- Η Αυστραλία εφάρμοσε απαγόρευση social media για ανηλίκους κάτω των 16 ετών, πυροδοτώντας αντιδράσεις.
- Έφηβοι βρίσκουν τρόπους παράκαμψης του μέτρου, αλλάζοντας ηλικίες ή χρησιμοποιώντας εναλλακτικές εφαρμογές.
- Η Reddit και βουλευτές προσέφυγαν δικαστικά κατά του νόμου ως αντισυνταγματικού και αναποτελεσματικού.
- Η κυβέρνηση επιμένει στην προστασία των νέων από επιβλαβές περιεχόμενο και διαδικτυακό μπούλινγκ.
- Ανάλογες πρωτοβουλίες εξετάζονται και σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, για την προστασία των ανηλίκων.
Η κυβέρνηση της Αυστραλίας προχώρησε αυτή την εβδομάδα στην εφαρμογή της πρωτοποριακής απαγόρευσης πρόσβασης στα social media για ανηλίκους κάτω των 16 ετών, ένα μέτρο που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο από τους νέους όσο και από τις εταιρείες τεχνολογίας. Η απόφαση, η οποία είχε ληφθεί τον περασμένο Νοέμβριο, τέθηκε σε ισχύ την Τετάρτη, με την αμερικανική εταιρεία Reddit να καταθέτει προσφυγή κατά του νόμου την Πέμπτη.
Η εφαρμογή της απαγόρευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ανηλίκους κάτω των 16 ετών στην Αυστραλία αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη στο παγκόσμιο τοπίο της ρύθμισης του ψηφιακού χώρου, ερχόμενη ως συνέχεια των αυξανόμενων ανησυχιών για την ψυχική υγεία και την ασφάλεια των παιδιών. Η κίνηση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διεθνών προσπαθειών για τον περιορισμό της έκθεσης των νέων σε δυνητικά επιβλαβές περιεχόμενο και την αντιμετώπιση του διαδικτυακού μπούλινγκ.
Η πρωτοποριακή απαγόρευση και οι αντιδράσεις
Το μέτρο, το οποίο αποφασίστηκε από την κυβέρνηση της Αυστραλίας τον Νοέμβριο του 2024, τέθηκε σε εφαρμογή την Τετάρτη, 11 Δεκεμβρίου 2025, απαγορεύοντας την πρόσβαση σε πλατφόρμες όπως το Facebook, Instagram, Snapchat, Threads, TikTok, X, YouTube, Reddit, Kick και Twitch. Η απόφαση αυτή έχει διχάσει τη χώρα, με τους νέους να εκφράζουν μαζικά τη διαφωνία τους. Όπως δήλωσαν στην «Κ» εννέα 15χρονα κορίτσια από τη Μελβούρνη, θεωρούν την απαγόρευση «χαζομάρα», καθώς τα social media αποτελούν τον βασικό τρόπο επικοινωνίας τους όταν δεν είναι μαζί. Παράλληλα, ορισμένοι γονείς, όπως η σύμβουλος ψυχικής υγείας Χριστίνα Ρώμα, αναφέρουν ότι πολλοί γονείς συμμετέχουν σε εκστρατείες κατά της απόφασης, ενώ τα παιδιά επικοινωνούν απευθείας με βουλευτές, δείχνοντας την έντονη αντίδραση.
