Η διπλωματική ατζέντα της Ελλάδας βρίσκεται εκ νέου στο επίκεντρο, με την κυβέρνηση να εντείνει τις προσπάθειες για την επίτευξη σταθερότητας και τάξης στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου. Η πρόσφατη επαναφορά της πρότασης για τη διεξαγωγή μιας διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη σηματοδοτεί τη βούληση της Αθήνας να προωθήσει τον διάλογο και τις συναινετικές λύσεις σε ζητήματα που αφορούν το διεθνές δίκαιο και τις θαλάσσιες ζώνες.
Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται σε μια περίοδο όπου οι γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή παραμένουν ρευστές, ενώ οι προθέσεις της Τουρκίας, όπως εκφράζονται από τον Πρόεδρο Ερντογάν, παρακολουθούνται με ιδιαίτερη προσοχή. Η Αθήνα επιχειρεί να δημιουργήσει ένα πλαίσιο στο οποίο οι εκκρεμότητες και οι πιθανές εντάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω της διπλωματικής οδού, μακριά από μονομερείς ενέργειες και ρητορικές που δυναμιτίζουν το κλίμα.
Η Πρωτοβουλία για Διάλογο στην Ανατολική Μεσόγειο
Η πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού για τη σύγκληση μιας περιφερειακής διάσκεψης δεν είναι καινούργια, αλλά η επανέναρξη της συζήτησης για αυτήν υπογραμμίζει την αναγκαιότητα ενός συντονισμένου πλαισίου συνεργασίας. Στόχος είναι η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών, περιλαμβανομένων των χωρών της περιοχής, αλλά και ευρωπαϊκών δυνάμεων, προκειμένου να συζητηθούν θέματα όπως η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, η εκμετάλλευση φυσικών πόρων και η διασφάλιση της ναυσιπλοΐας.
Η κυβέρνηση επιδιώκει να μετατρέψει την Ανατολική Μεσόγειο από πεδίο ανταγωνισμού σε ζώνη συνεργασίας. Μια τέτοια διάσκεψη θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις για την ανάπτυξη κοινών μηχανισμών ασφαλείας και οικονομικής συνεργασίας, προσφέροντας μακροπρόθεσμες λύσεις στις υπάρχουσες προκλήσεις.
Η προσέγγιση της Ελλάδας είναι ότι μόνο μέσω του διαλόγου και της τήρησης του διεθνούς δικαίου μπορούν να επιτευχθούν βιώσιμες και αμοιβαία επωφελείς συμφωνίες.
Το Στόχο της Εμπέδωσης Σταθερότητας στο Αιγαίο
Η βασική επιδίωξη της Αθήνας μέσω αυτής της διπλωματικής κίνησης είναι η εμπέδωση τάξης και η εδραίωση της σταθερότητας στο Αιγαίο Πέλαγος. Η περιοχή αυτή, ιστορικά φορτισμένη και γεωπολιτικά κρίσιμη, έχει αποτελέσει επανειλημμένα πεδίο εντάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Η ελληνική πλευρά επιδιώκει να δημιουργήσει ένα σαφές πλαίσιο κανόνων, βασισμένο στις αρχές του διεθνούς δικαίου της θάλασσας, για την επίλυση των διαφορών.
Προτεινόμενο Ο απολογισμός βίας στη Μεσόγειο και η σχέση ΕΕ με τη Λιβύη
Αυτή η προσπάθεια εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική που αποσκοπεί στην αποφυγή μελλοντικών κρίσεων και στην οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης. Η Ελλάδα επιμένει στην ειρηνική επίλυση των διαφορών, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ασφάλεια και ευημερία σε όλα τα κράτη της περιοχής.
Η διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα, η οποία όμως μπορεί να επιτευχθεί μέσω δομημένου διαλόγου και όχι μέσω κλιμάκωσης.
Ο Ρόλος της Τουρκίας και οι Προκλήσεις
Ο τίτλος της εκπομπής «Τι έχει στο μυαλό του ο Ερντογάν για τα “ήρεμα” νερά» είναι ενδεικτικός του κλίματος αναμονής και προβληματισμού που επικρατεί σχετικά με τις προθέσεις της Άγκυρας. Παρά τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση και τη διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας, η τουρκική εξωτερική πολιτική συχνά χαρακτηρίζεται από δυναμικές κινήσεις που δημιουργούν αβεβαιότητα στην περιοχή.
Η συμμετοχή της Τουρκίας σε μια τέτοια διάσκεψη θεωρείται κρίσιμη για την επιτυχία της πρωτοβουλίας. Η Αθήνα ελπίζει ότι μέσω του διαλόγου, η Άγκυρα θα επιλέξει την οδό της συνεργασίας έναντι των μονομερών ενεργειών, συμβάλλοντας έτσι σε ένα πιο σταθερό περιβάλλον.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι περίοδοι «ηρεμίας» στα ελληνοτουρκικά δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες, αλλά να αξιοποιούνται για την προώθηση εποικοδομητικών λύσεων.
Οι Ευρύτερες Περιφερειακές Διαστάσεις της Πρωτοβουλίας
Πέρα από τις διμερείς σχέσεις με την Τουρκία, η πρόταση για διάσκεψη στην Ανατολική Μεσόγειο έχει ευρύτερες περιφερειακές και διεθνείς διαστάσεις. Η περιοχή αποτελεί σταυροδρόμι τριών ηπείρων, με σημαντικά ενεργειακά κοιτάσματα και στρατηγικής σημασίας θαλάσσιες οδούς.
Η επίτευξη σταθερότητας εδώ είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τα κράτη της περιοχής, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διεθνή κοινότητα γενικότερα.
Η ελληνική πρωτοβουλία συνάδει με τις αρχές της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, η οποία προωθεί την επίλυση των διαφορών μέσω του διεθνούς δικαίου και της πολυμερούς διπλωματίας. Η στήριξη από διεθνείς εταίρους ενισχύει τη θέση της Αθήνας και δημιουργεί ένα πλαίσιο πίεσης για την τήρηση των διεθνών κανόνων.
Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μοντέλο για την αντιμετώπιση παρόμοιων προκλήσεων και σε άλλες ευαίσθητες γεωγραφικές περιοχές.
