Η εφαρμογή ενός αυστηρότερου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) είχε δημιουργήσει προσδοκίες για ουσιαστική μείωση των παραβάσεων και αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας στους ελληνικούς δρόμους. Ωστόσο, η πραγματικότητα που αναδύεται από τις πρόσφατες εξελίξεις και ρεπορτάζ σκιαγραφεί μια ανησυχητική εικόνα: παρά τις νέες διατάξεις, οι παραβάσεις όχι μόνο δεν υποχωρούν, αλλά εμφανίζουν έναν εντυπωσιακό «χορό», την ώρα που το βασικό εργαλείο για την αποτελεσματική επιβολή τους, οι πολυδιαφημισμένες κάμερες, παραμένουν άφαντες.
Ο νέος ΚΟΚ και η πρόκληση της εφαρμογής του
Ο αναθεωρημένος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας τέθηκε σε ισχύ με τη φιλοδοξία να θωρακίσει τους οδηγούς και τους πεζούς, επιβάλλοντας αυστηρότερες ποινές για ένα ευρύ φάσμα παραβάσεων, από την υπερβολική ταχύτητα και την παραβίαση σημάτων έως την παράνομη στάθμευση.
Ο κεντρικός στόχος ήταν η δημιουργία μιας κουλτούρας οδικής συμπεριφοράς που θα μειώσει τα τροχαία ατυχήματα και θα αυξήσει το αίσθημα ασφάλειας στο οδικό δίκτυο της χώρας. Οι προσδοκίες ήταν υψηλές, καθώς η ενίσχυση του νομικού πλαισίου θεωρήθηκε ένα απαραίτητο βήμα.
Ωστόσο, η εικόνα που μεταφέρουν τα ρεπορτάζ, όπως αυτό των MEGA ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ, αποκαλύπτει μια σημαντική απόκλιση μεταξύ νομοθετικής πρόβλεψης και καθημερινής πρακτικής. Οι δρόμοι εξακολουθούν να κατακλύζονται από παραβάσεις, σαν ο νέος ΚΟΚ να μην έχει επιφέρει το επιθυμητό αποτρεπτικό αποτέλεσμα.
Αυτό το «μπαράζ παραβάσεων» υποδηλώνει ότι η απλή ύπαρξη ενός αυστηρότερου νόμου δεν αρκεί· απαιτείται και η συστηματική και απρόσκοπτη εφαρμογή του.
Το αίνιγμα των εξαφανισμένων καμερών
Ένα από τα πλέον κομβικά σημεία στην προσπάθεια επιβολής του νέου ΚΟΚ, ήταν η εγκατάσταση σύγχρονων καμερών παρακολούθησης της οδικής κυκλοφορίας. Οι κάμερες αυτές, οι οποίες είχαν πολυδιαφημιστεί ευρέως ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την αυτόματη καταγραφή παραβάσεων και την αμερόληπτη επιβολή προστίμων, θα λειτουργούσαν ως συνεχής υπενθύμιση της παρουσίας του νόμου στους δρόμους, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει αστυνομική παρουσία.
Η τεχνολογία θα υποστήριζε την προσπάθεια για διαφάνεια και αντικειμενικότητα στην καταγραφή.
Παρόλα αυτά, οι υποσχέσεις για την άμεση και ευρεία εγκατάσταση αυτών των συστημάτων παρακολούθησης παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκπλήρωτες. Η απουσία των καμερών δημιουργεί ένα κενό στην αλυσίδα της επιβολής του νόμου, καθώς η ανθρώπινη επίβλεψη είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να καλύψει το σύνολο του οδικού δικτύου.
Αυτή η έλλειψη βασικού εξοπλισμού υπονομεύει την αποτελεσματικότητα του ΚΟΚ, αφήνοντας τους παραβάτες να δρουν ανεξέλεγκτα σε πολλά σημεία.
Επιπτώσεις στην οδική κουλτούρα και την κοινωνική εμπιστοσύνη
Η ασυνέπεια μεταξύ των αυστηρών διατάξεων του ΚΟΚ και της ανεπαρκούς επιβολής τους, λόγω της απουσίας των καμερών, έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες. Πρωτίστως, υπονομεύεται το αίσθημα δικαίου και ισονομίας μεταξύ των πολιτών. Όταν οι κανόνες δεν εφαρμόζονται ομοιόμορφα, δημιουργείται ένα κλίμα ατιμωρησίας που ενθαρρύνει τη συνέχιση των παραβάσεων, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο τροχαίων ατυχημάτων και σοβαρών τραυματισμών.
Επιπλέον, η απουσία των πολυδιαφημισμένων καμερών τροφοδοτεί ένα κλίμα δυσπιστίας απέναντι στις κρατικές εξαγγελίες. Οι πολίτες που αναμένουν τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας αισθάνονται απογοητευμένοι όταν οι υποσχέσεις δεν υλοποιούνται, με αποτέλεσμα να εκλείπει σταδιακά η εμπιστοσύνη στις αρμόδιες αρχές και στην αποτελεσματικότητα των θεσμών.
Η οδική ασφάλεια δεν είναι μόνο θέμα νόμων, αλλά και θέμα εμπιστοσύνης και συλλογικής ευθύνης, η οποία οικοδομείται μέσα από τη συνέπεια στην εφαρμογή των κανόνων.
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου των παραβάσεων και την ουσιαστική ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, καθίσταται πλέον επιτακτική η άμεση υλοποίηση των υποσχέσεων για την εγκατάσταση των καμερών, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της αστυνομικής παρουσίας και την καλλιέργεια μιας κουλτούρας σεβασμού των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
Μόνο έτσι θα μπορέσει ο νέος ΚΟΚ να επιτύχει τον σκοπό του και να μετατρέψει τους ελληνικούς δρόμους σε ασφαλέστερους χώρους για όλους.
