Η δοκιμασία που αξιολογεί την ικανότητα αναγνώρισης μοτίβων σε εικόνες αποτελεί βασικό μέρος των γραπτών ελέγχων του ΑΣΕΠ, με στόχο τη μέτρηση της λογικής αντίληψης και της αναλυτικής σκέψης των υποψηφίων. Σε κάθε ερώτηση παρουσιάζεται σειρά αφηρημένων σχημάτων όπου ο υποψήφιος πρέπει να εντοπίσει το επόμενο στοιχείο στη σειρά, ενώ το ερέθισμα δεν περιλαμβάνει κείμενο ή αριθμούς σύμφωνα με τις οδηγίες.
Για παραπομπή σε διαδικασίες αξιολόγησης υπάρχει ο όρος ΑΣΕΠ επαγωγικός συλλογισμός μέσα στην τεκμηρίωση.
Τι αξιολογεί η δοκιμασία
Η εξέταση επικεντρώνεται στην ικανότητα να εντοπίζονται επαναλαμβανόμενα μοτίβα και κανόνες μεταβολής που εμφανίζονται μεταξύ των εικόνων, όπως αύξηση στοιχείων ή εναλλαγές θέσης. Οι ερωτήσεις κατασκευάζονται έτσι ώστε τα σχήματα και οι γραμμές να αναπαράγουν λογικές σχέσεις χωρίς να απαιτούν εξωτερική γνώση, και για αυτό το λόγο η εκτίμηση της δεξιότητας είναι ουσιώδης για την επιλογή προσωπικού.
Στο τεχνικό πλαίσιο σημειώνεται επίσης η χρήση ακολουθιών εικόνων ως κύριου μέσου εξέτασης.
Οι τύποι κανόνων που εμφανίζονται συνήθως περιλαμβάνουν αριθμητικές προόδους σε στοιχεία, εναλλαγές θέσης μεταξύ δύο στοιχείων και κυκλικές μετατροπές σχημάτων, με το κάθε μοτίβο να απαιτεί ξεχωριστή ανάγνωση. Η αποτελεσματική προσέγγιση βασίζεται σε διαδοχική παρατήρηση και αφαίρεση εναλλακτικών, ενώ η ταχύτητα στην εξαγωγή κανόνων μετράται σε συνθήκες χρόνου.
Παραδείγματα μοτίβων από επίσημες ερωτήσεις
Σε ένα παράδειγμα όπου εμφανίζονται αστέρια και κουκκίδες, το μοτίβο δείχνει σταδιακή αύξηση των στοιχείων ανά βήμα, συνεπώς η πρόβλεψη γίνεται με απλή πρόσθεση των εμφανίσεων, στοιχείο που επιβεβαιώνει την ανάγκη για αριθμητική παρατήρηση και συστηματική ανάλυση.
Παράλληλα, η ερμηνεία των κινήσεων πάνω σε τετράγωνα δείχνει ότι η θέση δύο γραμμών μπορεί να αντιστάθμιση θέση και να μετακινηθεί κατά διαστήματα, προσφέροντας σαφή ένδειξη για τον κανόνα.
Ένα άλλο επίσημο παράδειγμα συνδυάζει περιστροφή βελών, κίνηση τριγώνων και μετατόπιση κουκκίδων μεταξύ γωνιών, όπου η λογική απαιτεί ταυτόχρονη παρακολούθηση τριών ανεξάρτητων κανόνων. Τέτοια σενάρια αναδεικνύουν τη σημασία του χωρισμού κανόνων και της ταυτοποίησης ανεξαρτήτων στοιχείων πριν από την τελική επιλογή απάντησης.
Τρία νέα ερωτήματα με λογική επίλυση
Στο πρώτο τεχνητό ερώτημα διακρίνουμε δύο κανόνες: το πάνω σχήμα μετακινείται κάτω στην επόμενη εικόνα, ενώ το κάτω σχήμα επανεμφανίζεται ως πάνω στην τρίτη εικόνα. Από αυτό το σχήμα αναγνώρισης προκύπτει ότι η σωστή επιλογή είναι η επιλογή β, διότι ικανοποιεί και τους δύο εντοπισμένους κανόνες.
Τα βήματα λογικής που οδήγησαν στην απάντηση περιλαμβάνουν εξάλειψη εναλλακτικών και έλεγχο της θέσης κάθε σχήματος.
Στο δεύτερο ερώτημα υπάρχει μόνο ένας συνεπής κανόνας: το μεσαίο σχήμα κάθε εικόνας γίνεται το πρώτο στην επόμενη. Όταν εφαρμοστεί αυτός ο κανόνας κατά σειρά, η εικόνα που ακολουθεί πρέπει να ξεκινά με τον κύκλο, επομένως η σωστή απάντηση είναι η επιλογή δ.
Η επίλυση στηρίχθηκε στην ακολουθία μεταβιβάσεων μεταξύ δεύτερου και πρώτου σχήματος.
Το τρίτο ερώτημα απαιτεί ταυτόχρονη εφαρμογή δύο κανόνων: αντικατάσταση τύπων σχημάτων σε κυκλική σειρά και περιοδική επισημείωση ενός μπλαβισμένου στοιχείου σε συγκεκριμένες θέσεις. Ακολουθώντας και τους δύο κανόνες, η λογική οδηγεί στη επιλογή ε ως μοναδικά συμβατή με τις παρατηρούμενες μεταβολές σε σειρά και χρωματισμό.
Η πρακτική σε τέτοιες ασκήσεις βελτιώνει την ικανότητα ταχείας διάκρισης μοτίβων και την εφαρμογή κανόνων υπό πίεση χρόνου, χαρακτηριστικά που αξιολογούνται στην εξέταση και στη διάρκεια επιλογής προσωπικού. Η εμπειρία ενδείκνυται να συνδυάσει προσεκτική παρατήρηση και συστηματική δοκιμή υποθέσεων, ενώ για σχετικές αναφορές υπάρχει διαθέσιμη τεκμηρίωση σχετικά με τις μεθόδους δοκιμασίας Επαγωγικού και την ανάλυση μοτίβων σχημάτων που χρησιμοποιούνται σε δείγματα εξετάσεων.
