- Σκάνδαλο με κακοτεχνίες σε προγράμματα μόνωσης απειλεί τους πράσινους στόχους του Ηνωμένου Βασιλείου.
- Το 98% των σπιτιών με εξωτερική μόνωση στο πρόγραμμα ECO χρήζει επιδιορθώσεων λόγω υγρασίας και μούχλας.
- Η Εθνική Υπηρεσία Ελέγχου (NAO) αποκάλυψε ανεπαρκή εποπτεία και αστοχίες σε κάθε επίπεδο του συστήματος.
- Η κυβέρνηση υπόσχεται αναθεώρηση του συστήματος και κάλυψη του κόστους επιδιορθώσεων για τους πληγέντες.
- Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης του κοινού είναι κρίσιμη για την επιτυχία των μελλοντικών ενεργειακών σχεδίων.
Ένα σκάνδαλο κακοτεχνιών σε προγράμματα μόνωσης κατοικιών στο Ηνωμένο Βασίλειο απειλεί να εκτροχιάσει τους πράσινους στόχους της κυβέρνησης και τις υποσχέσεις για μείωση των λογαριασμών ενέργειας. Η Εθνική Υπηρεσία Ελέγχου (NAO) αποκάλυψε ότι το 98% των σπιτιών με εξωτερική μόνωση στο πλαίσιο του προγράμματος ECO χρήζει επιδιορθώσεων λόγω σοβαρών προβλημάτων, όπως υγρασία και μούχλα.
Το ζήτημα έρχεται σε κρίσιμη στιγμή, καθώς η κυβέρνηση ετοιμάζεται να παρουσιάσει το σχέδιο “Warm Homes Plan” για την ενεργειακή αναβάθμιση εκατομμυρίων σπιτιών.
Η αποκάλυψη του σκανδάλου με τις κακοτεχνίες στα προγράμματα μόνωσης κατοικιών στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί μια σημαντική οπισθοδρόμηση για τις προσπάθειες της χώρας να επιτύχει τους κλιματικούς της στόχους και να ανακουφίσει τους πολίτες από το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακροχρόνιας προσπάθειας της κυβέρνησης να προωθήσει την ενεργειακή απόδοση, μέσω πρωτοβουλιών όπως το πρόγραμμα Energy Company Obligation (ECO), το οποίο όμως πλέον αμφισβητείται έντονα για την αποτελεσματικότητά του και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Η αποκάλυψη του προβλήματος και οι πρώτες αντιδράσεις
Τον Οκτώβριο του 2025, η Εθνική Υπηρεσία Ελέγχου (NAO), ο δημόσιος φορέας εποπτείας των δαπανών, δημοσίευσε μια έκθεση που αποκάλυψε το τεράστιο μέγεθος των προβλημάτων. Συγκεκριμένα, το ρεπορτάζ του POLITICO αναφέρει ότι το 98% των σπιτιών με εξωτερική μόνωση που εγκαταστάθηκε στο πλαίσιο του μακροχρόνιου κυβερνητικού προγράμματος ενεργειακής απόδοσης, ECO, θα χρειαστεί εργασίες για την επίλυση «μείζονων ζητημάτων», συμπεριλαμβανομένης της υγρασίας και της μούχλας.
Νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 2025, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου είχε ήδη αναστείλει τη συνεργασία με 39 εταιρείες λόγω κακοτεχνιών στην εγκατάσταση.
Ο Damian Mercer, ο οποίος ασχολείται με την αφαίρεση κακοτεχνιών μόνωσης, δήλωσε ότι προειδοποιούσε εδώ και χρόνια για τα προβλήματα. «Τους έλεγα για χρόνια ότι θα προκαλέσει προβλήματα. Και, όπως είναι σίγουρο, αρχίζουν τώρα να έχουν προβλήματα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί τεράστια πίεση στους Εργατικούς υπουργούς, οι οποίοι βρίσκονται λίγες εβδομάδες πριν την αποκάλυψη των εμβληματικών τους σχεδίων για την ενίσχυση εκατομμυρίων σπιτιών με μόνωση και άλλες ενεργειακές αναβαθμίσεις, στο πλαίσιο του «Warm Homes Plan».
