Μία σημαντική μερίδα των θανάτων από καρδιαγγειακά προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποδίδεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που μπορούν να αντιμετωπιστούν. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος, η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι ακραίες θερμοκρασίες και τα χημικά ευθύνονται για περίπου 18% των καρδιαγγειακών θανάτων στην ΕΕ, στοιχείο που αναδεικνύει τη σχέση μεταξύ περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας.
Πώς το περιβάλλον επηρεάζει την καρδιά
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι μηχανισμοί όπως ο χρόνιος φλεγμονώδης ερεθισμός και η αύξηση της αρτηριακής πίεσης συνδέονται με την έκθεση σε βλαβερές ουσίες. Η μακρόχρονη έκθεση σε σωματίδια και ρύπους επηρεάζει την καρδιαγγειακή λειτουργία, οδηγώντας σε επιδείνωση προϋπαρχόντων παθήσεων.
Η σχέση αυτή καταγράφεται και μέσα από μελέτες που παρακολουθούν συσχετισμούς ανάμεσα στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τα καρδιακά επεισόδια.
Εκτός από τους ρύπους, οι ακραίες θερμοκρασίες επιβαρύνουν το κυκλοφορικό σύστημα μέσω θερμικού στρες ή υποθερμίας. Η ευαισθησία του οργανισμού αλλάζει σε περιόδους θερμικών κυμάτων, με άτομα υψηλού κινδύνου να εμφανίζουν μεγαλύτερη νοσηρότητα.
Αιτίες και ποσοστά
Τα στοιχεία αναδεικνύουν ότι περίπου το 18% των θανάτων από καρδιαγγειακά στην ΕΕ συνδέεται με τρεις βασικούς παράγοντες. Η αναλογία αυτή περιλαμβάνει την ατμοσφαιρική ρύπανση, τις ακραίες θερμοκρασίες και την έκθεση σε ορισμένα χημικά, γεγονός που καθιστά σαφές τον πολύπλευρο χαρακτήρα του κινδύνου.
Σε εθνικό επίπεδο τα ποσοστά διαφοροποιούνται ανάλογα με την έκθεση και το επίπεδο προστασίας των πολιτών. Παράλληλα, μετρήσεις που εξετάζουν τις επιπτώσεις των ακραίων θερμοκρασιών καταγράφουν αυξήσεις νοσηλειών κατά περιόδους.
Ο ρόλος των χημικών αφορά τόσο βιομηχανικούς ρύπους όσο και καθημερινές ουσίες που εισέρχονται στο περιβάλλον. Η έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες μπορεί να επιβαρύνει σταδιακά το καρδιαγγειακό σύστημα, ειδικά όταν συνδέεται με άλλους παράγοντες κινδύνου. Η πολιτική ρύθμιση και ο έλεγχος των εκπομπών παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προστασία του πληθυσμού.
Προτεινόμενο Biotech Act I της ΕΕ: Σχέδιο για την καρδιαγγειακή υγεία
Επιπλέον, οι διαφορές στην έκθεση ανά περιοχές σημαίνουν ότι δεν υπάρχει ένας ενιαίος δείκτης για όλη την ΕΕ. Η γεωγραφική κατανομή και οι τοπικές συνθήκες επιδρούν στην έκταση του προβλήματος, με διακυμάνσεις που αντανακλώνται στην επιβάρυνση των συστημάτων υγείας.
Επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία
Η επιβάρυνση από το περιβάλλον μεταφράζεται σε μεγαλύτερο φόρτο για τα νοσοκομεία και τη δημόσια υγεία, με αυξημένες εισαγωγές σε επεισόδια που σχετίζονται με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα. Η σχέση με τις περιβαλλοντικές συνθήκες γίνεται εμφανής όταν οι δείκτες καταγράφουν αιχμές νοσηρότητας, όπως επιβεβαιώνουν οι δείκτες δημόσιας υγείας μέσω καταγραφών νοσηλειών.
Οι συνέπειες είναι πιο έντονες για ηλικιωμένους και άτομα με προϋπάρχουσες καρδιακές παθήσεις καθώς και για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες που έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε φροντίδα. Η προστασία των ευάλωτων απαιτεί στοχευμένα προγράμματα και βελτίωση της ποιότητας του αέρα, με μέτρα που ενισχύουν την πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση.
Παράλληλα, χρήσιμη είναι η στενή παρακολούθηση ώστε οι αρχές να ανταποκρίνονται γρήγορα σε επικίνδυνες περιόδους, με στόχο τη μείωση των επιπτώσεων.
Τι μπορούν να κάνουν οι πολιτικές
Η αντιμετώπιση του προβλήματος περνάει μέσα από πολιτικές μείωσης των εκπομπών, βελτίωσης της ποιότητας του αέρα και προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές. Η εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων για βιομηχανίες, μεταφορές και ενεργειακό τομέα μπορεί να μειώσει σημαντικές πηγές ρύπανσης.
Σε αυτό το πλαίσιο αναδεικνύεται ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος στην παροχή δεδομένων και προτάσεων.
Μια ολοκληρωμένη στρατηγική που συνδυάζει ρύθμιση, επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες και προστασία των ομάδων υψηλού κινδύνου είναι απαραίτητη για να μειωθεί ο αριθμός των αποφεύξιμων θανάτων. Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μαζί με ενημέρωση και ενίσχυση των υποδομών μπορεί να περιορίσει την έκθεση και να βελτιώσει την αντοχή των κοινωνιών.
