Ο κλινικός ψυχολόγος Νίκος Παπανικολάου, μέσα από την εκπομπή Κρήτη Σήμερα στην ΚΡΗΤΗ TV, περιέγραψε τα βασικά στοιχεία που καθορίζουν τη σχέση μεταξύ εφηβείας και αλκοόλ. Το κείμενο αυτό συνθέτει τις επισημάνσεις του ειδικού και προσπαθεί να τοποθετήσει το θέμα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο δημόσιας υγείας χωρίς να υπεισέρχεται σε στατιστικές που δεν αναφέρθηκαν.
Πώς διαμορφώνεται η σχέση εφήβων με το αλκοόλ
Η εφηβική ηλικία χαρακτηρίζεται από αναζήτηση ταυτότητας και κοινωνική ένταξη, στοιχεία που επηρεάζουν τη στάση απέναντι στο αλκοόλ. Ο κ. Παπανικολάου τόνισε ότι για πολλούς νέους το ποτό γίνεται μέσο κοινωνικοποίησης παρά επιλογή με μοναδικό κίνητρο την απόλαυση.
Οι πρώιμες εμπειρίες με το αλκοόλ μπορεί να καθορίσουν μελλοντική συμπεριφορά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε έκθεση οδηγεί σε πρόβλημα. Η ευαισθησία στην πίεση του περιβάλλοντος και η ωριμότητα της κρίσης παίζουν κεντρικό ρόλο.
Κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη χρήση
Το πλαίσιο ανατροφής και οι στάσεις του κοινωνικού κύκλου συμβάλλουν σημαντικά στη διαμόρφωση της σχέσης των εφήβων με το αλκοόλ. Η πρόσβαση σε ποτά σε συνδυασμό με πρότυπα συμπεριφοράς στην οικογένεια και τους φίλους επηρεάζουν την συχνότητα και τη μορφή κατανάλωσης.
Μέσα ενημέρωσης και πρότυπα διαμορφώνουν προσδοκίες για την κατανάλωση. Η εικόνα του αλκοόλ ως στοιχείο διασκέδασης συχνά συναντάται στις κοινωνικές δραστηριότητες των νέων, γεγονός που αναφέρθηκε στη συζήτηση του κ. Παπανικολάου με αναφορές σε εκπαιδευτικά προγράμματα και σχολικές εκστρατείες που επιχειρούν να αντισταθμίσουν αυτό το μήνυμα.
Ρόλος γονέων, σχολείου και κοινότητας
Η διακριτική επιτήρηση και ο ειλικρινής διάλογος στο σπίτι μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα επικίνδυνης συμπεριφοράς. Στη συζήτηση επισημάνθηκε πως η στάση των γονέων απέναντι στο αλκοόλ λειτουργεί ως πρότυπο και διαμορφώνει κανόνες που τα παιδιά συχνά αποδέχονται ασυνείδητα.
Προτεινόμενο 3 προσωπικές συνήθειες των συζύγων που μπορεί να αυξńσουν τον κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου στις γυναίκες
Συνεργασία σχολείου και γονέων με υπηρεσίες ψυχικής υγείας δίνει καλύτερα αποτελέσματα σε περιστατικά που χρειάζονται παρέμβαση. Η πρόληψη εθισμού προϋποθέτει συντονισμένες ενέργειες, από την ενημέρωση μέχρι την έγκαιρη αναγνώριση σημάτων κινδύνου και την παραπομπή σε ειδικούς.
Η εικόνα στην Ελλάδα και οι τοπικές προκλήσεις
Στην Ελλάδα η κουλτούρα γύρω από το αλκοόλ έχει ιστορικές και κοινωνικές ρίζες, ενώ η σημερινή πραγματικότητα του νεολαιίστικου τρόπου ζωής δημιουργεί νέες προκλήσεις. Ο κ. Παπανικολάου στο Κρήτη Σήμερα ανέδειξε την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις που να ανταποκρίνονται σε τοπικά χαρακτηριστικά.
Η δημόσια ενημέρωση και οι πολιτικές πρόληψης αποτελούν μέρος της απάντησης, χωρίς όμως να υποκαθιστούν τον ρόλο της οικογένειας και της κοινότητας. Τα προγράμματα που εστιάζουν στη ψυχική υγεία εφήβων και στην υποστήριξη γονέων επισημάνθηκαν ως κρίσιμα εργαλεία από τον ειδικό.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την καθημερινότητα
Η πρόληψη εθισμού περιλαμβάνει μικρές, πρακτικές κινήσεις: σαφείς κανόνες στο σπίτι, σταθερός διάλογος και πρόσβαση σε έγκυρη ενημέρωση. Ο κ. Παπανικολάου υπενθύμισε ότι η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει ακραίες συνέπειες.
Η ευθύνη κοινότητας και θεσμών είναι συμπληρωματική προς την προσωπική και οικογενειακή φροντίδα. Εκστρατείες ενημέρωσης, προγράμματα σχολικής υποστήριξης και υπηρεσίες ψυχικής υγείας μπορούν να συνεργαστούν ώστε να περιορίσουν τους κινδύνους για τους νέους.
Η συζήτηση που άνοιξε ο Νίκος Παπανικολάου στο Κρήτη Σήμερα θέτει στο επίκεντρο την ανάγκη για συντονισμένη προσέγγιση. Το θέμα παραμένει πολυδιάστατο και απαιτεί συνεχές ενδιαφέρον από όλους τους εμπλεκόμενους.»
