Η διάσκεψη COP30 που ξεκίνησε στη Βραζιλία εμφανίστηκε από την αρχή με έντονη πολιτική φόρτιση, λόγω σημαντικών απουσιών και των συνεχών εκκλήσεων για συντονισμένη δράση. Οι συζητήσεις φέρουν στο επίκεντρο την ανάγκη για πιο δεσμευτικά μέτρα και την αμφισβήτηση της δυνατότητας επίτευξης του στόχου του 1,5°C, ενώ παράλληλα αναδεικνύονται ζητήματα εμπιστοσύνης ανάμεσα σε κράτη.
Σε αυτό το κλίμα, η COP30 στη Βραζιλία έγινε γρήγορα σημείο αναφοράς για την πορεία της διεθνούς πολιτικής για το κλίμα.
Απουσίες που αλλάζουν τον τόνο των διαπραγματεύσεων
Οι ελλείψεις εκπροσώπων από χώρες με μεγάλη παραγωγή εκπομπών επηρέασαν την αίσθηση επείγοντος στη συνέλευση, αφήνοντας πολλά θέματα να παραμένουν ανοικτά. Οι παρατηρήσεις αυτές συσπείρωσαν την προσοχή σε διακυβερνητικές ευθύνες και στο πώς θα κατανεμηθεί το βάρος της μετάβασης.
Πολλοί εκπρόσωποι τόνισαν την ανάγκη για νέα εργαλεία και χρηματοδοτικά σχήματα ώστε να γεφυρωθούν τα κενά συνεργασίας.
Σε επίπεδο λόγων, η έλλειψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων από ορισμένους παίκτες έδωσε αφορμή για προβληματισμό σχετικά με την εφαρμολογία των συμφωνηθέντων. Η συζήτηση για τη μείωση εκπομπών και την προσαρμογή σε ακραία καιρικά φαινόμενα απέκτησε νέα ένταση, καθώς οι εκπρόσωποι κάλεσαν σε πιο σαφή σχέδια δράσης.
Παράλληλα, διάφορες οργανώσεις και δίκτυα υπογράμμισαν την ανάγκη για διαφάνεια στις ανακοινώσεις των κρατών.
Η πρόκληση του 1,5°C και οι εκτιμήσεις των επιστημόνων
Η Συμφωνία του Παρισιού είχε τοποθετήσει τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον στόχο των 1,5°C ως κεντρικό δρόμο για την αποφυγή των χειρότερων επιπτώσεων. Όμως, διεθνείς αναλύσεις και ενημερώσεις από ειδικούς αφήνουν σαφείς αμφιβολίες για το κατά πόσο αυτός ο στόχος παραμένει εφικτός.
Στο περιθώριο της διάσκεψης, αρκετοί ομιλητές υπενθύμισαν πως οι υπάρχουσες πολιτικές δεν οδηγούν στην απαραίτητη μείωση εκπομπών.
Προτεινόμενο Γενική βελτίωση του καιρού την Τετάρτη
Οι επιστήμονες που παρακολουθούν τις τάσεις των εκπομπών εκφράζουν στην πλειονότητά τους ότι η επίτευξη του 1,5°C είναι πλέον πολύ δύσκολη, γεγονός που αλλάζει τόσο την τεχνική συζήτηση όσο και τις πολιτικές προτεραιότητες. Η ανάγκη για καινοτομία στην ενέργεια και για μεγαλύτερη επένδυση σε κλιματική έρευνα τόνισε τη διαφορά ανάμεσα σε ρητορικές δεσμεύσεις και πράξεις με μετρήσιμα αποτελέσματα.
Ταυτόχρονα, τέτοιες εκτιμήσεις προκαλούν αναθεώρηση στα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης νέων μέτρων.
Κλήσεις για συνεργασία και πρακτικές απαντήσεις
Στη σκηνή της διάσκεψης, εκπρόσωποι χωρών και διεθνών οργανισμών απηύθυναν εκκλήσεις για ενισχυμένη συνεργασία, επιμένοντας στην ανάγκη κοινών στρατηγικών και αμοιβαίων δεσμεύσεων. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την εφαρμογή πολιτικών που συνδυάζουν κλιματική δικαιοσύνη και οικονομική βιωσιμότητα, ώστε οι μεταβάσεις να μην επιβαρύνουν υπερβολικά τις πιο ευάλωτες κοινωνίες.
Ενδεικτικά, οι προτάσεις για κοινά κονδύλια υποστήριξης βρέθηκαν στο προσκήνιο.
Το γεγονός ότι η Βραζιλία φιλοξενεί τη σύνοδο έθεσε στο επίκεντρο και το τοπικό πολιτικό πλαίσιο, με συζητήσεις για τη διαχείριση δασικών πόρων και την προστασία των οικοσυστημάτων. Η ανάδειξη βέλτιστων πρακτικών και η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την παρακολούθηση των εκπομπών αποτελούν κεντρικά ζητήματα που επηρεάζουν την αξιοπιστία των δεσμεύσεων.
Καθώς οι εργασίες προχωρούν, η προσδοκία είναι να υπάρξουν πιο σαφείς χρονοδιαγραφές και μηχανισμοί ελέγχου.
Η COP30 συνεχίζει με έντονο διάλογο ανάμεσα σε κράτη, ειδικούς και κοινωνία των πολιτών, προσπαθώντας να γεφυρώσει την απόσταση ανάμεσα στις φιλοδοξίες και τις πραγματικές δυνατότητες εφαρμογής. Η εξέλιξη αυτής της διάσκεψης θα δείξει εάν οι διακηρυγμένες προθέσεις θα μετατραπούν σε δεσμευμένα βήματα ή θα μείνουν σε επίπεδο δηλώσεων.
