Χιλιάδες εργαζόμενοι συνταξιούχοι στην Ελλάδα χάνουν έως και 100 ευρώ τον μήνα από τη σύνταξή τους, επειδή αγνοούν μια κρίσιμη διαδικασία. Η απουσία ενημέρωσης από τον ΕΦΚΑ έχει ως αποτέλεσμα να μην υποβάλλουν αίτηση για την προσαύξηση που δικαιούνται μετά τη διακοπή της εργασίας τους, στερώντας τους σημαντικά αναδρομικά και μηνιαία ποσά.
Η κρίσιμη παράλειψη και η καθυστέρηση του e-ΕΦΚΑ
Χιλιάδες εργαζόμενοι συνταξιούχοι στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν μια σημαντική απώλεια εισοδήματος, καθώς δεν ενημερώνονται επαρκώς για το δικαίωμά τους σε προσαύξηση της σύνταξης. Αυτή η προσαύξηση προκύπτει από την αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης που πραγματοποιείται μετά τη συνταξιοδότηση, ωστόσο απαιτείται η υποβολή αίτησης στον ΕΦΚΑ για την παράλληλη απασχόληση μετά τη διακοπή της εργασίας.
Η απουσία ενημέρωσης από τον ίδιο τον e-ΕΦΚΑ αποτελεί τη βασική αιτία που ένα μεγάλο τμήμα αυτής της κατηγορίας δεν γνωρίζει τη διαδικασία.
Αυτή η κατάσταση δεν είναι πρωτόγνωρη για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Η πολυπλοκότητα των νομοθετικών ρυθμίσεων και η συχνή αλλαγή τους δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η έγκυρη και σαφής ενημέρωση καθίσταται απαραίτητη. Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, αν και αργοπορημένη, αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά η ευθύνη της ενημέρωσης παραμένει κεντρική για την προστασία των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων.
Ειδικότερα, με μεγάλη καθυστέρηση 8 ετών, ο e-ΕΦΚΑ ενεργοποίησε, στις αρχές του 2025, το σχετικό λογισμικό. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι, όταν αποφασίζουν να σταματήσουν την εργασία τους, θα πρέπει πλέον να υποβάλουν αίτηση στην ειδική πλατφόρμα για να λάβουν την προσαύξηση.
Τα οικονομικά αποτελέσματα της προσαύξησης εκκινούν από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα υποβολής της αίτησης, κάτι που τονίζει τη σημασία της άμεσης ενέργειας.
Ποιοι δικαιούνται προσαύξηση και πώς υπολογίζεται
Η προσαύξηση της σύνταξης προκύπτει από την αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης μετά τη συνταξιοδότηση και το ποσό αυξάνεται ανάλογα με τον χρόνο απασχόλησης και τις καταβληθείσες εισφορές. Μετά τις αλλαγές του θεσμικού πλαισίου από την 1η Ιανουαρίου 2024, περισσότερα από 250.000 άτομα έχουν δηλώσει στον ΕΦΚΑ ότι εξακολουθούν να εργάζονται, λαμβάνοντας ολόκληρη τη σύνταξή τους και πληρώνοντας ένα ειδικό τέλος.
Ωστόσο, περίπου 110.000 από αυτούς είναι συνταξιούχοι αγρότες (από τον πρώην ΟΓΑ) με εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ τον χρόνο, οι οποίοι δεν υπόκεινται σε κράτηση και δεν δικαιούνται προσαύξησης. Οι υπόλοιποι, οι οποίοι καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές πέραν του ειδικού τέλους, θα μπορέσουν να ζητήσουν προσαύξηση σύνταξης μετά τη λήξη της απασχόλησής τους, προσμετρώντας τα επιπλέον χρόνια απασχόλησης στον συντάξιμο χρόνο τους.
Για τους μισθωτούς, η προσαύξηση υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές και τα έτη εργασίας ως συνταξιούχοι, με ποσοστό αναπλήρωσης 0,77%. Έτσι, ένας εργαζόμενος συνταξιούχος με μέσες αποδοχές 1.000 ευρώ, θα λάβει 7,77 ευρώ τον μήνα για κάθε έτος ασφάλισης.
Για παράδειγμα, 6 έτη ασφάλισης μεταφράζονται σε 46,62 ευρώ επιπλέον σύνταξη μηνιαίως.