Οι αριθμοί και οι ανθρώπινες ιστορίες πίσω από την αποτυχία
Το πρόγραμμα ECO εισήχθη από την κυβέρνηση συνασπισμού των Συντηρητικών του David Cameron το 2013, με στόχο τον περιορισμό των εκπομπών και τον έλεγχο του κόστους ενέργειας για τις οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Μέχρι τον Αύγουστο του 2025, περίπου 4,3 εκατομμύρια μέτρα ενεργειακής απόδοσης είχαν εγκατασταθεί σε 2,6 εκατομμύρια σπίτια στο πλαίσιο του ECO.
Ωστόσο, η έκθεση της NAO βρήκε ότι το 29% των σπιτιών με εσωτερική μόνωση, μια άλλη αναβάθμιση που προσφέρεται μέσω του ECO, απαιτούσε επίσης διορθωτικές εργασίες.
Μία από τις περιπτώσεις είναι αυτή του Duncan Hayes, 45 ετών, ο οποίος το 2023 προχώρησε σε εργασίες αναβάθμισης, συμπεριλαμβανομένης της μόνωσης, ελπίζοντας να μειώσει τους λογαριασμούς του. Αντίθετα, οι λογαριασμοί του τριπλασιάστηκαν, ενώ αντιμετώπισε προβλήματα υγρασίας και βλάβες στην οροφή.
«Υπήρχαν, σαν, χτυπήματα και ρωγμές τη νύχτα, και με κρατούσαν ξύπνιο. Στις τέσσερις το πρωί, απλά καθόμουν, ακούγοντας την οροφή να υποχωρεί», δήλωσε ο Hayes, ο οποίος ξόδεψε χιλιάδες για επισκευές. Το Υπουργείο Ενεργειακής Ασφάλειας και Μηδενικών Εκπομπών (DESNZ) διερευνά επί του παρόντος την υπόθεσή του.
Προτεινόμενο Ρέιτσελ Ριβς: Πώς σχεδιάζει να μειώσει τους λογαριασμούς ενέργειας έως 170 λίρες
Ο αντίκτυπος στην αξιοπιστία και η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις
Η αποτυχία του συστήματος οφείλεται σε ένα περίπλοκο πλέγμα φορέων και αρμοδιοτήτων, όπου η εποπτεία ήταν περιορισμένη. Η NAO διαπίστωσε ότι η κυβέρνηση είχε «περιορισμένη εποπτεία» του προγράμματος μετά την ανάθεση μεγαλύτερης ευθύνης το 2021 στην Trustmark, μια ιδιωτική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Ο Jeremy Pocklington, ανώτατος αξιωματούχος του DESNZ, παραδέχτηκε στο κοινοβούλιο τον Νοέμβριο του 2025 ότι υπήρξαν «αστοχίες σε κάθε επίπεδο του συστήματος», συμπεριλαμβανομένης της ανεπαρκούς εποπτείας από το ίδιο του το υπουργείο. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι «όποτε ένα σχέδιο από οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν εφαρμόζεται σωστά, βλάπτει την αξιοπιστία του σχεδίου αλλά και την ικανότητα της κυβέρνησης να εκτελέσει», όπως δήλωσε ο Nigel Topping, πρόεδρος των κυβερνητικών συμβούλων της Επιτροπής Κλιματικής Αλλαγής.
Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί την ανάγκη για άμεσες αλλαγές. Η TrustMark αναγνώρισε ότι «είναι ώρα για αλλαγή και μεταρρύθμιση του συστήματος, επιτρέποντας ισχυρότερη εποπτεία από την TrustMark στις επιχειρήσεις και ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών».
