Νέα ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προκαλεί η στάση της Ελλάδας απέναντι στην τουρκική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα «safe». Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, επέκρινε έντονα την Αθήνα για το βέτο που άσκησε, ενώ η απάντηση του Έλληνα ομολόγου του, Γιώργου Γεραπετρίτη, ήταν άμεση, υπογραμμίζοντας την προσήλωση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στο διεθνές δίκαιο και την αυτονομία της.
Η Έντονη Αντίδραση της Άγκυρας
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δεν δίστασε να εξαπολύσει δριμεία επίθεση κατά της Ελλάδας, αναφερόμενος σε «παρέμβαση στα εσωτερικά» και κάνοντας λόγο για ελληνικό βέτο που εμποδίζει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα «safe».
Η δήλωση αυτή, που μεταδόθηκε από το OPEN στο Μεσημβρινό του δελτίο, σηματοδοτεί μια περαιτέρω όξυνση του διπλωματικού κλίματος μεταξύ των δύο χωρών.
Ο Φιντάν υποστήριξε με έμφαση ότι οι αποφάσεις που αφορούν την ασφάλεια ολόκληρης της Ευρώπης δεν θα πρέπει να λαμβάνονται με γνώμονα τα συμφέροντα ενός μόνο κράτους μέλους. Η παρατήρηση αυτή ερμηνεύεται ως άμεση αιχμή κατά της ελληνικής στάσης, υπονοώντας ότι η Αθήνα χρησιμοποιεί το δικαίωμα βέτο για να εξυπηρετήσει στενά εθνικά συμφέροντα, παραγνωρίζοντας τις ευρύτερες ανάγκες της συμμαχίας.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ έκανε λόγο για την ύπαρξη ενός «αντιτουρκικού αισθήματος» που, κατά τη δική του εκτίμηση, επικρατεί στην ελληνική πολιτική σκηνή και επηρεάζει τις αποφάσεις της. Αυτές οι κατηγορίες συνιστούν μια ευθεία αμφισβήτηση της καλής πίστης και των κινήτρων πίσω από την ελληνική εξωτερική πολιτική, μεταφέροντας τη συζήτηση σε ένα πεδίο κατηγοριών για προκατάληψη.
Η Σαφής Απάντηση της Αθήνας
Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς υπήρξε άμεση και αποφασιστική, με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, να απαντά στις τουρκικές αιτιάσεις. Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε πως η Ελλάδα εφαρμόζει μια ενεργή και συνεπή εξωτερική πολιτική, η οποία είναι σταθερά θεμελιωμένη στις αρχές του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής συνύπαρξης.
Η δήλωση αυτή έρχεται να αντιπαραβάλει τη νομιμότητα και τη διαφάνεια των ελληνικών διπλωματικών κινήσεων έναντι των τουρκικών επικρίσεων.
Επιπλέον, ο Έλληνας ΥΠΕΞ υπογράμμισε εμφατικά ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική «δεν ετεροκαθορίζεται», μια φράση που σημαίνει πως οι αποφάσεις της Αθήνας δεν λαμβάνονται υπό την επίδραση ή τις πιέσεις τρίτων, ούτε διαμορφώνονται με βάση εξωτερικές υπαγορεύσεις.
Η θέση αυτή αποτελεί μια ξεκάθαρη απόρριψη κάθε υπαινιγμού περί εξάρτησης ή παρέμβασης στις εθνικές κυριαρχικές επιλογές της Ελλάδας, τονίζοντας την αυτονομία της χώρας στις διεθνείς της σχέσεις.
Το Ευρωπαϊκό Αμυντικό Πλαίσιο και οι Προεκτάσεις
Το πρόγραμμα «safe», στο οποίο αναφέρθηκε ο Τούρκος υπουργός, εντάσσεται στις ευρύτερες προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Τέτοια προγράμματα αποσκοπούν στην ανάπτυξη κοινών αμυντικών δυνατοτήτων, στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και στην προώθηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας.
Η άρνηση συμμετοχής μιας χώρας εκτός Ε.Ε., όπως η Τουρκία, σε ένα τέτοιο πλαίσιο μπορεί να έχει πολλές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένων των γεωπολιτικών ισορροπιών και των διμερών σχέσεων.
Η πρόσφατη αυτή διπλωματική διαμάχη υπογραμμίζει τις συνεχείς προκλήσεις στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας, οι οποίες συχνά μεταφέρονται και στο ευρωπαϊκό πεδίο. Οι θέσεις που εκφράστηκαν από τους δύο υπουργούς Εξωτερικών αναδεικνύουν τις διαφορετικές οπτικές γωνίες και τα συμφέροντα που συγκρούονται, καθιστώντας σαφές ότι, παρά τις προσπάθειες για εκτόνωση, οι υπάρχουσες διαφωνίες εξακολουθούν να αποτελούν κεντρικό πυλώνα της διπλωματικής τους ατζέντας.
