Ο Κινέζος απεσταλμένος για το κλίμα, Λιου Ζενμίν, επέκρινε τους νέους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση της ρύπανσης ως ανεπαρκείς, ενώ κατήγγειλε την απουσία των Ηνωμένων Πολιτειών από τη διάσκεψη COP30 ως «κακό παράδειγμα». Ο Ζενμίν ζήτησε από τις ανεπτυγμένες χώρες να επιταχύνουν την απαλλαγή τους από τον άνθρακα, υπερασπιζόμενος παράλληλα τις «πολύ φιλόδοξες» προσπάθειες της Κίνας, η οποία επιμένει στην ταξινόμησή της ως αναπτυσσόμενη χώρα.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των εντάσεων που προηγήθηκαν της COP30, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει μόλις συμφωνήσει σε νέους, ενδιάμεσους κλιματικούς στόχους, οι οποίοι ωστόσο έχουν δεχθεί κριτική για την επάρκειά τους. Η διάσκεψη στο Μπελέμ της Βραζιλίας αποτελεί ένα κρίσιμο φόρουμ για την παγκόσμια συνεργασία, αλλά η απουσία βασικών παικτών και οι διπλωματικές διαφωνίες υπονομεύουν την αποτελεσματικότητά της.
Η κριτική της Κίνας στους ευρωπαϊκούς στόχους
Ο Λιου Ζενμίν, σε συνέντευξή του στο POLITICO, χαρακτήρισε τους πρόσφατα συμφωνημένους στόχους της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών ως «όχι τόσο καλούς». Η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει σε καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050 και έχει θεσπίσει φιλόδοξες πολιτικές.
Τα κράτη μέλη της συμφώνησαν αυτόν τον μήνα να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 66,3% έως 72,5% έως το 2035 και κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Ωστόσο, ο Ζενμίν υποστήριξε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, θα πρέπει να επιτύχουν το net-zero πριν από το 2040, ώστε να δοθεί περισσότερος χρόνος στις αναπτυσσόμενες χώρες να εκβιομηχανιστούν.
«Αυτό αφορά την κλιματική δικαιοσύνη», δήλωσε, τονίζοντας την ανάγκη για διαφοροποιημένη προσέγγιση μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων εθνών.
Οι φιλοδοξίες και οι προκλήσεις των μεγάλων δυνάμεων
Η Κίνα, η οποία επιμένει στην ταξινόμησή της ως αναπτυσσόμενη χώρα παρά το γεγονός ότι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, έχει δεσμευτεί για μηδενικές εκπομπές CO2 πριν από το 2060 και για μείωση της ρύπανσης κατά 7% έως 10% έως το 2035, σε σύγκριση με μια απροσδιόριστη κορύφωση που μπορεί να συνέβη φέτος.
Ο Λιου υπερασπίστηκε αυτό το σχέδιο ως «πολύ φιλόδοξο». Παρόλα αυτά, ενώ η δέσμευση σηματοδότησε την πρώτη φορά που το Πεκίνο υποσχέθηκε συγκεκριμένη μείωση εκπομπών, υπολείπεται αυτού που οι ειδικοί θεωρούν εφικτό ή αναγκαίο για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, δεδομένου ότι η Κίνα αντιπροσωπεύει το 30% της παγκόσμιας ρύπανσης σήμερα, έναντι του 6% της ΕΕ.
Προτεινόμενο Ο Γερουσιαστής Γουάιτχαους στη COP30: Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ Εμπόδισε την Εκπροσώπηση των ΗΠΑ
Η απουσία των ΗΠΑ από την COP30, με την κυβέρνηση Τραμπ να έχει αποσυρθεί από τη Συμφωνία του Παρισιού, δημιουργεί επίσης ένα «πολύ κακό παράδειγμα» σύμφωνα με τον Κινέζο απεσταλμένο, επηρεάζοντας την ακεραιότητα της κλιματικής προστασίας.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η έλλειψη συντονισμού και η αποσπασματική προσέγγιση στις παγκόσμιες κλιματικές προσπάθειες. Η στάση της Κίνας, που ζητά μεγαλύτερη ευελιξία για τις αναπτυσσόμενες χώρες, υπογραμμίζει τις ιστορικές ευθύνες των ανεπτυγμένων εθνών, ένα ζήτημα που συχνά αποτελεί σημείο τριβής στις διεθνείς διαπραγματεύσεις.
Η διαρκής ένταση γύρω από τις εμπορικές πολιτικές, όπως ο μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM) της ΕΕ, περιπλέκει περαιτέρω τις προσπάθειες για ενιαία δράση.
Επιπτώσεις στις διεθνείς συνεργασίες
Ο Λιου προέτρεψε την ΕΕ να εντείνει τη συνεργασία της με την Κίνα για το κλίμα, τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει πραγματική αντικατάσταση» για τις Ηνωμένες Πολιτείες στην κλιματική διπλωματία. Υπογράμμισε ότι, δεδομένων των γεωπολιτικών και οικονομικών προκλήσεων, η ΕΕ και η Κίνα πρέπει να ενισχύσουν τη συνεργασία τους.
Ταυτόχρονα, προειδοποίησε την ΕΕ κατά των «μονομερών μέτρων που ενδέχεται να βλάψουν τη διεθνή συνεργασία», αναφερόμενος κυρίως στον επερχόμενο δασμό άνθρακα (CBAM) της ΕΕ. Αυτό το μέτρο, σχεδιασμένο να προστατεύει τη βιομηχανία της ΕΕ από τον ανταγωνισμό χωρών με χαμηλή ή ανύπαρκτη τιμολόγηση άνθρακα, αποτελεί σημείο τριβής για πολλές αναδυόμενες οικονομίες στην COP30.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τέιλορ Ρότζερς, υπερασπίστηκε την απόφαση του Τραμπ να «απελευθερώσει τους φυσικούς μας πόρους» από την «απάτη της πράσινης ενέργειας».
Το μέλλον της κλιματικής διπλωματίας
Η ικανότητα της ΕΕ να βελτιώσει τον εσωτερικό της συντονισμό κρίνεται καθοριστική για τον ηγετικό της ρόλο στην παγκόσμια πολυμερή διαδικασία, όπως προειδοποίησε ο Λιου. Η διαρκής απουσία των ΗΠΑ από κρίσιμες συζητήσεις και η ρητορική τους υπογραμμίζουν την πολυπολική φύση της κλιματικής διακυβέρνησης, όπου οι διαφορετικές προτεραιότητες και οι εθνικές στρατηγικές συχνά συγκρούονται.
Ενώ η ΕΕ επιδιώκει να επιδείξει ηγεσία μέσω των φιλόδοξων στόχων της, η ανάγκη για ευρύτερη συναίνεση και η αποφυγή μονομερών ενεργειών παραμένουν κεντρικές προκλήσεις για την επίτευξη αποτελεσματικής παγκόσμιας δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής.
