Τοξικά ορυχεία απειλούν ποτάμια και ανθρώπους στη Νοτιοανατολική Ασία, σύμφωνα με νέα μελέτη

Περισσότερα από 2.400 ορυχεία, πολλά εκ των οποίων λειτουργούν παράνομα και ανεξέλεγκτα, ενδέχεται να απελευθερώνουν θανατηφόρες χημικές ουσίες, όπως κυάνιο και υδράργυρο, στα ποτάμια της ηπειρωτικής Νοτιοανατολικής Ασίας, θέτοντας σε κίνδυνο εκατομμύρια ανθρώπους.

Νέα έρευνα του αμερικανικού think tank Stimson Center, που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα, αποκαλύπτει την τεράστια κλίμακα της μόλυνσης, με τον ποταμό Κοκ στην Ταϊλάνδη να έχει ήδη επηρεαστεί σοβαρά από την εξόρυξη σπάνιων γαιών στη γειτονική Μιανμάρ.

Η αποκάλυψη της εκτεταμένης ρύπανσης από ορυχεία στη Νοτιοανατολική Ασία αναδεικνύει μια βαθύτερη συστημική πρόκληση που αντιμετωπίζει η περιοχή, συνδέοντας την περιβαλλοντική υποβάθμιση με την ανεξέλεγκτη οικονομική δραστηριότητα και την έλλειψη διακυβέρνησης.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς περιβαλλοντικών ανησυχιών που έχουν εκφραστεί τα τελευταία χρόνια για την επίδραση της εξόρυξης σε ευαίσθητα οικοσυστήματα και τις κοινότητες που εξαρτώνται από αυτά, όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Η ανησυχητική έκταση της ρύπανσης από ορυχεία

Περισσότερα από 2.400 ορυχεία, πολλά εκ των οποίων λειτουργούν παράνομα και ανεξέλεγκτα, θα μπορούσαν να απελευθερώνουν θανατηφόρες χημικές ουσίες, όπως κυάνιο και υδράργυρο, στα ποτάμια της ηπειρωτικής Νοτιοανατολικής Ασίας. Αυτό προκύπτει από την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη του αμερικανικού think tank Stimson Center, η οποία δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα και υπογραμμίζει την εκπληκτική κλίμακα του προβλήματος.

Ο Brian Eyler, ανώτερος συνεργάτης του Stimson, τόνισε ότι δεκάδες παραπόταμοι μεγάλων ποταμών, όπως ο Μεκόνγκ, ο Σαλουίν και ο Ιραουάντι, είναι πιθανώς υψηλά μολυσμένοι.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δορυφορικές εικόνες για να εντοπίσουν την εξορυκτική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων 366 αλλουβιακών ορυχείων, 359 ορυχείων σωρού (heap leach) και 77 ορυχείων σπάνιων γαιών που αποστραγγίζουν λύματα στη λεκάνη του Μεκόνγκ.

Τα περισσότερα αλλουβιακά ορυχεία αφορούν την εξόρυξη χρυσού, αν και ορισμένα εξορύσσουν κασσίτερο και ασήμι, ενώ τα ορυχεία σωρού περιλαμβάνουν την εξόρυξη χρυσού, νικελίου, χαλκού και μαγγανίου.

Ο ποταμός Μεκόνγκ στο επίκεντρο: Κίνδυνοι για ανθρώπους και προϊόντα

Ο Μεκόνγκ, ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός της Ασίας, στηρίζει τη ζωή περισσότερων από 70 εκατομμυρίων ανθρώπων και την παγκόσμια εξαγωγή γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων. Προηγουμένως θεωρούνταν ένα καθαρό ποτάμιο σύστημα, αλλά τώρα αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές.

Ο Eyler επεσήμανε ότι «επειδή ένα τόσο μεγάλο μέρος της λεκάνης του Μεκόνγκ είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτο από εθνικούς νόμους και λογικούς κανονισμούς, η λεκάνη είναι δυστυχώς πρόσφορη για να συμβεί αυτού του είδους η ανεξέλεγκτη δραστηριότητα σε υψηλό επίπεδο έντασης και στην τεράστια κλίμακα που αποκαλύπτουν τα δεδομένα μας».

Οι τοξικές χημικές ουσίες που απελευθερώνονται μέσω της ανεξέλεγκτης εξόρυξης σπάνιων γαιών περιλαμβάνουν θειικό αμμώνιο, ενώ το κυάνιο του νατρίου και ο υδράργυρος χρησιμοποιούνται για δύο διαφορετικούς τύπους εξόρυξης χρυσού. Αυτό εκθέτει σε κινδύνους για την υγεία όχι μόνο τους εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν κατά μήκος του Μεκόνγκ στη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά και τους καταναλωτές αλλού.

«Δεν υπάρχει μεγάλο σούπερ μάρκετ στις ΗΠΑ που να μην έχει προϊόντα από τη λεκάνη του Μεκόνγκ, συμπεριλαμβανομένων γαρίδων, ρυζιού και ψαριών», πρόσθεσε ο Eyler.

