Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει μια φιλόδοξη αναδιάρθρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών της Ένωσης, με κεντρικό στόχο την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας έναντι παγκόσμιων δυνάμεων. Αυτό το ευρύ σχέδιο περιλαμβάνει την αναθεώρηση περίπου δέκα υφιστάμενων νομοθετικών πράξεων και την ανακατανομή των αρμοδιοτήτων εποπτείας, μεταφέροντας σημαντικό μέρος αυτής από εθνικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπό την αιγίδα της ESMA.
Η πρωτοβουλία, αν και κρίσιμη για την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ, αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και πολιτικές διαμάχες μεταξύ των κρατών μελών.
Το πακέτο προτάσεων, του οποίου η δημοσίευση έχει προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για τη δημιουργία μιας πραγματικά ενιαίας αγοράς για επενδύσεις, επιτρέποντας στην Ένωση να χρηματοδοτήσει αποτελεσματικότερα τις πολιτικές της προτεραιότητες.
Η ανάγκη για τέτοιες μεταρρυθμίσεις γίνεται επιτακτική, καθώς η ΕΕ προσπαθεί να καλύψει το χάσμα με αντιπάλους όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, εν μέσω πιεστικών εθνικών προϋπολογισμών.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Σχέδιο Αναμόρφωσης για Ενίσχυση Επενδύσεων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως προτεραιότητα τη δημιουργία ενός πιο συνεκτικού και αποτελεσματικού πλαισίου για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με την πεποίθηση ότι αυτό θα απελευθερώσει κεφάλαια και θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Το τρέχον κατακερματισμένο τοπίο, με την εποπτεία να ασκείται κυρίως σε εθνικό επίπεδο, θεωρείται τροχοπέδη για την επίτευξη αυτού του στόχου. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή προωθεί ένα σχέδιο που, στην ουσία, επαναπροσδιορίζει τους κανόνες και τις δομές των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Η προτεινόμενη αναθεώρηση δεν είναι μια απλή προσαρμογή, αλλά μια ριζική αλλαγή που αποσκοπεί στην ενοποίηση και την απλοποίηση των διαδικασιών, καθιστώντας την ευρωπαϊκή αγορά πιο ελκυστική και ανταγωνιστική. Αυτό κρίνεται απαραίτητο για την αντιμετώπιση των οικονομικών προκλήσεων και την υποστήριξη στρατηγικών τομέων, όπως η πράσινη μετάβαση και η ψηφιακή καινοτομία, που απαιτούν σημαντικές επενδύσεις.
Εμβάθυνση των Αλλαγών: Ρυθμιστικό Πλαίσιο και Εποπτεία
Το προωθούμενο πακέτο αλλαγών από την Επιτροπή προβλέπει την τροποποίηση ενός ευρέος φάσματος υφιστάμενων νομοθετημάτων. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι κομβικοί κανονισμοί για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, γνωστοί ως MiFID και MiFIR, οι κανόνες για τους οργανισμούς εκκαθάρισης (EMIR), οι διατάξεις για τις επενδύσεις (AIFMD και Οδηγία UCITS), οι κανονισμοί για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSDR) και οι αναδυόμενοι κανόνες για τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία (MiCA).
Επίσης, θα επηρεαστεί το ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει την ίδια την ευρωπαϊκή εποπτική αρχή, την ESMA.
Πέρα από την ανανέωση των επιμέρους κανόνων, το πλέον αμφιλεγόμενο σημείο είναι η μετατόπιση της εποπτείας. Η Επιτροπή επιδιώκει να μεταφέρει σημαντικό μέρος των εποπτικών αρμοδιοτήτων, που σήμερα βρίσκονται σε εθνικό επίπεδο, στην ευρωπαϊκή αρχή ESMA, με έδρα το Παρίσι.
Αυτή η πρόταση έχει ιστορικά συναντήσει ισχυρές αντιστάσεις, καθώς θίγει την εθνική κυριαρχία και προκαλεί ανησυχίες για τις επιπτώσεις στις τοπικές αγορές.
