Το φαινόμενο της παχυσαρκίας αποκτά όλο και μεγαλύτερο βάρος στην ατζέντα της δημόσιας υγείας, καθώς η κλίμακα του προβλήματος επηρεάζει συμπεριφορές, οικογένειες και συστήματα περίθαλψης. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Παχυσαρκία, οι προβλέψεις φέρνουν σχεδόν τον μισό πληθυσμό του πλανήτη σε κατάσταση αυξημένου βάρους μέχρι το 2035.
Η δημοσιογράφος Μαρία Βούσουλα στην εκπομπή Prime Time φέρνει στο προσκήνιο προσωπικές μαρτυρίες και στοιχεία που αναδεικνύουν την έκταση και την πολυπλοκότητα του θέματος, ενώ παράλληλα εγείρονται ερωτήματα για το κοινωνικό κόστος της κρίσης. Επιπλέον, η Παγκόσμια Ομοσπονδία προειδοποιεί για ριζικές μεταβολές στον επιδημιολογικό χάρτη.
Το μέγεθος της αύξησης
Παγκόσμια δεδομένα δείχνουν ότι η τάση προς μεγαλύτερο σωματικό βάρος δεν είναι τοπικό φαινόμενο αλλά παγκόσμια τάση. Με βάση τις εκτιμήσεις, το 51% του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι στο εγγύς μέλλον, γεγονός που θα επηρεάσει την επίπτωση χρόνιων νοσημάτων και την ανάγκη για προσαρμογή των συστημάτων υγείας.
Τα στοιχεία αυτά απαιτούν προσοχή τόσο στην πρόληψη όσο και στην πολιτική παρέμβαση.
Στην Ελλάδα τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία προβληματίζουν: τέσσερις στους δέκα ανηλίκους εμφανίζονται υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, αριθμός που υπογραμμίζει την ανάγκη για επέμβαση στα σχολεία και στις τοπικές δομές υγείας. Η εικόνα αυτή δεν αφορά μόνο την ιατρική διάσταση αλλά και τον τρόπο που η κοινωνία αντιμετωπίζει τη διαφορετικότητα στο σώμα.
Παιδιά, έφηβοι και οικογένειες
Η παιδική ηλικία θεωρείται κρίσιμη περίοδος για την πρόληψη και την παρέμβαση, αφού πρότυπα διατροφής και κίνησης σχηματίζονται νωρίς. Οι εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και η στήριξη των οικογενειών μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο επιδείνωσης, ενώ παράλληλα απαιτείται ευαισθητοποίηση για το ψυχοκοινωνικό φορτίο που συνοδεύει το αυξημένο βάρος.
Η συζήτηση της πρόληψης περνά μέσα από τα σχολεία και τις τοπικές πολιτικές.
Οι επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση και στις κοινωνικές σχέσεις των παιδιών γίνονται αισθητές νωρίς. Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα πρέπει να συνδέει ιατρική φροντίδα, διατροφική εκπαίδευση και υποστήριξη για το κοινωνικό στίγμα, ώστε να προστατευθεί η ψυχική υγεία των νέων σε συνδυασμό με την σωματική τους ευεξία.
Προτεινόμενο Οι διεθνείς δωρεές για την υγεία φθίνουν: Μια επικίνδυνη οπισθοδρόμηση στην μετά-COVID εποχή
Φωνές που καταγράφονται
Στο ρεπορτάζ της εκπομπής Prime Time η δημοσιογραφική προσέγγιση αναδεικνύει τόσο προσωπικές εμπειρίες όσο και ευρύτερες τάσεις. Η Μαρία Βούσουλα συναντά ανθρώπους που ζουν τον καθημερινό αγώνα με το σώμα τους, και μέσα από τις αφηγήσεις προκύπτουν εικόνες για το πώς η κοινωνία κρίνει και συχνά αποκλείει.
Παράλληλα, αναδεικνύονται λύσεις που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Οι αφηγήσεις αποκαλύπτουν την ένταση ανάμεσα σε ιατρικές συστάσεις και κοινωνικές προσδοκίες, καθώς πολλοί αναφέρουν ότι η προσωπική τους εμπειρία συχνά καθορίζεται από εξωτερικά σχόλια και πρότυπα εμφάνισης. Το θέμα αφορά την καθημερινότητα και την πρόσβαση σε υπηρεσίες που υποστηρίζουν μακροπρόθεσμη αλλαγή.
Στίγμα, μέτρηση και καθημερινότητα
Το στίγμα που συνοδεύει την παχυσαρκία λειτουργεί ανασταλτικά για την αναζήτηση βοήθειας. Άτομα που βιώνουν αποκλεισμό στο χώρο εργασίας ή στην κοινωνική ζωή συχνά αποφεύγουν ιατρική φροντίδα, γεγονός που επιτείνει προβλήματα. Συνολικά, απαιτείται μια πολυεπίπεδη αντίδραση για να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες.
Στην πρακτική πλευρά της καθημερινότητας, η εμμονή με το καντράν της ζυγαριάς και η εικόνα στον καθρέφτη επηρεάζουν επιλογές και διάθεση. Για πολλούς, η καθημερινή μάχη συνδέεται με θέματα πρόσβασης σε υγιεινές τροφές, χώρο για άσκηση και υποστήριξη από το περιβάλλον, ενώ το θέμα αναδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές που αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές ανισότητες.
Επιπλέον, μέσα στο ρεπορτάζ συζητήθηκαν μέτρα που μπορούν να διευκολύνουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες πρόληψης.
Προκλήσεις και προοπτικές
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας απαιτεί συνεργασία φορέων υγείας, εκπαιδευτικών και κοινοτήτων για να προωθηθούν βιώσιμες λύσεις. Χρειάζεται συνδυασμός πρόληψης, υποστήριξης και ευαισθητοποίησης για να αλλάξει η πορεία που δείχνουν τα στατιστικά. Τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει να σέβονται την αξιοπρέπεια των ανθρώπων και να προάγουν τη δημόσια υγεία χωρίς στιγματισμό.
Επιπλέον, η ενημέρωση μέσω μέσων όπως το Prime Time βοηθά να τεθούν στο δημόσιο διάλογο κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την πολιτική και την καθημερινή φροντίδα.
