Από τις αρχές του 2026, καταργείται η τελωνειακή απαλλαγή για δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ που προέρχονται από τρίτες χώρες, όπως αποφάσισε το Συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN). Αυτή η σημαντική αλλαγή θα επηρεάσει άμεσα πλατφόρμες όπως η Temu και η Shein, καθώς και τους Έλληνες καταναλωτές, επιβάλλοντας δασμούς και τέλη διαχείρισης σε όλα τα εισαγόμενα πακέτα.
Η κατάργηση των αφορολόγητων μικροδεμάτων: Το ιστορικό και οι λόγοι
Το «παράθυρο» των αφορολόγητων μικροδεμάτων, που επέτρεπε την εισαγωγή προϊόντων αξίας κάτω των 150 ευρώ χωρίς τελωνειακούς δασμούς, κλείνει οριστικά από τις αρχές του 2026. Η απόφαση αυτή, που ελήφθη από το Συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN), έρχεται ως απάντηση στις στρεβλώσεις που προκάλεσε η εκρηκτική αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου τις τελευταίες δεκαετίες.
Η Ελλάδα, μέσω του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη, στήριξε σθεναρά και επίσπευσε το μέτρο, θεωρώντας το αναγκαίο για την προστασία του υγιούς ανταγωνισμού και των δημοσίων εσόδων.
Αυτή η εξέλιξη δεν είναι τυχαία. Για πολλά χρόνια, το μοντέλο πωλήσεων πλατφορμών όπως η Temu και η Shein βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο χαμηλό όριο απαλλαγής από τα τελωνεία της ΕΕ, γνωστό ως «de minimis». Αυτό το όριο όχι μόνο επέτρεπε υποκοστολογήσεις από ξένες εταιρείες αλλά και «σπάσιμο» παραγγελιών από τους αγοραστές για να αποφύγουν τους δασμούς.
Το αποτέλεσμα ήταν απώλειες εσόδων για τα κράτη μέλη, αθέμιτος ανταγωνισμός για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και η κυκλοφορία προϊόντων που συχνά δεν συμμορφώνονταν με τα αυστηρά ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας και ποιότητας.
Οι αποφάσεις του ECOFIN και το νέο πλαίσιο
Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ συμφώνησαν την περασμένη Πέμπτη στην κατάργηση της απαλλαγής τελωνειακών δασμών για δέματα χαμηλής αξίας, επιταχύνοντας το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής από το 2028 στις αρχές του 2026. Αυτό προβλέπει μια μεταβατική «απλή» λύση, ώστε όλα τα δέματα να υπόκεινται σε τελωνειακές διαδικασίες και δασμούς.
Επιπλέον, από το 2028, αναμένονται αυστηρότερα μέτρα με νέα αναθεώρηση της Οδηγίας και τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας εκκαθάρισης για όλες τις αγορές από e-shops τρίτων χωρών που εισάγονται στην ΕΕ.
Πέραν των δασμών, το σχέδιο προβλέπει και ένα ξεχωριστό «τέλος διεκπεραίωσης» (handling fee) ανά μικροδέμα, ύψους περίπου 2 ευρώ σύμφωνα με την επικρατέστερη πρόταση, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ μετά τα μέσα του 2026. Τα κράτη-μέλη καλούνται να υποβάλουν συγκεκριμένες προτάσεις υλοποίησης στο επόμενο ECOFIN, έως τις 12 Δεκεμβρίου, με στόχο μια νέα αρχιτεκτονική εισαγωγών που θα λειτουργήσει «το συντομότερο δυνατόν» εντός του 2026.
Η πρόκληση είναι η εφαρμογή να μην προκαλέσει πρόσθετες καθυστερήσεις και γραφειοκρατία στα τελωνεία, δεδομένου του τεράστιου όγκου των μικροδεμάτων που σήμερα περνούν χωρίς δασμούς.