Προτεινόμενο Απασχόληση συνταξιούχων: προϋποθέσεις και εξαιρέσεις
Στους ελεύθερους επαγγελματίες – συνταξιούχους, ο υπολογισμός γίνεται με βάση την ασφαλιστική κατηγορία:
- 1η κατηγορία: 6,77 ευρώ τον μήνα για κάθε έτος ασφάλισης (π.χ., 6 έτη = 40,62 ευρώ).
- 2η κατηγορία: 8,13 ευρώ τον μήνα για κάθε έτος ασφάλισης (π.χ., 6 έτη = 48,78 ευρώ).
- 3η κατηγορία: 10,3 ευρώ τον μήνα για κάθε έτος επιπλέον ασφάλισης.
- 4η κατηγορία: 12,98 ευρώ τον μήνα για κάθε έτος ασφάλισης.
- 5η κατηγορία: 16,13 ευρώ τον μήνα προσαύξηση στη σύνταξη για κάθε έτος.
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι οι παραπάνω υπολογισμοί αφορούν όσους διέκοψαν ή θα διακόψουν την εργασία τους από την 1η Μαρτίου 2022 και μετά. Για όσους η διακοπή εργασίας έχει γίνει έως τις 28 Φεβρουαρίου 2022, η προσαύξηση της σύνταξης είναι ενιαία για όλους, φτάνοντας τα 14,3 ευρώ τον μήνα για κάθε έτος ασφάλισης, δηλαδή 85,8 ευρώ για 6 επιπλέον χρόνια εργασίας.
Οικονομικός αντίκτυπος και πρακτικά βήματα για τους συνταξιούχους
Η απώλεια έως και 100 ευρώ τον μήνα μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό χιλιάδων συνταξιούχων, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι γενικότερες αυξήσεις στις συντάξεις είναι συχνά ανεπαρκείς για να καλύψουν το αυξανόμενο κόστος ζωής. Η δυνατότητα λήψης αναδρομικών ποσών, εφόσον η αίτηση υποβληθεί εγκαίρως, προσθέτει ένα επιπλέον κίνητρο για άμεση δράση.
Από την εμπειρία μας με παρόμοιες περιπτώσεις, η έλλειψη πληροφόρησης συχνά οδηγεί σε απώλεια δικαιωμάτων, ιδίως όταν πρόκειται για πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Η αίσθηση που επικρατεί στην αγορά εργασίας είναι ότι πολλοί συνταξιούχοι που επιλέγουν να συνεχίσουν να εργάζονται, το κάνουν για λόγους οικονομικής επιβίωσης και όχι μόνο για συμπλήρωση εισοδήματος, καθιστώντας την κάθε απώλεια ακόμα πιο σημαντική.
Το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα για τη λήψη της προσαύξησης είναι η διακοπή της εργασίας του συνταξιούχου. Στη συνέχεια, είναι απαραίτητο να υποβληθεί αίτηση στον ΕΦΚΑ για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης, καθώς δεν προβλέπεται η καταβολή δεύτερης σύνταξης.
Η άμεση υποβολή της αίτησης μετά τη διακοπή είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η καταβολή αρχίζει από τον επόμενο μήνα.
Ενίσχυση εισοδήματος και μελλοντικές προοπτικές
Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, που επιτρέπει την απασχόληση συνταξιούχων με την καταβολή ολόκληρης της σύνταξης και ενός ειδικού τέλους, παρέχει πολλαπλά οφέλη για τους συνταξιούχους, αυξάνοντας σημαντικά τα εισοδήματά τους. Υπάρχουν μάλιστα προσδοκίες για περαιτέρω βελτίωση, όπως η διάταξη για το «πάγωμα» της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ), η οποία θα ενισχύσει περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα.
Η εκτίμησή μας είναι ότι ο e-ΕΦΚΑ θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για συστηματική και σαφή ενημέρωση των εργαζόμενων συνταξιούχων. Είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλιστεί ότι κανένας δικαιούχος δεν θα χάνει χρήματα λόγω έλλειψης πληροφόρησης. Καλούμε τους συνταξιούχους να είναι ενεργοί και να αναζητούν πληροφορίες από επίσημες πηγές, ώστε να διεκδικούν πλήρως τα δικαιώματά τους και να αποφεύγουν την απώλεια σημαντικών ποσών από την σύνταξή τους.
