Μία νέα αντιπαράθεση έχει ανακύψει στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, με επίκεντρο ένα από τα πλέον εμβληματικά μνημεία της πόλης: την Αψίδα του Γαλερίου. Η πρόσφατη τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων γύρω από το ρωμαϊκό σύμπλεγμα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, με σκοπό την προστασία του, προκάλεσε άμεσα έντονες αντιδράσεις, οδηγώντας τον δήμαρχο της πόλης να ζητήσει την απομάκρυνσή τους και να προτείνει διαφορετικές προσεγγίσεις για τη διαφύλαξη της ιστορικής κληρονομιάς.
Η κίνηση αυτή, η οποία έλαβε χώρα μόλις λίγες ημέρες πριν από την εκδήλωση της δημόσιας διαφωνίας, έχει πυροδοτήσει έναν διάλογο για τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο μπορεί να προστατευθεί ένα τόσο σημαντικό αρχαιολογικό κατάλοιπο, διατηρώντας ταυτόχρονα την προσβασιμότητα και την αισθητική του χώρου.
Η συζήτηση αφορά τόσο την αποτελεσματικότητα των μέτρων όσο και την εικόνα που παρουσιάζει το μνημείο στους κατοίκους και τους επισκέπτες.
Η τοποθέτηση των κιγκλιδωμάτων και οι πρώτες αντιδράσεις
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων της Πόλης Θεσσαλονίκης προχώρησε στην εγκατάσταση κιγκλιδωμάτων περιμετρικά της Αψίδας του Γαλεριανού Συγκροτήματος, εκφράζοντας την πρόθεσή της για την ενίσχυση της ασφάλειας του αρχαίου μνημείου. Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες, λήφθηκε στο πλαίσιο της προστασίας του από φθορές και πιθανές βανδαλιστικές ενέργειες, οι οποίες δυστυχώς δεν είναι σπάνιες σε αστικά περιβάλλοντα με ιστορικά κατάλοιπα.
Ωστόσο, η συγκεκριμένη παρέμβαση δεν βρήκε σύμφωνη την τοπική αυτοδιοίκηση. Λίγο καιρό μετά την τοποθέτηση των προστατευτικών αυτών κατασκευών, εκδηλώθηκε έντονη δυσαρέσκεια. Η κριτική εστιάζει κυρίως στην αισθητική αλλοίωση που επιφέρουν τα κιγκλιδώματα σε ένα μνημείο διεθνούς ακτινοβολίας, καθώς και στην υποτιθέμενη απομόνωσή του από τον αστικό ιστό.
Πολλοί πολίτες και φορείς εκφράζουν την άποψη ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις αφαιρούν την αυθεντική εμπειρία θέασης και αλληλεπίδρασης με την ιστορία, μετατρέποντας το μνημείο σε ένα «απρόσιτο» έκθεμα. Η συζήτηση για την ισορροπία μεταξύ προστασίας και ανάδειξης είναι ένα διαρκές ζητούμενο για τους αρχαιολογικούς χώρους που βρίσκονται εντός σύγχρονων πόλεων.
Η πρόταση του δημάρχου και η αναζήτηση εναλλακτικών
Ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, αναγνωρίζοντας την ευαισθησία του θέματος και την αντίδραση μέρους της κοινωνίας, ζήτησε την άμεση απομάκρυνση των κιγκλιδωμάτων. Η θέση του δημάρχου εστιάζει στην ανάγκη εύρεσης λύσεων που να μην υποβαθμίζουν την οπτική επαφή με το μνημείο, διασφαλίζοντας παράλληλα την ακεραιότητά του.
Η κίνηση αυτή υπογραμμίζει τη δέσμευση της δημοτικής αρχής για την διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με τρόπους που συνάδουν με τον ανοιχτό χαρακτήρα της πόλης.
Ως εναλλακτική λύση, ο δήμαρχος πρότεινε την πρόσληψη νυχτερινού φύλακα για την προστασία του Γαλεριανού Συγκροτήματος. Η πρόταση αυτή μετατοπίζει το βάρος της προστασίας από μία στατική, φυσική περίφραξη σε μία πιο δυναμική και ανθρώπινη προσέγγιση, με την ελπίδα ότι η φυσική παρουσία θα αποτρέψει αποτελεσματικότερα τυχόν απειλές, χωρίς να θυσιάζεται η αισθητική του χώρου.
Η συζήτηση που αναπτύσσεται γύρω από την Αψίδα του Γαλερίου αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες πόλεις στην προσπάθειά τους να συνδυάσουν την ανάδειξη της ιστορικής τους ταυτότητας με τις ανάγκες της καθημερινότητας και την προστασία των μνημείων.
Το ζήτημα παραμένει ανοικτό προς επίλυση, με την ελπίδα ότι θα βρεθεί μία κοινώς αποδεκτή και αποτελεσματική λύση που θα διασφαλίζει το μέλλον του σημαντικού αυτού αρχαιολογικού θησαυρού για τις επόμενες γενιές.
