόμενο, τονίζοντας τη σημασία της δημιουργίας ασφαλών χώρων και πόρων υποστήριξης που θα λειτουργούν ως αντίβαρο στην αρνητική επιρροή.

Οι προκλήσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει ένα πεδίο όπου το ζήτημα του αυτοτραυματισμού αποκτά νέα διάσταση. Βίντεο που ανεβάζουν έφηβοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα βίντεο «quit», όπου νέοι που έχουν ξεπεράσει το πρόβλημα μοιράζονται εμπειρίες και συμβουλές, προσφέροντας συμπαράσταση. Αντίθετα, τα βίντεο «how to», περιέχουν τεχνικές αυτοτραυματισμού ή συμβουλές για το πώς να κρύψουν τα σημάδια, δημιουργώντας ένα επικίνδυνο περιβάλλον.

Πού να απευθυνθείτε: Επικοινωνία και υποστήριξη

Το πρότυπο κέντρο έχει ήδη αρχίσει να δέχεται οικογένειες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του αυτοτραυματισμού. Λειτουργεί Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 9 π.μ. έως τις 9 μ.μ., προσφέροντας έναν ασφαλή χώρο για συμβουλές, στήριξη και θεραπεία. Παράλληλα, θα οργανωθούν ενημερωτικά σεμινάρια και ομάδες υποστήριξης γονέων από έμπειρους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Για άμεση επικοινωνία, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καλέσουν στις τηλεφωνικές γραμμές 210-74.62.290 και 210-74.62.281. Η λειτουργία του κέντρου και οι δράσεις του στοχεύουν στο να επικοινωνήσουν το μήνυμα ότι κανείς δεν είναι μόνος απέναντι σε αυτό το σύνθετο πρόβλημα και ότι υπάρχει πλέον εξειδικευμένη βοήθεια διαθέσιμη.