Πολιτικές Αντιδράσεις και Διχογνωμία στα Κράτη Μέλη
Προτεινόμενο Κάντε εξέταση αiματος αν σας σuμβαίνει αuτό τη νύχτα στο κρεβάτι:
Η πρόταση της Επιτροπής αναμένεται να πυροδοτήσει έντονες πολιτικές συζητήσεις και πιθανές συγκρούσεις μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών μελών. Το ζήτημα της κεντρικής ευρωπαϊκής εποπτείας έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ευαίσθητο και διχαστικό στο παρελθόν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Σύνοδος Κορυφής της άνοιξης του 2024, όπου οι συζητήσεις κατέληξαν σε αδιέξοδο.
Μια συμμαχία μικρότερων χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Λουξεμβούργου και της Ιρλανδίας, εκφράζει σθεναρή αντίθεση στα σχέδια για κεντρική εποπτεία. Οι χώρες αυτές εκφράζουν φόβους ότι οι χρηματοπιστωτικές τους εταιρείες ενδέχεται να μετακινηθούν σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως το Παρίσι, πλήττοντας την εθνική τους οικονομία.
Αντιθέτως, η Γαλλία αποτελεί έναν από τους κύριους υποστηρικτές της ιδέας της κεντρικής εποπτείας.
Η θέση της Γερμανίας παραμένει πολύπλοκη. Παραδοσιακά, η χώρα αντιτίθεται στην κεντρική εποπτεία, ωστόσο πρόσφατες δηλώσεις του Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς και του Υπουργού Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμππαϊλ έδειξαν θετική στάση απέναντι στην ιδέα ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου.
Ωστόσο, η Γερμανία εναντιώνεται στην κεντρική εποπτεία των κρυπτονομισμάτων, ένα στοιχείο που περιλαμβάνεται στα σχέδια της Επιτροπής, υπογραμμίζοντας τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις και τις προκλήσεις για την επίτευξη συναίνεσης.
Ενισχυμένος Ρόλος της ESMA και Αναδιάρθρωση Λειτουργίας
Στο επίκεντρο της αναδιάρθρωσης βρίσκεται η ευρωπαϊκή εποπτική αρχή, η ESMA. Σύμφωνα με τις προτάσεις, η ESMA θα αναλάβει την εποπτεία όλων των παρόχων υπηρεσιών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, θα μεταφερθεί στην αρμοδιότητά της η εποπτεία των μεγάλων, διασυνοριακών χρηματιστηρίων, των οργανισμών εκκαθάρισης και των κεντρικών αποθετηρίων τίτλων.
Αυτή η διεύρυνση αρμοδιοτήτων σηματοδοτεί μια σημαντική αναβάθμιση του ρόλου της αρχής.
Για να αντικατοπτριστεί αυτός ο ενισχυμένος ρόλος, προβλέπεται ριζική μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης και του μοντέλου χρηματοδότησης της ESMA. Προτείνεται η δημιουργία ενός ανεξάρτητου εκτελεστικού συμβουλίου, το οποίο θα είναι υπεύθυνο για τις εποπτικές αποφάσεις, αντικαθιστώντας το σημερινό σύστημα όπου οι εθνικές εποπτικές αρχές έχουν τον κύριο λόγο.
Επίσης, ένα μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης της ESMA θα προέρχεται από εποπτικά τέλη που θα καταβάλλουν οι ίδιες οι βιομηχανίες, ενώ το ποσοστό της χρηματοδότησης από τις εθνικές εποπτικές αρχές θα μπορούσε να μειωθεί.
Οι Επόμενες Κρίσιμες Στιγμές
Το πακέτο των προτάσεων για τις χρηματοπιστωτικές αγορές αναμένεται να δημοσιευθεί επίσημα τον Δεκέμβριο. Η σημασία του είναι τέτοια που είναι πιθανό να βρεθεί στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, η οποία επίσης θα πραγματοποιηθεί τον ίδιο μήνα στις Βρυξέλλες.
Η επικείμενη συζήτηση αναμένεται να είναι ιδιαίτερα θερμή, δεδομένων των ήδη εκφρασμένων πολιτικών διαφωνιών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να διαχειριστεί ένα σύνθετο πλέγμα συμφερόντων και ανησυχιών, προκειμένου να προωθήσει ένα σχέδιο που θεωρεί ζωτικής σημασίας για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ικανότητα των κρατών μελών να βρουν κοινό έδαφος σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα θα καθορίσει την επιτυχία της προσπάθειας για μια πιο ενοποιημένη και ισχυρή ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική αγορά.
