Λίβανος: Σχέδιο νόμου για την επιστροφή των «παγωμένων» καταθέσεων από το 2019

Ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, Ναουάφ Σαλάμ, κάλεσε το υπουργικό συμβούλιο να εγκρίνει άμεσα το νομοσχέδιο για τη σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων που παραμένουν δεσμευμένες από την οικονομική κατάρρευση του 2019. Το σχέδιο προβλέπει την αποπληρωμή μικροκαταθετών σε βάθος τετραετίας και την έκδοση τίτλων διασφαλισμένων με περιουσιακά στοιχεία για μεγαλύτερα ποσά, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της πολυετούς προσπάθειας της Βηρυτού να αντιμετωπίσει το τεράστιο έλλειμμα χρηματοδότησης, το οποίο εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 70 δισεκατομμύρια δολάρια. Η οικονομική κρίση του 2019, αποτέλεσμα δεκαετιών μη βιώσιμων πολιτικών και διαφθοράς, οδήγησε τη χώρα σε μια πρωτοφανή στάση πληρωμών και στην κατάρρευση της λίρας Λιβάνου, αφήνοντας εκατομμύρια πολίτες χωρίς πρόσβαση στις οικονομίες τους. Όπως μεταδίδει το Reuters, το νέο νομοσχέδιο θεωρείται κρίσιμο ορόσημο για την επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας.

Οι λεπτομέρειες της αποπληρωμής για μικρούς και μεγάλους καταθέτες

Το προσχέδιο νόμου, το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα πρόσφατα, διαχωρίζει τους δικαιούχους με βάση το ύψος των καταθέσεών τους. Για τους μικροκαταθέτες, δηλαδή εκείνους με υπόλοιπα κάτω των 100.000 δολαρίων, προβλέπεται η αποπληρωμή σε μηνιαίες ή τριμηνιαίες δόσεις εντός τεσσάρων ετών. Η χρηματοδότηση αυτών των πληρωμών θα καλυφθεί από κοινού από την Κεντρική Τράπεζα (BdL) και τις εμπορικές τράπεζες, με τη συμμετοχή της BdL να μην υπερβαίνει το 60%.

Για καταθέσεις που υπερβαίνουν το όριο των 100.000 δολαρίων, το κράτος προτείνει την έκδοση διαπραγματεύσιμων τίτλων (asset-backed securities). Οι τίτλοι αυτοί θα έχουν ετήσια απόδοση τουλάχιστον 2% και η περίοδος ωρίμανσής τους θα κλιμακώνεται ανάλογα με το ποσό:

• 10 έτη για καταθέσεις έως 1 εκατομμύριο δολάρια.
• 15 έτη για ποσά από 1 έως 5 εκατομμύρια δολάρια.
• 20 έτη για καταθέσεις που ξεπερνούν τα 5 εκατομμύρια δολάρια.

Εγγυήσεις με χρυσό και ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας

Οι τίτλοι που θα εκδοθούν θα είναι διασφαλισμένοι από τα έσοδα και τις αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα πολύτιμα μέταλλα, καθώς η αξία του χρυσού που διακρατά ο Λίβανος έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, παρέχοντας μια σημαντική εγγύηση για τους επενδυτές και τους καταθέτες. Ο Υπουργός Οικονομικών, Γιασίν Τζαμπέρ, υπογράμμισε ότι η εφαρμογή του νόμου θα διοχετεύει στο σύστημα περίπου 3 έως 4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Νομικοί και οικονομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επίσης αυστηρές ρήτρες διαγραφής. Συγκεκριμένα, θα ακυρωθούν καταθέσεις που προέκυψαν από παράνομες δραστηριότητες ή από μετατροπές συναλλάγματος σε επίσημες ισοτιμίες που δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα μετά την κατάρρευση της αγοράς. Αυτό το μέτρο στοχεύει στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ευθυγραμμίζοντας το τραπεζικό σύστημα με τα διεθνή πρότυπα.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Παρά τις προσδοκίες της κυβέρνησης, η Ένωση Τραπεζών του Λιβάνου εξέφρασε την αντίθεσή της, υποστηρίζοντας ότι το κράτος δεν εκπληρώνει τις δικές του ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Κεντρική Τράπεζα. Επιπλέον, ειδικοί όπως ο Μάικ Αζάρ προειδοποιούν για την ασάφεια του νόμου σε περίπτωση που τα ιδρύματα αδυνατούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους, γεγονός που θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα νέο κρατικό χρέος, παρόμοιο με τις περιπτώσεις που έχουν παρατηρηθεί σε άλλες χώρες με εξωτερικές υποχρεώσεις σε αδιέξοδο.

Το επόμενο διάστημα είναι καθοριστικό, καθώς το νομοσχέδιο πρέπει να περάσει από το διχασμένο κοινοβούλιο του Λιβάνου. Προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας είναι η αξιολόγηση των περιουσιακών στοιχείων της BdL από διεθνή ελεγκτική εταιρεία εντός ενός μηνός, ενώ οι εμπορικές τράπεζες θα κληθούν να προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποίηση και επανεξέταση της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού τους.