Μια πρωτοβουλία που θέλει να μετατρέψει την ατομική ανάγνωση σε κοινωνική εμπειρία έχει ήδη πραγματοποιήσει δύο συνεδρίες με συμμετέχοντες να διαβάζουν ο καθένας το δικό του βιβλίο και να μοιράζονται τις εντυπώσεις τους στη συνέχεια. Στην ομάδα, που ονομάζεται Synanagnosi project, η ιδέα δεν είναι να μελετηθεί ένα συγκεκριμένο κείμενο αλλά να ξαναβρείται η χαρά του διαβάσματος μέσα σε κοινή παρέα.
Πώς λειτουργεί η συν-ανάγνωση
Οι συναντήσεις ξεκινούν με τους παρευρισκόμενους να κάθονται μαζί και να διαβάζουν σιωπηλά, ο καθένας το δικό του βιβλίο, πριν ακολουθήσει συζήτηση για την εμπειρία και το περιεχόμενο. Στόχος είναι η επανεστίαση στην ανάγνωση χωρίς την πίεση συγκεκριμένου προγράμματος, και οι διοργανωτές ζητούν συχνά να έχουν οι συμμετέχοντες το κινητό στο αθόρυβο ώστε να αποφευχθούν οι αποσπάσεις.
Η συνάντηση δεν απαιτεί απόλυτη σιωπή και μπορεί να γίνει σε καφέ ή σε άλλο δημόσιο χώρο όπου υπάρχει κίνηση και μουσική στο βάθος, με σκοπό το διάβασμα να γίνει μια χαλαρή κοινωνική δραστηριότητα. Η προσέγγιση θέλει το διάβασμα να λειτουργεί σαν ομαδική άσκηση, ανάλογα με το πώς ομαδικά αθλήματα ή η κοινή άσκηση ωθούν ανθρώπους στη συνέχεια.
Προέλευση της ιδέας και κίνητρα
Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τη βιβλιοπώλισσα Φανή Χαριτάκη, η οποία περιγράφει την ιδέα ως απάντηση στη δυσκολία συγκέντρωσης που παρατηρείται στον ίδιο τον αναγνωστικό κύκλο. Η έμπνευση προήλθε από τη σελίδα στο Instagram Reading Rhythms, που διοργανώνει ανάλογες δράσεις στη Νέα Υόρκη, και προσαρμόστηκε σε τοπικές ανάγκες χωρίς το πλαίσιο του παραδοσιακού book club.
Η ίδια αναφέρει ότι δεν επιδιώκεται η ανάγνωση ενός συγκεκριμένου τίτλου σε προκαθορισμένο χρόνο, αλλά η ελεύθερη συνάντηση γύρω από βιβλία που ήδη διαβάζουν οι συμμετέχοντες, με στόχο την ανταλλαγή προτάσεων και εμπειριών. Αυτή η πρακτική αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο στο βιβλιοπωλείο ακούγονται και προωθούνται τίτλοι μέσα από το διάλογο με τους πελάτες.
Η πρώτη συνάντηση στην Πλάκα
Το πρώτο session έγινε σε μια ταράτσα στην Πλάκα με θέα την Ακρόπολη, όπου οι συμμετέχοντες κάθισαν αναπαυτικά και διάβασαν μέχρι που έπεσε ο ήλιος και έληξε η συνεδρία λόγω του σκοταδιού. Στη συνέχεια ακολούθησε γύρος συζητήσεων γύρω από το θέμα των βιβλίων, συνοδευόμενος από μεζεδάκια και κρασί, και πολλοί έφυγαν με διάθεση να συνεχίσουν το διάβασμα στο σπίτι.
Προτεινόμενο Επαναστατική θεραπεία χαρίζει σε τυφλούς την ικανότητα να διαβάζουν
Ανάμεσα στις παρατηρήσεις των συμμετεχόντων καταγράφηκε ότι η συλλογική στιγμή βοήθησε στην επαναφορά της συγκέντρωσης και της απόλαυσης της ανάγνωσης, στοιχείο που οι διοργανωτές επιδιώκουν να ενισχύσουν σε μελλοντικές συναντήσεις. Το πρώτο session τελείωσε με πολλούς να μην θέλουν να αφήσουν τα βιβλία κάτω, χάρη στη συναισθηματική φόρτιση της κοινής εμπειρίας.
Συνέχεια και συνεργασίες
Πρόσφατα διοργανώθηκε το δεύτερο session σε συνεργασία με την Πηνελόπη Δημητρακοπούλου και το The Euphoria Series, που ειδικεύεται σε εξατομικευμένες εμπειρίες ευεξίας. Η συνεργασία είχε ως στόχο τη σύνδεση της δημιουργίας ψυχικής ισορροπίας με την πρακτική της κοινής ανάγνωσης.
Οι διοργανωτές περιγράφουν τη συνάντηση ως μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας «πνευματικός και ψυχικός μικρόκοσμος» στον οποίο τα μέλη μπορούν να επιστρέφουν, ενισχύοντας την επαναληπτικότητα και τη σταθερότητα της αναγνωστικής συνήθειας. Η εμπειρία συνδυάζει στοιχεία ευεξίας με την κοινωνική διάσταση του βιβλίου.
Αναγνωστική εικόνα της κοινωνίας
Η πρωτοβουλία εμφανίζεται σε ένα πλαίσιο όπου η ανάγνωση φαίνεται μειωμένη: Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου, το 35% των Ελλήνων δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο, ενώ ένα 34% διαβάζει από ένα έως τέσσερα βιβλία ετησίως.
Αυτά τα ποσοστά αποτελούν τη βάση για πρωτοβουλίες που επιδιώκουν να ενθαρρύνουν την επαφή με το βιβλίο.
Οι συμμετέχοντες και οι διοργανωτές εντοπίζουν επίσης την πίεση της σχολικής εκπαίδευσης ως έναν παράγοντα που μπορεί να έχει αλλάξει τη σχέση με το διάβασμα, κάνοντάς το για κάποιους μια υποχρέωση και όχι ευχαρίστηση. Μέσα από τη Synanagnosi επιχειρείται να επανακτηθεί η ανάγνωση ως προσωπική και κοινωνική απόλαυση.
Η δράση συνεχίζεται με σκοπό να προσελκύσει όσους έχουν απομακρυνθεί από το βιβλίο αλλά και τους τακτικούς αναγνώστες που αναζητούν νέους τρόπους να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, χωρίς περιορισμούς θεματικού ή χρονικού περιεχομένου. Η προσέγγιση παραμένει απλή: διάβασμα με παρέα και μετά συζήτηση, μέσα σε ένα πλαίσιο ελεύθερης ανταλλαγής.
