Σε μια πρόσφατη εμφάνισή του στην εκπομπή «Πρωινή Ζώνη», ο Μίλτος Ζαμπάρας, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, τοποθετήθηκε με ιδιαίτερη βαρύτητα σχετικά με το μνημείο Α.Σ.. Η δήλωσή του, η οποία αφορούσε την ουσία των αντιδράσεων που αυτό προκαλεί, ήταν χαρακτηριστική: «Δεν τους ενοχλεί η αισθητική, η μνήμη κι η Δικαιοσύνη τους ενοχλεί».
Η συγκεκριμένη τοποθέτηση αναδεικνύει μια ευρύτερη διάσταση στη συζήτηση περί δημόσιων μνημείων, πέρα από την καθαρά οπτική τους αρτιότητα.
Η παρέμβαση του κ. Ζαμπάρα, όπως μεταδόθηκε από την «Πρωινή Ζώνη», εστιάζει στον πυρήνα της δημόσιας αντιπαράθεσης γύρω από το εν λόγω μνημείο. Ο βουλευτής φαίνεται να αποσυνδέει τις ενδεχόμενες ενστάσεις από το αισθητικό κριτήριο, τοποθετώντας το ζήτημα σε ένα βαθύτερο επίπεδο που αγγίζει την κοινωνική μνήμη και την απαίτηση για δικαίωση.
Η επισήμανση αυτή υποδηλώνει ότι οι διαφωνίες δεν έγκεινται σε επιφανειακά στοιχεία, αλλά σε θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν το παρελθόν και τις επιπτώσεις του στο παρόν.
Η Σημασία των Μνημείων στην Κοινωνική Συνείδηση
Τα μνημεία, στην δημόσια σφαίρα, λειτουργούν ως ισχυρά σύμβολα. Δεν είναι απλώς κατασκευές, αλλά φορείς νοήματος, αφηγήσεων και συχνά, κοινωνικών αιτημάτων. Η κριτική ή η αντίδραση σε ένα μνημείο μπορεί να μην αφορά την αρχιτεκτονική του μορφή, αλλά την ιστορία που αυτό αντιπροσωπεύει ή την απουσία της, καθώς και τις αξίες που προβάλλει ή παραλείπει.
Στην περίπτωση του μνημείου Α.Σ., ο κ. Ζαμπάρας υπογραμμίζει ακριβώς αυτή την πολυπλοκότητα, προτρέποντας σε μια ανάγνωση που υπερβαίνει την επιφάνεια.
Η σύνδεση της «μνήμης» με τη «Δικαιοσύνη» είναι ένα κοινό μοτίβο στον πολιτικό διάλογο, ιδίως όταν συζητούνται γεγονότα που σημάδεψαν την κοινωνία και για τα οποία εκκρεμούν, ή θεωρείται ότι εκκρεμούν, ζητήματα απόδοσης ευθυνών. Ένα μνημείο μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για αυτές τις συζητήσεις, ενεργοποιώντας ξανά το ενδιαφέρον για τα γεγονότα που τιμά ή υπενθυμίζει.
Η δήλωση του βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ μετατοπίζει το βάρος από το «πώς φαίνεται» στο «τι σημαίνει» και «τι διεκδικεί» το μνημείο.
Πολιτικές και Κοινωνικές Αντιπαραθέσεις
Η θέση του Μίλτου Ζαμπάρα αντανακλά μια ευρύτερη πολιτική οπτική γωνία σχετικά με τον τρόπο που η κοινωνία αντιμετωπίζει τα τραυματικά της παρελθόντα και τα ζητήματα δικαιοσύνης που προκύπτουν από αυτά. Η αισθητική ενός έργου τέχνης ή μιας κατασκευής στον δημόσιο χώρο, αν και σημαντική, συχνά επισκιάζεται από το ιδεολογικό και συναισθηματικό φορτίο που αυτό φέρει.
Ειδικά για μνημεία που σχετίζονται με ευαίσθητες υποθέσεις, η συζήτηση γρήγορα μετατρέπεται σε έναν διάλογο για τις αξίες, την ιστορική αλήθεια και την κοινωνική αποδοχή.
Ο συγκεκριμένος διάλογος γύρω από το μνημείο Α.Σ., όπως σκιαγραφείται από τη δήλωση του κ. Ζαμπάρα, αποτελεί παράδειγμα του πώς η πολιτική ζωή διασταυρώνεται με την πολιτιστική έκφραση και τη συλλογική μνήμη. Το μήνυμα είναι σαφές: η πραγματική πρόκληση δεν είναι η διαμόρφωση της εξωτερικής εμφάνισης ενός μνημείου, αλλά η συμφιλίωση με τις μνήμες και η εκπλήρωση των αιτημάτων δικαιοσύνης που αυτό συμβολίζει για πολλούς πολίτες.
Αυτή η προσέγγιση καλεί σε μια βαθύτερη κατανόηση των λόγων πίσω από τις αντιδράσεις και προωθεί έναν διάλογο που είναι απαραίτητος για την ωρίμανση της κοινωνίας.
