Η εθνική σύνταξη αποτελεί το βασικό σταθερό ποσό που χορηγείται ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης και εισφορών και εφαρμόζεται σε γήρας, αναπηρίας και θανάτου. Στην πράξη, το πλήρες ποσό εθνικής έχει αναπροσαρμοστεί τα τελευταία χρόνια, με αυξήσεις στο 2023, 2024 και 2025.
Οι κανόνες μείωσης και οι προϋποθέσεις διαμονής καθορίζουν τελικά το τελικό ποσό που λαμβάνει κάθε δικαιούχος.
Εξέλιξη των ποσών
Μέχρι τις 31/12/2022 το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος ήταν 384,00 €. Αργότερα υπήρξε αύξηση για το 2023, όταν το πλήρες ποσό 2023 διαμορφώθηκε σε 413,76 € (+7,75%).
Για το 2024 το πλήρες ποσό αυξήθηκε κατά 3% και ανήλθε σε 426,17 €. Η τάση αυξήσεων συνεχίστηκε από 1/1/2025 με νέο πλήρες ποσό 436,40 €, που αντιστοιχεί σε αύξηση περίπου 2,4% έναντι του 2024.
Αυτά τα νούμερα αφορούν το «πλήρες» ποσό εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος και λειτουργούν ως αναφορά για τον υπολογισμό πιθανών περικοπών ή συμπληρωματικών καταβολών ανά περίπτωση.
Προϋποθέσεις χορήγησης
Για να απονεμηθεί εθνική σύνταξη λόγω γήρατος απαιτούνται οι ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, δηλαδή ηλικία και μέρες ασφάλισης σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο. Επιπλέον πρέπει να υφίσταται μόνιμη και νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα τουλάχιστον για 15 έτη συνολικά μεταξύ της ηλικίας των 15 ετών και της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης.
Η πλήρης εθνική σύνταξη λόγω γήρατος προϋποθέτει μόνιμη και νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα για 40 έτη. Σε περίπτωση που η διαμονή είναι μικρότερη, εφαρμόζεται αναλογία με βάση το 1/40 για κάθε έτος που λείπει.
Τρόποι μείωσης του ποσού
Το ποσό μειώνεται όταν δεν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Πρώτον, υπάρχει μείωση 2% για κάθε έτος που υπολείπεται από τα 20 έτη ασφάλισης, μέχρι το όριο των 15 ετών. Αυτή η μείωση επιβάλλει σημαντική προσαρμογή στο τελικό ποσό για όσους έχουν λιγότερα ένσημα.
Προτεινόμενο Ποιος μπορεί να αποχωρήσει νωρίτερα με 36ετία 37ετία βαρέα
Δεύτερον, για τη διάρκεια μόνιμης και νόμιμης διαμονής που δεν φτάνει τα 40 έτη, το ποσό μειώνεται κατά 1/40 για κάθε έτος που λείπει από τα 40. Ο τρόπος αυτός επιτρέπει αναλογική προσαρμογή στη βάση του χρόνου παραμονής στην Ελλάδα.
Τρίτον, σε περιπτώσεις χορήγησης μειωμένης σύνταξης λόγω πρόωρης εξόδου το ποσό μειώνεται κατά 6% για κάθε έτος που υπολείπεται του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, με ανώτατο όριο το 30% συνολική μείωση.
Εξαιρέσεις και συνδυασμοί συντάξεων
Οι κύριες συντάξεις που χορηγούνται σε πρόσωπα που αποχωρούν λόγω αναπηρίας εξαιρούνται από τις σχετικές περικοπές και δικαιούνται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης. Αυτό σημαίνει ότι σε περιπτώσεις αναπηρίας δεν εφαρμόζονται οι μειώσεις λόγω χρόνου ασφάλισης ή διαμονής.
Σε περίπτωση συσσώρευσης κύριων συντάξεων, η χορήγηση της εθνικής σύνταξης ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες: όταν υπάρχουν δύο πλήρεις κύριες συντάξεις, καταβάλλεται μόνο μία πλήρης εθνική σύνταξη. Αν υπάρχει μία πλήρης και μία μειωμένη, τότε χορηγείται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης.
Όταν ο συνταξιούχος ή ο δικαιούχος έχει δύο μειωμένες κύριες συντάξεις, καταβάλλεται το αντίστοιχο ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε κύρια σύνταξη εφόσον το άθροισμά τους δεν υπερβαίνει το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης.
Οι παραπάνω κανόνες καθορίζουν την τελική καταβολή και την προσαρμογή του βασικού ποσού, ανάλογα με το προσωπικό προφίλ ασφάλισης και διαμονής του κάθε δικαιούχου.
