Μια δήλωση που προβλήθηκε στην εκπομπή «Η επόμενη μέρα» από τον δημοσιογράφο Ν. Ελευθερόγλου, έφερε στο προσκήνιο ένα ευαίσθητο ερώτημα σχετικά με τη συλλογική μνήμη και τον τρόπο που μια κοινωνία αποδίδει τιμή στους νεκρούς της. Η αναφορά του συνέδεσε δύο εθνικά τραύματα, το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και την τραγική πυρκαγιά στο Μάτι, θέτοντας ένα ρητορικό ερώτημα που προκάλεσε εκτεταμένο προβληματισμό.
Ο κ. Ελευθερόγλου, με τη φράση του «Αν έστηναν 107 αντίσκηνα για τους νεκρούς στο Μάτι, θα μίλαγε κανείς;», ανακάλεσε τη μνήμη των θυμάτων της καταστροφικής πυρκαγιάς του 2018, αριθμός που αντιστοιχεί στον επίσημο απολογισμό των νεκρών. Η δήλωση αυτή, που ακούστηκε στην εκπομπή «Η επόμενη μέρα», άνοιξε μια ευρεία δημόσια συζήτηση για το πώς διαχειριζόμαστε το πένθος και την αναγνώριση των θυμάτων σε διαφορετικές εθνικές τραγωδίες.
Η Σύγκριση που Προκαλεί Σκέψη
Το ερώτημα του Ν. Ελευθερόγλου δεν αφορά μόνο την υλική έκφραση της μνήμης, όπως είναι τα αντίσκηνα, αλλά κυρίως τον τρόπο που η κοινωνία και η πολιτεία αντιμετωπίζουν τα θύματα μιας εθνικής συμφοράς. Η αναφορά στον Άγνωστο Στρατιώτη, ένα πανελλήνιο σύμβολο θυσίας και τιμής για όσους έπεσαν στους πολέμους, έρχεται σε αντιπαραβολή με τη μνήμη των θυμάτων του Μάτι, μιας τραγωδίας που συγκλόνισε την Ελλάδα όχι σε καιρό πολέμου, αλλά ως αποτέλεσμα φυσικής καταστροφής και, για πολλούς, ανεπαρκούς διαχείρισης κρίσεων.
Η πρόταση του κ. Ελευθερόγλου, όσο υποθετική κι αν είναι, επιδιώκει να αναδείξει μια πιθανή ανισορροπία στην απόδοση τιμών και στην έκφραση του συλλογικού πένθους. Ενώ τα μνημεία και οι τελετές για τους πεσόντες στρατιώτες είναι βαθιά ριζωμένα στην εθνική συνείδηση, η μνήμη άλλων θυμάτων, ιδίως από σύγχρονες καταστροφές, μπορεί να μην λαμβάνει την ίδια εμβέλεια ή μορφή τιμής.
Αυτή η διάσταση αποτελεί σημείο τριβής και προβληματισμού για πολλούς.
Το Τραγικό Αποτύπωμα στο Μάτι
Η πυρκαγιά στο Μάτι, τον Ιούλιο του 2018, άφησε πίσω της 107 νεκρούς, έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς θυμάτων σε φυσική καταστροφή στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας. Το μέγεθος της τραγωδίας, η ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκε και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες χάθηκαν τόσες ανθρώπινες ζωές, άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στην ελληνική κοινωνία.
Η συζήτηση που ακολούθησε επικεντρώθηκε στην πολιτική ευθύνη, στην αποτελεσματικότητα των μηχανισμών προστασίας και στην διαχείριση κρίσεων από την πολιτεία.
Οι μνήμες από το Μάτι παραμένουν ζωντανές και κάθε επέτειος συνοδεύεται από εκδηλώσεις μνήμης, αγώνες για δικαίωση και απαιτήσεις για διαφάνεια. Το ερώτημα του Ν. Ελευθερόγλου έρχεται να προσθέσει μια νέα διάσταση σε αυτή τη συζήτηση, θέτοντας το ζήτημα της ισοτιμίας στην κοινωνική αναγνώριση του πόνου και της απώλειας.
Δεν πρόκειται για μια απλή σύγκριση αριθμών ή μνημείων, αλλά για μια βαθύτερη εξέταση του συστήματος αξιών που διέπει την εθνική μνήμη.
Η Ανάγκη για Κοινωνικό Αναστοχασμό
Η δήλωση του Ν. Ελευθερόγλου λειτουργεί ως ένας καθρέφτης για την κοινωνία, αναγκάζοντας την να αναστοχαστεί πάνω στις παραδοσιακές αντιλήψεις περί ηρωισμού, θυσίας και δημόσιου πένθους. Πέρα από τον Άγνωστο Στρατιώτη, που συμβολίζει μια συγκεκριμένη περίοδο της ιστορίας, οι σύγχρονες τραγωδίες όπως αυτή στο Μάτι, αναδεικνύουν την ανάγκη για αναγνώριση και τιμή σε θύματα που προέρχονται από διαφορετικές συνθήκες, αλλά ο πόνος των οποίων είναι εξίσου βαθύς και πραγματικός.
Είναι μια πρόσκληση για μια πιο ολιστική προσέγγιση στην αναγνώριση των απωλειών, μια προσέγγιση που θα αγκαλιάζει όλες τις μορφές εθνικού τραύματος και θα ενθαρρύνει τη δημιουργία νέων πλαισίων για τη συλλογική μνήμη. Το ρητορικό ερώτημα του δημοσιογράφου, τελικά, δεν δίνει απαντήσεις, αλλά ανοίγει τον δρόμο για μια ουσιαστική συζήτηση περί ενσυναίσθησης, δικαιοσύνης και του τρόπου που μια κοινωνία επιλέγει να θυμάται τους νεκρούς της.
