Δικαστήριο της ΕΕ: Υπόχρεη η εταιρεία για ΕΦΚ ακόμη και σε περίπτωση υπεξαίρεσης από τον CEO

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) εξέδωσε στις 20 Νοεμβρίου 2025 μια σημαντική απόφαση (C-570/24), κρίνοντας ότι μια εταιρεία παραμένει υπόχρεη για τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ), ακόμα και αν η παράτυπη έξοδος προϊόντων οφείλεται σε αποκλειστική υπεξαίρεση από τον διευθύνοντα σύμβουλό της.

Η απόφαση αυτή, που αφορά την υπόθεση της ρουμανικής Ecoserv SRL, υπογραμμίζει την αντικειμενική ευθύνη των επιχειρήσεων για τα προϊόντα που τελούν υπό καθεστώς αναστολής ΕΦΚ, ανεξάρτητα από προηγούμενες ποινικές κρίσεις.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς αποφάσεων που ενισχύουν τη δημοσιονομική προστασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, διαμορφώνοντας ένα αυστηρότερο πλαίσιο για την ευθύνη των επιχειρήσεων σε θέματα ειδικών φόρων κατανάλωσης.

Το παρασκήνιο της υπόθεσης αναδεικνύει την πολυπλοκότητα της διάκρισης μεταξύ της ποινικής και της φορολογικής ευθύνης, ειδικά όταν εμπλέκονται δόλιες ενέργειες στελεχών.

Το ιστορικό της υπόθεσης Ecoserv

Η υπόθεση ξεκίνησε στη Ρουμανία, όταν κατά τη διάρκεια ελέγχου διαπιστώθηκε ότι από τα αποθέματα της εταιρείας Ecoserv SRL απουσίαζε ποσότητα 21.909 λίτρων αιθυλικής αλκοόλης, η οποία τελούσε υπό καθεστώς αναστολής ΕΦΚ. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας καταδικάστηκε αμετάκλητα για υπεξαίρεση και φοροδιαφυγή, καθώς πώλησε την ποσότητα προς ίδιο όφελος χωρίς να την καταχωρίσει στα λογιστικά βιβλία.

Το ποινικό δικαστήριο αναγνώρισε τον ίδιο ως αποκλειστικά υπεύθυνο για τη ζημία του Δημοσίου και απέρριψε την πολιτική αγωγή σε βάρος της εταιρίας. Παρά ταύτα, η φορολογική διοίκηση είχε ήδη επιβάλει στην Ecoserv πράξη προσδιορισμού ΕΦΚ, θεωρώντας την υπόχρεη λόγω της παράτυπης εξόδου του προϊόντος από φορολογική αποθήκη.

Η εταιρία ζήτησε στη συνέχεια την ακύρωση της πράξης, υποστηρίζοντας ότι η ποινική απόφαση την απαλλάσσει από κάθε ευθύνη.

Η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ και το σκεπτικό της

Το ΔΕΕ κλήθηκε να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την έννοια του «υπόχρεου» κατά το άρθρο 8 της οδηγίας 2008/118/ΕΚ και κατά πόσον το δεδικασμένο της ποινικής απόφασης δεσμεύει τα φορολογικά δικαστήρια. Στην απόφασή του, το Δικαστήριο έκρινε ότι η εταιρεία εμπίπτει στην έννοια του υπόχρεου ακόμη και αν λειτουργούσε σε καθεστώς τεχνολογικών δοκιμών υπό την εποπτεία των τελωνειακών αρχών.

Η κατάσταση αυτή θεωρείται αντίστοιχη με τη θέση εγκεκριμένου αποθηκευτή, ο οποίος φέρει αντικειμενική ευθύνη για τα προϊόντα που βρίσκονται υπό καθεστώς αναστολής ΕΦΚ, ανεξάρτητα από το αν η παράτυπη έξοδος προήλθε από τρίτο πρόσωπο ή από δόλια ενέργεια στελέχους του.

Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι ο σκοπός του ενωσιακού νομοθέτη είναι να διασφαλίζεται η είσπραξη του ΕΦΚ, επιτρέποντας ταυτόχρονα την ύπαρξη περισσότερων υπόχρεων εις ολόκληρον, όπως προβλέπει ρητά το άρθρο 8 παρ. 2 της οδηγίας. Έτσι, τόσο η εταιρία όσο και το φυσικό πρόσωπο που εμπλέκεται στην παράτυπη έξοδο μπορούν να θεωρηθούν συνυπόχρεοι.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόφαση αυτή ενισχύει τη θέση των φορολογικών αρχών, παρέχοντας ένα ισχυρό νομικό εργαλείο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της απάτης στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί μια αυστηρότερη εφαρμογή των κανονισμών, ωθώντας τις επιχειρήσεις σε ενισχυμένους εσωτερικούς ελέγχους και διαφάνεια.

Η σημασία για τις εταιρείες και τη φορολογική διοίκηση

Με την απόφαση, το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι η εταιρεία παραμένει υπόχρεη για τον ΕΦΚ που καθίσταται απαιτητός λόγω της παράτυπης εξόδου, ακόμη και εάν ένα ποινικό δικαστήριο έχει αποδώσει αποκλειστική ευθύνη στο πρόσωπο του διευθύνοντος συμβούλου. Ο φορολογικός καταλογισμός λοιπόν δεν θεωρείται νομικά πλημμελής ούτε άκυρος λόγω της προηγούμενης ποινικής κρίσης.

Αυτό ενισχύει την αντικειμενική ευθύνη των εταιρειών που λειτουργούν υπό καθεστώς αναστολής ΕΦΚ, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για ισχυρούς εσωτερικούς ελέγχους και συστήματα παρακολούθησης των αποθεμάτων.

Τι σημαίνει η απόφαση για τις εθνικές δικαιοδοσίες

Επιπλέον, το ΔΕΕ κρίνοντας ότι το εθνικό δικαστήριο δεν δεσμεύεται από το διατακτικό της ποινικής απόφασης ως προς την ύπαρξη φορολογικής υποχρέωσης. Το δεδικασμένο της ποινικής απόφασης αφορά αποκλειστικά την ποινική και αστική ευθύνη, όχι όμως τον προσδιορισμό των υπόχρεων για τον ΕΦΚ, ο οποίος στηρίζεται σε διαφορετικές νομικές βάσεις και αποσκοπεί στη διασφάλιση των δημοσιονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

Η απόφαση αυτή παρέχει σαφή καθοδήγηση στα εθνικά δικαστήρια, διασφαλίζοντας τη συνέπεια στην είσπραξη φόρων και την αποτελεσματική προστασία των δημόσιων εσόδων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.