Η περίπτωση του ποταμού Κοκ και οι σπάνιες γαίες της Μιανμάρ

Η 59χρονη αγρότισσα Tip Kamlue, όπως μεταδίδει το Reuters, αρδεύει τα χωράφια της στη βόρεια Ταϊλάνδη με τα νερά του ποταμού Κοκ σχεδόν όλη της τη ζωή. Ωστόσο, από τον Απρίλιο, μετά από προειδοποιήσεις των αρχών για μόλυνση του ποταμού, χρησιμοποιεί υπόγεια ύδατα.

Η εμφάνιση νέων ορυχείων σπάνιων γαιών, υποστηριζόμενων από την Κίνα, στην ανατολική Μιανμάρ, κοντά στα σύνορα με την Ταϊλάνδη, προκάλεσε αρχικά ανησυχίες στους ερευνητές για τον κίνδυνο ρύπανσης κατάντη, κατά μήκος του ποταμού Κοκ.

Τα δείγματα μόλυνσης από τον ποταμό Κοκ δείχνουν την παρουσία αρσενικού, που συνδέεται με την εξόρυξη σπάνιων γαιών και χρυσού, καθώς και βαρέων σπάνιων γαιών όπως το δυσπρόσιο και το τέρβιο, σύμφωνα με τον Tanapon Phenrat από την Thailand Science Research and Innovation, έναν κρατικό ερευνητικό φορέα της Ταϊλάνδης.

Ο Phenrat, ο οποίος διεξήγαγε δοκιμές των υδάτων φέτος, προειδοποιεί για απότομη αύξηση των επιπέδων μόλυνσης εάν δεν σταματήσει η εξόρυξη, δεδομένου ότι «έχουν περάσει μόλις δύο χρόνια από την άνοδο της εξόρυξης σπάνιων γαιών και χρυσού στη Μιανμάρ στην πηγή του ποταμού Κοκ».

Η Μιανμάρ, η οποία βυθίστηκε σε σύγκρουση μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον στρατό το 2021, είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς βαρέων σπάνιων γαιών στον κόσμο. Αυτά τα κρίσιμα μέταλλα είναι απαραίτητα για τους μαγνήτες που τροφοδοτούν ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά οχήματα και αμυντικά συστήματα.

Από τα ορυχεία της Μιανμάρ, η πρώτη ύλη μεταφέρεται για επεξεργασία στην Κίνα, η οποία διαθέτει σχεδόν μονοπώλιο στην παραγωγή αυτών των ζωτικών μαγνητών. Το Πεκίνο χρησιμοποιεί τις σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης στον εμπορικό του πόλεμο με τις ΗΠΑ, μια κατάσταση που έχει προκαλέσει διεθνείς ανησυχίες για την αντοχή της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Σε απάντηση σε ερωτήσεις του Reuters, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε ότι δεν γνώριζε την κατάσταση, αλλά ότι «η κινεζική πλευρά απαιτεί με συνέπεια από τις υπερπόντιες κινεζικές επιχειρήσεις να διεξάγουν τις παραγωγικές και επιχειρηματικές τους δραστηριότητες σύμφωνα με τους τοπικούς νόμους και κανονισμούς, και να λαμβάνουν αυστηρά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος».

Η αντίδραση της Ταϊλάνδης και η έκκληση των κατοίκων

Η κατάσταση έχει κινητοποιήσει την κυβέρνηση της Ταϊλάνδης. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Suchart Chomklin δήλωσε ότι έχουν συσταθεί τρεις νέες ομάδες εργασίας για τον συντονισμό της διεθνούς συνεργασίας, την παρακολούθηση των επιπτώσεων των ορυχείων στην υγεία και την εξασφάλιση εναλλακτικών προμηθειών για τις κοινότητες κατά μήκος των ποταμών Κοκ, Σάι, Μεκόνγκ και Σαλουίν.

Αυτή η κίνηση υπογραμμίζει την αναγνώριση της σοβαρότητας του προβλήματος και την ανάγκη για συντονισμένη δράση.

Στη βόρεια Tha Ton, πινακίδες εξακολουθούν να κρέμονται σε μια γέφυρα πάνω από τον ποταμό Κοκ, ζητώντας από τις αρχές να κλείσουν τα ορυχεία σπάνιων γαιών ανάντη. Οι αγρότες, όπως η Tip, είναι απελπισμένοι για παρέμβαση. «Απλώς θέλω ο ποταμός Κοκ να είναι όπως ήταν – όπου μπορούσαμε να τρώμε από αυτόν, να κάνουμε μπάνιο σε αυτόν, να παίζουμε σε αυτόν και να τον χρησιμοποιούμε για καλλιέργειες», είπε, εκφράζοντας την ελπίδα της για βοήθεια.

Η επόμενη μέρα για τους ποταμούς της Νοτιοανατολικής Ασίας

Η εκτεταμένη ρύπανση των ποταμών της Νοτιοανατολικής Ασίας από ανεξέλεγκτα ορυχεία αποτελεί μια πολυσύνθετη πρόκληση που απαιτεί άμεσες και συντονισμένες ενέργειες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η ανάγκη για αυστηρότερη νομοθεσία, αποτελεσματικότερη επιβολή των κανονισμών και διασυνοριακή συνεργασία είναι επιτακτική για την προστασία των υδάτινων πόρων και της δημόσιας υγείας.

Η περίπτωση της Μιανμάρ, όπου η πολιτική αστάθεια από το 2021 επιδεινώνει την κατάσταση, τονίζει την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ διακυβέρνησης, οικονομικών συμφερόντων και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.