Το σκεπτικό της κυβέρνησης και τα ανησυχητικά στοιχεία
Ο βασικός σκοπός της αυστραλιανής κυβέρνησης είναι να μειωθεί ο χρόνος που περνούν παιδιά και έφηβοι στις οθόνες τους και να αποφευχθεί η έκθεσή τους σε δυνητικά επιβλαβές περιεχόμενο. Σύμφωνα με έρευνα που παραγγέλθηκε νωρίτερα το 2025, το 96% των παιδιών ηλικίας 10-15 ετών χρησιμοποιούσε τα social media, ενώ 7 στους 10 είχαν εκτεθεί σε ακατάλληλο περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένου αυτού που προωθούσε ακόμη και την αυτοκτονία. Επιπλέον, περισσότεροι από τους μισούς δήλωσαν ότι είχαν πέσει θύματα διαδικτυακού μπούλινγκ. Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν την ανάγκη για προστασία των ανηλίκων από τους κινδύνους του διαδικτύου, ένα θέμα που απασχολεί έντονα και την Ελλάδα, καθώς ένα στα έξι παιδιά πλήττεται από αυτοτραυματισμό, με την Α΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ να θέτει σε λειτουργία ένα Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων, όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο (Αυτοτραυματισμός: Ένα στα έξι παιδιά στην Ελλάδα πλήττεται, νέο κέντρο παρέχει στήριξη).
Οι δικαστικές προσφυγές και οι ενστάσεις
Δύο ημέρες μετά την επιβολή της απαγόρευσης, η αμερικανική εταιρεία Reddit κατέθεσε την Πέμπτη, 12 Δεκεμβρίου 2025, προσφυγή κατά του νόμου ενώπιον της αυστραλιανής Δικαιοσύνης, όπως μεταδίδει το Reuters. Η εταιρεία, παρότι συμφωνεί με την προστασία των παιδιών, υποστηρίζει ότι ο νόμος επιβάλλει «διεισδυτικές και δυνητικά λιγότερο ασφαλείς μεθόδους ταυτοποίησης» και στερεί από τους εφήβους «εμπειρίες κατάλληλες για την ηλικία τους». Η Reddit επισημαίνει ότι είναι πρωταρχικά πλατφόρμα για ενηλίκους και αμφισβητεί τον νόμο ως επιζήμιο για την ελεύθερη επικοινωνία. Ξεχωριστή δικαστική προσφυγή έχει καταθέσει και ο βουλευτής του Φιλελεύθερου Κόμματος της Νέας Νότιας Ουαλλίας, Τζον Ράντικ, χαρακτηρίζοντας την απόφαση αντισυνταγματική, καθώς περιορίζει την πρόσβαση 2,6 εκατομμυρίων νέων πολιτών στην πολιτική ενημέρωση.
Νομικοί κύκλοι και αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για την πρακτική εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα του μέτρου, καθώς η εξακρίβωση της ηλικίας των χρηστών παραμένει μια τεχνική πρόκληση για τις πλατφόρμες. Η Meta (μητρική των Facebook και Instagram) έχει ήδη εκφράσει την εκτίμηση ότι ο νόμος μπορεί να στρέψει τους νέους σε «σκοτεινές γωνιές» του διαδικτύου, προκειμένου να παραμείνουν συνδεδεμένοι με τους συνομηλίκους τους, υπονομεύοντας ενδεχομένως τον ίδιο τον σκοπό της προστασίας. Επίσης, η αποτελεσματικότητα του μέτρου αμφισβητείται από το γεγονός ότι δεν συμπεριλαμβάνονται πλατφόρμες όπως το Discord και το Roblox, όπου, σύμφωνα με τον 13χρονο Δημήτρη, συχνάζουν πολλοί συνομήλικοί του και ενδέχεται να συμβεί αποπλάνηση ανηλίκων.