Προτεινόμενο Ο Τραμπ και ο Σι Τζινπίνγκ κατέληξαν σε συμφωνία για τους δασμούς, τους ελέγχους εξαγωγών και τη φεντανύλη
Άμεσες επιπτώσεις για καταναλωτές και επιχειρήσεις
Για τον καταναλωτή, η πιο άμεση συνέπεια είναι ότι κάθε δέμα από τρίτη χώρα θα αξιολογείται πλέον για δασμούς, ανεξαρτήτως αξίας (πέραν του ΦΠΑ που ήδη ισχύει). Αυτό σημαίνει ότι οι τελικές τιμές σε «πολύ φθηνά» προϊόντα από πλατφόρμες όπως η Temu, η Shein και η Trendyol θα γίνουν υψηλότερες και λιγότερο ελκυστικές.
Ειδικά για τα χαμηλότερα εισοδήματα, που συχνά αναζητούν τις χαμηλές τιμές, η επιβάρυνση θα είναι αισθητή, καθώς θα προστεθούν τόσο οι δασμοί όσο και το τέλος διεκπεραίωσης.
Από την πλευρά των επιχειρήσεων, τα ελληνικά και ευρωπαϊκά e-shops θα βρεθούν σε ένα περισσότερο ισότιμο πεδίο ανταγωνισμού. Η διαφορά τιμολόγησης με τους εξ ανατολής ανταγωνιστές τους θα περιοριστεί, καθώς τα άμεσα εισαγόμενα φθηνά πακέτα δεν θα διαφεύγουν πλέον δασμών.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις ευρωπαϊκές πλατφόρμες που συμμορφώνονται με αυστηρά ποιοτικά και κατασκευαστικά πρότυπα και πληρώνουν πλήρεις δασμούς. Η μετάβαση αυτή, ωστόσο, μπορεί να επιφέρει προκλήσεις στα τελωνεία, απαιτώντας προσαρμογή και αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων, καθώς και αύξηση των λειτουργικών κόστων για τις πλατφόρμες.
Παρατηρούμε ότι η αγορά έχει αρχίσει να προσαρμόζεται σε αυτές τις επερχόμενες αλλαγές, με τις συζητήσεις για το ύψος του τέλους διαχείρισης ανά πακέτο να είναι εντατικές. Η αίσθηση είναι ότι, παρά τις αρχικές ανησυχίες για τις τιμές, μακροπρόθεσμα θα επικρατήσει μια πιο υγιής και δίκαιη αγορά, ωφελώντας τόσο τους καταναλωτές με προϊόντα καλύτερης ποιότητας όσο και τις εγχώριες επιχειρήσεις.
Το μέλλον του ηλεκτρονικού εμπορίου και οι προκλήσεις
Η κατάργηση της εξαίρεσης και η επιβολή δασμών και τελών αποτελούν ένα βήμα προς την αντιμετώπιση της υποτιμολόγησης μικροδεμάτων, ένα φαινόμενο που, σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ, αφορά έως και τα δύο τρίτα των εισαγωγών. Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι «από εδώ και στο εξής, όλα τα δέματα θα περνούν από συνήθεις τελωνειακές διαδικασίες», διασφαλίζοντας «δίκαιο ανταγωνισμό και καλύτερη προστασία του καταναλωτή».
Η δέσμευση της ΕΕ για υποστήριξη στα κράτη-μέλη με άμεσα μεταβατικά μέτρα δείχνει την αποφασιστικότητα για μια ομαλή μετάβαση.
Η εκτίμησή μας είναι ότι αυτή η αλλαγή θα οδηγήσει σε ένα πιο διαφανές και υπεύθυνο ηλεκτρονικό εμπόριο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόλο που οι αρχικές επιπτώσεις στις τιμές θα είναι αισθητές, ειδικά για προϊόντα χαμηλού κόστους, η μακροπρόθεσμη προστασία των καταναλωτών από ακατάλληλα προϊόντα και η ενίσχυση του εγχώριου λιανεμπορίου είναι σημαντικότερα οφέλη.
Είναι πλέον στο χέρι των πλατφορμών και των ταχυμεταφορέων να προσαρμοστούν γρήγορα στα νέα δεδομένα, διασφαλίζοντας ότι οι διαδικασίες θα παραμείνουν αποδοτικές και χωρίς περιττές καθυστερήσεις.
