Η Επίτροπος Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών, Μαρία Λουίζ Αλμπουκέρκε, τόνισε ότι οι πρωτεύουσες των κρατών μελών της ΕΕ πρέπει να παραχωρήσουν εξουσίες εποπτείας των χρηματιστηρίων και άλλων βασικών θεσμών, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ενιαία χρηματοπιστωτική αγορά αμερικανικού τύπου.
Η πρόταση αυτή, που αποσκοπεί στην εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών της Ένωσης, συναντά ήδη έντονες αντιδράσεις από εθνικά υπουργεία Οικονομικών.
Η προσπάθεια για την εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντάθηκε σημαντικά μετά τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας και την απώλεια του Λονδίνου ως χρηματοπιστωτικού κέντρου μετά το Brexit. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επιδιώκουν να ξεκλειδώσουν 11 τρισεκατομμύρια ευρώ σε μετρητά που διακρατούν οι πολίτες της ΕΕ στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, ώστε να αναζωογονήσουν την οικονομία και να ανταγωνιστούν τις οικονομικές δυνάμεις των ΗΠΑ και της Κίνας.
Το πλαίσιο της πρότασης για ενιαία εποπτεία
Σύμφωνα με την Επίτροπο Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών, Μαρία Λουίζ Αλμπουκέρκε, η δημιουργία ενός ενιαίου εποπτικού φορέα είναι κρίσιμη για την εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει ένα σαρωτικό πακέτο μεταρρυθμίσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές στις 3 Δεκεμβρίου, το οποίο περιλαμβάνει σχέδια για την ενίσχυση της εποπτείας.
Αυτό το πακέτο είναι μια προσπάθεια να αναβιώσει η δεκαετής εκστρατεία των Βρυξελλών για τη δημιουργία μιας κεφαλαιαγοράς αμερικανικού τύπου.
Τα σχέδια, τα οποία αναφέρθηκαν αρχικά από το POLITICO και περιγράφονται σε προσχέδια εγγράφων, προβλέπουν την σημαντική ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), ώστε να εποπτεύει οντότητες όπως η Nasdaq Europe και η Euronext. Το προσχέδιο προτείνει επίσης ο μελλοντικός εποπτικός φορέας να είναι ανεξάρτητος από παρεμβάσεις των πρωτευουσών των κρατών μελών της ΕΕ.
Οι προτεινόμενες αλλαγές και οι αντιδράσεις
Η πρόταση προβλέπει τη μεταφορά της εποπτείας μεγάλων, διασυνοριακών εταιρειών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, όπως τα χρηματιστήρια και οι εταιρείες κρυπτονομισμάτων, από το εθνικό επίπεδο στον ευρωπαϊκό ρυθμιστικό φορέα κινητών αξιών στο Παρίσι. Ωστόσο, τα εθνικά υπουργεία Οικονομικών έχουν ήδη εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους σε αυτή την αμφιλεγόμενη μεταφορά εξουσιών, θεωρώντας την ως αρπαγή εξουσίας.
Ενώ ο κύριος στόχος είναι η τόνωση της οικονομίας της ΕΕ διευκολύνοντας τις χρηματοπιστωτικές εταιρείες να λειτουργούν και να επενδύουν σε όλα τα 27 κράτη μέλη, η ελεύθερη ροή χρημάτων ενέχει και νέους κινδύνους χωρίς ισχυρή εποπτεία. Σε περίπτωση κατάρρευσης μιας εταιρείας που λειτουργεί σε πολλές χώρες, ένας ενιαίος εποπτικός φορέας της ΕΕ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ταχύτερα από μια ομάδα εθνικών εποπτών που ενεργούν ανεξάρτητα.
Αυτή η ανάγκη για ενισχυμένη εποπτεία υπογραμμίζει την κρισιμότητα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την απαίτηση για πιο ισχυρή πολυμερή συνεργασία.
Οι πολιτικές διαπραγματεύσεις αναμένονται ιδιαίτερα δύσκολες. Μικρότερες χώρες, όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο, που εξαρτώνται από τις χρηματοπιστωτικές τους βιομηχανίες, αντιτίθενται στα σχέδια, φοβούμενες την παραχώρηση εποπτείας ή τη μετεγκατάσταση χρηματοπιστωτικών εταιρειών πιο κοντά στην ESMA, κάτι που θα ωφελούσε τη Γαλλία.
Ορισμένοι υποστηρίζουν επίσης ότι η κίνηση για έναν ενιαίο εποπτικό φορέα της ΕΕ θα αποσπάσει την προσοχή από τον ευρύτερο στόχο της ενθάρρυνσης των αποταμιευτών να επενδύσουν στις αγορές, όπως έχει τονίσει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σχέδιο αναμόρφωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η εστίαση στην οργανωτική δομή μπορεί να επισκιάσει την ανάγκη για πρακτικά κίνητρα προς τους αποταμιευτές. Ο Σουηδός Υπουργός Οικονομικών, Νίκλας Γουίκμαν, δήλωσε στο POLITICO ότι «αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να επιτύχει στην διεύρυνση της δεξαμενής επενδύσιμου κεφαλαίου, αυτό είναι που πρέπει να κάνει».
Προειδοποίησε ότι «αν κολλήσουμε σε μια ατελείωτη συζήτηση για το πώς να οργανώσουμε την εποπτεία, αυτό δεν θα μας φέρει πιο κοντά στον στόχο μας».
Ο αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία
Η δημιουργία μιας ζωντανής κεφαλαιαγοράς θα προσφέρει στις νεοφυείς επιχειρήσεις της ΕΕ την ευκαιρία να αντλήσουν κεφάλαια από επενδυτές με διάθεση για ρίσκο, αντί να απευθύνονται στις τράπεζες. Η Μαρία Λουίζ Αλμπουκέρκε υπογράμμισε την ανάγκη για μια ενιαία αγορά, τονίζοντας ότι «χρειαζόμαστε την κλίμακα, τις ευκαιρίες που φέρνει αυτό, γιατί αυτό είναι το μόνο που μπορεί να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες μας».
Η απελευθέρωση των 11 τρισεκατομμυρίων ευρώ που βρίσκονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς αποτελεί κεντρικό στόχο για την τόνωση της οικονομίας, μια στρατηγική που θυμίζει τις προσπάθειες του Ηνωμένου Βασιλείου να ενθαρρύνει επενδύσεις σε μετοχές.
Προκλήσεις και προοπτικές για το μέλλον
Αντιλαμβανόμενη τις επερχόμενες προκλήσεις, η Επίτροπος Αλμπουκέρκε δήλωσε ότι είναι ανοιχτή σε συμβιβασμούς για να διασφαλίσει ότι οι προτάσεις δεν θα απορριφθούν εξαρχής. «Δεν λέω ότι θα πρέπει να βρούμε μια συμφωνία που να είναι ακριβώς όπως η πρόταση της Επιτροπής», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «αν υπάρχει μια καλύτερη εναλλακτική λύση, είμαι απόλυτα υπέρ».
Η επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα των κρατών μελών να ξεπεράσουν τις εθνικές τους επιφυλάξεις και να αγκαλιάσουν ένα πιο ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό όραμα για τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