Ο Energy Secretary Ed Miliband είχε δηλώσει νωρίτερα το φθινόπωρο του 2025 ότι οι αναβαθμίσεις όπως η μόνωση θα σήμαιναν «χαμηλότερους λογαριασμούς για την αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους διαβίωσης». Ωστόσο, οι αδυναμίες του εγκεκριμένου προγράμματος θέτουν όλα αυτά σε κίνδυνο.
Η επόμενη μέρα και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης
Οι υπουργοί υπόσχονται τώρα να αναθεωρήσουν το σύστημα. Ο Υπουργός Ενέργειας Martin McCluskey δήλωσε τον Οκτώβριο του 2025 ότι «αντί για ιδιωτικές εταιρείες στο τιμόνι, η κυβέρνηση θα είναι στην πρώτη γραμμή, θεσπίζοντας αυστηρούς ελέγχους και σκληρές κυρώσεις».
Επίσης, η κυβέρνηση δηλώνει ότι, όπου η μόνωση έχει αποτύχει, οι πολίτες δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν για την επιδιόρθωσή της, αν και δεν έχει δημοσιευτεί ακόμη χρονοδιάγραμμα για την επίλυση του προβλήματος. Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται ενόψει του προϋπολογισμού της Τετάρτης 26 Νοεμβρίου 2025 είναι η κατάργηση του τέλους στους λογαριασμούς που χρηματοδοτεί το ECO, σύμφωνα με την Guardian.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλήρη κατάργηση του ECO ή στην αντικατάστασή του με ένα φορολογικά χρηματοδοτούμενο σχέδιο ενεργειακής απόδοσης.
Οι υπουργοί θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τη μόνωση των σπιτιών για να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για τους λογαριασμούς, πράγμα που σημαίνει ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης του κοινού στα προγράμματα αυτά. Ο Bill Esterson, πρόεδρος της Επιτροπής Ενεργειακής Ασφάλειας και Μηδενικών Εκπομπών, τόνισε τη σημασία του να «δώσουμε εμπιστοσύνη στους καταναλωτές ότι κάποιος που έρχεται στο σπίτι τους θα κάνει καλή δουλειά».
Η Gillian Cooper, επικεφαλής των αγορών λιανικής ενέργειας στην ομάδα καταναλωτών Citizens Advice, παραδέχτηκε ότι «έχουμε πιθανώς κάνει μερικά βήματα πίσω όσον αφορά το ενδιαφέρον των ανθρώπων για αυτό». Ο James Dyson, ανώτερος ερευνητής στο think tank E3G, υπογράμμισε ότι «εάν το σχέδιο Warm Homes Plan δεν ξεκινήσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την επιδιόρθωση των σπιτιών που έχουν υποστεί ζημιές από δημόσια προγράμματα μόνωσης, και δεν καθορίσει πώς τα νοικοκυριά δεν θα κινδυνεύουν στο μέλλον, τότε οι Βρετανοί ιδιοκτήτες σπιτιών θα είναι σκεπτικιστές ότι μπορούν να εμπιστευτούν τα προγράμματα μόνωσης».
Η μόνωση είναι μια έξυπνη κίνηση για να γίνουν τα σπίτια πιο ζεστά και φθηνότερα στη λειτουργία, αλλά όχι όταν γίνεται πρόχειρα.
Τι να προσέξετε με τα προγράμματα μόνωσης
- Ελέγξτε προσεκτικά τα διαπιστευτήρια και την εμπειρία των εγκαταστατών πριν από οποιαδήποτε εργασία.
- Απαιτήστε λεπτομερές συμβόλαιο που να περιγράφει τις εργασίες, τα υλικά και τις εγγυήσεις.
- Καταγράψτε και αναφέρετε άμεσα τυχόν προβλήματα ή κακοτεχνίες που παρατηρείτε κατά τη διάρκεια ή μετά την εγκατάσταση.
- Ενημερωθείτε για τους φορείς εποπτείας και προστασίας καταναλωτών που είναι αρμόδιοι για το εκάστοτε πρόγραμμα.
- Ζητήστε γραπτή επιβεβαίωση για την κάλυψη τυχόν επιδιορθώσεων σε περίπτωση προβλημάτων.
