Ένα δείπνο υψηλού κύρους, με τιμή εισόδου που έφτανε τις 2.000 λίρες ανά άτομο και 800 καλεσμένους, πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Βρετανικό Μουσείο, προκαλώντας έντονες συζητήσεις. Η εκδήλωση, ένα φιλανθρωπικό γκαλά, έλαβε χώρα σε έναν χώρο με ιδιαίτερη συμβολική βαρύτητα: την αίθουσα όπου εκτίθενται τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Το γεγονός αυτό, που αναδείχθηκε μέσα από ρεπορτάζ της ελληνικής δημόσιας τηλεόρασης, έφερε ξανά στο προσκήνιο την πολυετή διαμάχη για την επιστροφή των αρχαιοτήτων στην Ελλάδα.
Η διοργάνωση ενός τέτοιου πολυτελούς γεγονότος, με τα αρχαία αριστουργήματα ως φόντο, εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ηθική διάσταση της χρήσης μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς για εμπορικούς ή ακόμα και φιλανθρωπικούς σκοπούς. Η συζήτηση επικεντρώνεται στο αν μία τέτοια εκδήλωση συνάδει με τον ρόλο ενός κορυφαίου πολιτιστικού ιδρύματος και τις ευαισθησίες που περιβάλλουν τα συγκεκριμένα εκθέματα.
Το Υψηλό Κόστος της Φιλανθρωπίας και η Αποκλειστικότητα
Το φιλανθρωπικό γκαλά συγκέντρωσε μια πλειάδα επιφανών προσωπικοτήτων, με τον αριθμό των καλεσμένων να αγγίζει τους 800 συμμετέχοντες. Με κάθε εισιτήριο να κοστίζει 2.000 λίρες, η εκδήλωση υπογραμμίζει την προσέλκυση ενός πολύ συγκεκριμένου, οικονομικά ισχυρού κοινού.
Αυτό το υψηλό τίμημα, αν και δικαιολογείται από τον φιλανθρωπικό χαρακτήρα του δείπνου, αναδεικνύει επίσης την έντονη αποκλειστικότητα και τον ελιτίστικο χαρακτήρα παρόμοιων εκδηλώσεων που φιλοξενούνται σε κορυφαία μουσεία του κόσμου.
Η επιλογή της αίθουσας των Γλυπτών για τη φιλοξενία αυτού του δείπνου προσέδωσε στην εκδήλωση μια μοναδική ατμόσφαιρα, συνδυάζοντας την αρχαία αίγλη με τη σύγχρονη κοινωνική συγκέντρωση. Ωστόσο, αυτή η επιλογή δεν είναι απαλλαγμένη από κριτική, ειδικά από όσους θεωρούν ότι τα Γλυπτά έχουν αποσπαστεί βίαια από τον τόπο τους και δεν θα έπρεπε να αποτελούν απλό διακοσμητικό φόντο για κοινωνικές εκδηλώσεις.
Ο Συμβολισμός των Γλυπτών ως Φόντο
Η παρουσία των Γλυπτών του Παρθενώνα ως «ντεκόρ» σε ένα τέτοιο δείπνο προσλαμβάνει πολλαπλές διαστάσεις. Για χρόνια, η Ελλάδα έχει ζητήσει την επανένωση των γλυπτών με τα υπόλοιπα τμήματα του μνημείου στον φυσικό τους χώρο, το Μουσείο της Ακρόπολης. Η χρήση τους σε ένα κοινωνικό γεγονός, ανεξαρτήτως του φιλανθρωπικού του σκοπού, μπορεί να ερμηνευτεί ως μια περαιτέρω αμφισβήτηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ελληνικών αιτημάτων.
Το γεγονός ότι πρόκειται για ένα βρετανικό μουσείο που τα φιλοξενεί εντείνει αυτή τη διάσταση.
Το ζήτημα της ιδιοκτησίας και της επιστροφής των Γλυπτών αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα διεθνές διπλωματικό και πολιτιστικό αγκάθι. Η εν λόγω εκδήλωση, αν και φιλανθρωπικού χαρακτήρα, δύσκολα μπορεί να διαχωριστεί από το ευρύτερο πλαίσιο αυτής της διαμάχης.
Πολλοί εκτιμούν ότι η εικόνα των επίσημων καλεσμένων να δειπνούν ανάμεσα σε αυτά τα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, ενισχύει την αίσθηση ότι τα Γλυπτά αντιμετωπίζονται ως απλά μουσειακά αντικείμενα και όχι ως αναπόσπαστο κομμάτι ενός μνημείου.
Αναμενόμενες Αντιδράσεις και η Διεθνής Διάσταση
Η είδηση αυτή, όπως μεταδόθηκε από την ελληνική τηλεόραση, αναμένεται να προκαλέσει νέο κύμα αντιδράσεων και συζητήσεων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Η χρήση ενός τόσο ευαίσθητου πολιτιστικού χώρου για μια τέτοιου είδους εκδήλωση, ειδικά με δεδομένο το ακανθώδες ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών, είναι πιθανό να θέσει ξανά στο προσκήνιο τα επιχειρήματα υπέρ της επανένωσής τους.
Η επιλογή του Βρετανικού Μουσείου να διοργανώσει ένα δείπνο με τέτοια χαρακτηριστικά μπορεί να εκληφθεί ως μια προκλητική στάση, παρά τον υποτιθέμενο φιλανθρωπικό σκοπό.
Ο διεθνής διάλογος γύρω από την ιδιοκτησία πολιτιστικών αγαθών και την ηθική της έκθεσης αρχαιοτήτων που αποκτήθηκαν υπό αμφιλεγόμενες συνθήκες συνεχίζεται αμείωτος. Το δείπνο στο Βρετανικό Μουσείο αποτελεί ένα ακόμα επεισόδιο σε αυτή τη μακρά συζήτηση, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ πολιτιστικών ιδρυμάτων, κρατών και της ίδιας της έννοιας της παγκόσμιας κληρονομιάς.