Η «επανάσταση» των εφήβων και οι εναλλακτικές
Οι έφηβοι της Αυστραλίας δεν σκοπεύουν να μείνουν με σταυρωμένα χέρια. Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα, πριν την εφαρμογή του μέτρου, είχαν αρχίσει να ανταλλάσσουν τηλέφωνα, ακόμα και σταθερά, όπως ανέφερε η Μαρία Μπακαλίδου, διευθύντρια των σχολείων της ελληνικής κοινότητας στη Μελβούρνη. Πολλοί έχουν βρει τρόπους να παρακάμψουν την απαγόρευση, αλλάζοντας την ηλικία στα προφίλ τους ή χρησιμοποιώντας την αναγνώριση προσώπου μεγαλύτερων αδερφών, όπως έκανε η 15χρονη Τιάνα. Η 14χρονη Αγγελίνα Δημητρακοπούλου δήλωσε στην «Κ» ότι «οι περισσότεροι φίλοι της έχουν βρει τον τρόπο να παραμείνουν ενεργοί» και ότι η ίδια κατάφερε να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τον λογαριασμό της στο Snapchat. Σε περίπτωση οριστικού αποκλεισμού, έχουν ήδη καταστρώσει σχέδιο να μεταφερθούν σε λιγότερο δημοφιλείς εφαρμογές που δεν συμπεριλαμβάνονται στην απαγόρευση, όπως το Yope. Αυτή η στάση των εφήβων, που αντιμετωπίζουν το μέτρο ως πρόκληση, υπογραμμίζει την ανάγκη για μια πιο ολιστική προσέγγιση στην προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο, όπως έχει επισημάνει και ο φωτογράφος Δημήτρης Σκουλός σχετικά με την προστασία των παιδιών του από τα social media (Δημήτρης Σκουλός: Γιατί δεν δείχνει τα παιδιά του στα social media και πώς τα προστατεύει).
Διεθνής διάσταση και η επόμενη μέρα
Η αυστραλιανή πρωτοβουλία δεν είναι μεμονωμένη. Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε την Τετάρτη, 11 Δεκεμβρίου 2025, ότι επιθυμεί την «υποχρέωση πιστοποίησης της ηλικίας των χρηστών» σε όλα τα social media και την «απαγόρευση της χρήσης τους από άτομα κάτω των 15 ή 16 ετών». Έχει ζητήσει από τον πρωθυπουργό να εκπονήσει σχέδιο νόμου στις αρχές του 2026, το οποίο αναμένεται να συζητηθεί στην Εθνοσυνέλευση στις 19 Ιανουαρίου 2026. Η κυβέρνηση της Καμπέρας, από την πλευρά της, υπογραμμίζει ότι «δεν θα υποχωρήσει» από την απόφασή της, καθώς είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τους νέους της Αυστραλίας. Το πρόστιμο της παραβίασης του μέτρου επιβαρύνει τις εταιρείες των πλατφορμών, με ποσά που φτάνουν τα 49,5 εκατ. αυστραλιανά δολάρια (περίπου 28 εκατ. ευρώ), ωθώντας τις να βρουν τρόπους εξακρίβωσης της ηλικίας. Η συζήτηση για την ισορροπία μεταξύ προστασίας των ανηλίκων και ελευθερίας στην ψηφιακή επικοινωνία παραμένει ανοιχτή, με τους εφήβους να δηλώνουν ότι «η ζωή συνεχίζεται», αλλά να τονίζουν πως η απόφαση θα έπρεπε να είναι των γονέων τους, όχι της κυβέρνησης, ενώ η σημασία του ελεύθερου παιχνιδιού για τα παιδιά υπογραμμίζεται και από τον Βρετανό θεωρητικό Μέινελ Γουόλτερ (Μέινελ Γουόλτερ: Γιατί το παιχνίδι των παιδιών πρέπει να είναι αυθόρμητο και ελεύθερο).
Πώς να προστατέψετε τα παιδιά σας στο διαδίκτυο
- Ενημερώστε τα παιδιά σας για τους κινδύνους του διαδικτυακού μπούλινγκ και του ακατάλληλου περιεχομένου.
- Ενθαρρύνετε την ανοιχτή επικοινωνία για τις διαδικτυακές τους συνήθειες και τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν.
- Ελέγξτε τις ρυθμίσεις απορρήτου και ασφάλειας στις συσκευές και τους λογαριασμούς των παιδιών σας.
- Να είστε ενήμεροι για εναλλακτικές πλατφόρμες επικοινωνίας που μπορεί να χρησιμοποιούν οι ανήλικοι.
- Θέστε όρια στον χρόνο οθόνης και ενθαρρύνετε δραστηριότητες εκτός διαδικτύου για την ισορροπία τους.
