Η κάμερα της εκπομπής «Αυτοψία» βρέθηκε στις Αγροτικές Φυλακές στην Αγιά Χανίων και κατέγραψε για ένα 24ωρο την καθημερινότητα των κρατουμένων. Ο Αντώνης Σρόιτερ παρουσιάζει πλάνα και μαρτυρίες από έναν χώρο όπου τα μέτρα ασφαλείας είναι αισθητά διαφορετικά σε σχέση με συμβατικές φυλακές.
Κατά τη διάρκεια της καταγραφής εμφανίζονται κρατούμενοι που βγαίνουν στην εργασία τους, ενώ η πύλη ανοίγει καθημερινά για κάποιους από αυτούς.
Μια φυλακή με άλλους κανόνες ασφαλείας
Το ρεπορτάζ δείχνει πως στις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις υπάρχουν λιγότερα κάγκελα και πιο χαλαρά μέτρα σε σύγκριση με άλλες σωφρονιστικές δομές. Δεν έχουν όλες οι περιοχές του σωφρονιστικού συγκροτήματος τον ίδιο βαθμό περιορισμού, κάτι που γίνεται εμφανές μέσα από τις εικόνες.
Η πόρτα εξόδου, όπως καταγράφεται, ανοίγει σε τακτική βάση για όσους συμμετέχουν σε προγράμματα εργασίας.
Η λειτουργία του χώρου εστιάζει στην επανένταξη μέσω απασχόλησης: οι κρατούμενοι κινούνται σε ένα περιβάλλον όπου η επιτήρηση είναι λιγότερο έντονη και οι ημέρες κυλούν με πρακτικά καθήκοντα. Τα στοιχεία που παρουσίασε η κάμερα φωτίζουν την οργανωτική λογική μιας φυλακής που δίνει έμφαση στην εργασία και την αυτονομία.
Η καθημερινότητα και οι ρόλοι μέσα στο κατάστημα
Κατά τη διάρκεια του 24ώρου καταγράφηκαν άνδρες που εργάζονται ως οικοδόμοι και ως τεχνίτες, ενώ άλλοι απασχολούνται σε επαγγέλματα τροφίμων. Στα πλάνα εμφανίζονται ζαχαροπλάστες και αρτοποιοί που παρασκευάζουν προϊόντα, προσφέροντας παράλληλα μια ρουτίνα στην καθημερινότητα της φυλακής.
Η κάμερα παρακολουθεί την πειθαρχία, την οργάνωση και τη συνεργασία που απαιτείται σε τέτοιες δράσεις.
Σε άλλες στιγμές, η κάμερα καταγράφει κρατούμενους που ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, γεγονός που δίνει στο χώρο μια πιο αγροτική διάσταση. Η παραγωγική εργασία συνοδεύεται από πρακτικές δεξιότητες και ομαδική δουλειά, στοιχεία που παρουσιάζονται ως μέρος της καθημερινής ζωής στο κατάστημα.
Ποινικές κατηγορίες και προσωπικές αφηγήσεις
Στα πλάνα ακούγονται φωνές και ιστορίες από ανθρώπους με διαφορετικές ποινές: ισοβίτες και «λογοτιμήτες» μοιράζονται τις εμπειρίες τους μπροστά στην κάμερα. Κάποιοι από τους συλληφθέντες μιλούν για χρόνια μέσα στο σωφρονιστικό σύστημα, ενώ άλλοι αναφέρουν πως σύντομα θα αποφυλακιστούν.
Οι συνεντεύξεις δίνουν έμφαση στην ανθρώπινη διάσταση της κράτησης, χωρίς να παραλείπουν την ποινική τους πραγματικότητα.
Η εκπομπή προσφέρει στιγμιότυπα από πρόσωπα που έχουν περάσει μεγάλο μέρος της ζωής τους σε φυλακές και από εκείνους που ετοιμάζονται να επιστρέψουν στην κοινωνία, επιτρέποντας στον θεατή να αντιληφθεί τις διαφοροποιήσεις στο χρόνο έκτισης της ποινής.
Τα προσωπικά αφηγήματα συνδέουν τη ρουτίνα της εργασίας με την ατομική διαδρομή του κάθε κρατούμενου.
Τι φέρνουν στο φως οι εικόνες
Η τετράδα εργασιών—οικοδομή, ζαχαροπλαστική, αρτοποιία, γεωργία—αναδεικνύει μια προσέγγιση που βλέπει την απασχόληση ως εργαλείο διαχείρισης και επανένταξης. Οι εικόνες της κάμερας δείχνουν πρακτικά στιγμιότυπα από την καθημερινή λειτουργία και την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε σωφρονιστικούς και κρατούμενους.
Η ματιά της εκπομπής εστιάζει στην καθημερινή ρουτίνα και όχι σε γενικεύσεις για την ασφάλεια.
Μέσα από τα πλάνα, η δομή και οι ανθρώπινες στιγμές αναδεικνύονται με σαφήνεια: το άνοιγμα των πυλών, η έξοδος για εργασία και οι επιστροφές στο κατάστημα συνθέτουν ένα διαφορετικό προφίλ φυλακής. Η παρουσία της κάμερας διάρκειας 24 ωρών προδίδει λεπτομέρειες που συνήθως μένουν εκτός της δημόσιας εικόνας.
Το ρεπορτάζ της «Αυτοψίας» προσφέρει μια παρατήρηση της καθημερινότητας σε έναν χώρο όπου η φύση της κράτησης διαφοροποιείται μέσα από την εργασία και την επαφή με τον εξωτερικό κόσμο. Η εικόνα που προκύπτει είναι πολύπλευρη και αφήνει στον θεατή να σχηματίσει την δική του αντίληψη για τον ρόλο αυτών των δομών στην κοινωνία.
