Η διπλωματική ατμόσφαιρα μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου επιβαρύνεται εκ νέου, καθώς η Άγκυρα εκδηλώνει έντονη δυσαρέσκεια για την πρόθεση Αθήνας και Λευκωσίας να θέσουν βέτο στην ενδεχόμενη συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα επανεξοπλισμού SAFE.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, με συνολικό προϋπολογισμό που αγγίζει τα 150 δισεκατομμύρια ευρώ, αποτελεί σημείο τριβής και πυροδοτεί νέα κύματα έντασης στην ευρύτερη περιοχή.
Η κλιμάκωση της τουρκικής ρητορικής
Η τουρκική πλευρά, δια στόματος ανώτατων αξιωματούχων της, εκφράζει ανοιχτά την αντίδρασή της απέναντι στις ελληνικές και κυπριακές πρωτοβουλίες. Οι δηλώσεις που προέρχονται από την Άγκυρα εκλαμβάνονται ως προσπάθεια άσκησης πίεσης και δημιουργίας συνθηκών έντασης, σηματοδοτώντας μια περίοδο αυξημένης επιφυλακής στις σχέσεις των τριών κρατών.
Η στάση της Τουρκίας συνδέεται άμεσα με την επιθυμία της να συμμετάσχει ενεργά σε ευρωπαϊκά αμυντικά σχέδια, θεωρώντας το ως ένα βήμα προς την ενίσχυση της αμυντικής της βιομηχανίας και της γεωπολιτικής της επιρροής. Η απειλή του βέτο από την Ελλάδα και την Κύπρο πλήττει αυτόν τον στρατηγικό στόχο, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις και την εκδήλωση μιας πιο σκληρής ρητορικής.
Το πρόγραμμα SAFE και η στρατηγική του σημασία
Το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Ευρώπης, γνωστό ως SAFE, αποτελεί μια φιλόδοξη πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων των κρατών μελών της. Με ένα γιγαντιαίο προϋπολογισμό των 150 δισ. ευρώ, το SAFE στοχεύει στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων, στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και στην ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών στρατών.
Η συμμετοχή σε ένα τέτοιο πρόγραμμα προσφέρει σημαντικά οφέλη, τόσο σε οικονομικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, καθώς παρέχει πρόσβαση σε πόρους, τεχνογνωσία και δυνατότητες συνεργασίας. Για την Τουρκία, η ένταξη στο SAFE θα σήμαινε όχι μόνο μια οικονομική ένεση για την αμυντική της βιομηχανία, αλλά και μια αναγνώριση του ρόλου της στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, κάτι που επιδιώκει διαχρονικά.
Η ελληνική και κυπριακή στάση: Βέτο με αιτιολογία
Η δηλωμένη πρόθεση της Αθήνας και της Λευκωσίας να ασκήσουν βέτο στην τουρκική συμμετοχή στο SAFE δεν είναι μια τυχαία κίνηση. Αντίθετα, αποτελεί απόρροια της συνεχιζόμενης τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο.
Η Ελλάδα και η Κύπρος υποστηρίζουν ότι η Τουρκία, με τις ενέργειές της, παραβιάζει συστηματικά το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα κρατών μελών της Ε.Ε. Συνεπώς, θεωρούν αδιανόητο να επιτραπεί στην Άγκυρα να επωφεληθεί από ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής ενίσχυσης, όταν η ίδια αποτελεί παράγοντα αποσταθεροποίησης στην περιοχή.
Το βέτο λειτουργεί ως διπλωματικό εργαλείο πίεσης, με στόχο την αλλαγή της τουρκικής συμπεριφοράς και την προάσπιση των εθνικών τους συμφερόντων.
Η εξέλιξη της υπόθεσης του SAFE αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό θέμα στην ευρωπαϊκή ατζέντα, καθώς αναδεικνύει τις εγγενείς εντάσεις εντός του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ε.
Ε. Η διπλωματία καλείται να διαχειριστεί ένα ευαίσθητο ζήτημα που επηρεάζει τις σχέσεις της Ένωσης με έναν σημαντικό γείτονα, αλλά και την εσωτερική συνοχή μεταξύ των μελών της.
