Μια νέα σειρά ερευνητικών εργασιών, που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό The Lancet και υπογράφεται από 43 παγκόσμιους ειδικούς, αναδεικνύει τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) ως μείζονα απειλή για τη δημόσια υγεία που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Οι επιστήμονες τονίζουν την αυξανόμενη κατανάλωσή τους παγκοσμίως και τη σύνδεσή τους με την πτώση της ποιότητας της διατροφής και μια σειρά σοβαρών ασθενειών.
Το πλαίσιο της παγκόσμιας απειλής
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας αυξανόμενης ανησυχίας για τις διατροφικές συνήθειες παγκοσμίως, με τους ειδικούς να υπογραμμίζουν την ανάγκη για άμεση δημόσια δράση. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) ορίζονται ως μια κατηγορία τροφίμων ή ποτών που παρασκευάζονται με βιομηχανικές τεχνικές επεξεργασίας, περιέχουν πρόσθετα και βιομηχανικά συστατικά, ενώ έχουν ελάχιστη περιεκτικότητα σε ολόκληρα τρόφιμα.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν τα ανθρακούχα αναψυκτικά και τις στιγμιαίες χυλοπίτες.
Ο Carlos Monteiro, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο και ένας από τους επιστήμονες που επινόησαν τον όρο πριν από περίπου 15 χρόνια, δήλωσε σε διαδικτυακή ενημέρωση ότι τα σημερινά στοιχεία δικαιολογούν παγκόσμια δημόσια παρέμβαση. Παρά την ευρεία χρήση του όρου, ορισμένοι επιστήμονες και η βιομηχανία τροφίμων υποστηρίζουν ότι είναι υπεραπλουστευτικός, με το ζήτημα να έχει λάβει αυξημένες πολιτικές διαστάσεις.
Επιστημονικά ευρήματα και επιπτώσεις στην υγεία
Σε μια συστηματική ανασκόπηση 104 μακροπρόθεσμων μελετών που πραγματοποιήθηκε για τη σειρά ερευνών, 92 ανέφεραν αυξημένους κινδύνους που συνδέονται με μία ή περισσότερες χρόνιες ασθένειες, οι οποίες σχετίζονται με διατροφικά πρότυπα υψηλής κατανάλωσης UPF.
Διαπιστώθηκαν σημαντικές συσχετίσεις για 12 καταστάσεις υγείας, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2, της παχυσαρκίας και της κατάθλιψης. Η έκθεση του The Lancet, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Bloomberg Philanthropies, αναφέρει ότι η κατανάλωση UPF αυξάνεται παγκοσμίως ως ποσοστό της διατροφής, ξεπερνώντας το 50% σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι συγγραφείς αναγνώρισαν ότι οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες σχεδιάστηκαν για να δείξουν μόνο συσχετίσεις και όχι άμεση αιτιότητα. Ωστόσο, τόνισαν ότι η κατάσταση απαιτεί αντιμετώπιση ενώ συλλέγονται περισσότερα δεδομένα, δεδομένης της ραγδαίας αύξησης της κατανάλωσης.
Προτεινόμενο Αφού Διαβάσεις Αυτό, Δεν Θα Ξαναβάλεις Ποτέ Τα Αυγά Σου στο Ψυγείο
Η συσχέτιση των UPF με την κατάθλιψη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αναδεικνύεται και από άλλες μελέτες, όπως η άνοδο των ψυχικών διαταραχών παγκοσμίως, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα των παραγόντων που επηρεάζουν την ψυχική υγεία.
Προκλήσεις και πολιτικές παρεμβάσεις
Οι τρεις εργασίες της σειράς προτείνουν επίσης τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος, όπως η ενσωμάτωση των UPF στις εθνικές πολιτικές για τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη ή αλάτι. Αυτό αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη τάση προς τη ρύθμιση της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, όπως φαίνεται και σε αποφάσεις που αφορούν νομοθετικές απαιτήσεις για ποτά, όπου η ονομασία προϊόντων υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποίησαν ότι η βιομηχανία UPF αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αντιμετώπιση του ζητήματος. Η International Food and Beverage Alliance, ένας οργανισμός που εκπροσωπεί μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων και ποτών, δήλωσε ότι τα μέλη της επιθυμούν επίσης να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της παγκόσμιας υγείας μέσω της ποιότητας της διατροφής και ότι οι εταιρείες τροφίμων θα πρέπει να συμμετέχουν στη χάραξη πολιτικής.
Ο Γενικός Γραμματέας, Rocco Renaldi, υποστήριξε ότι οι συστάσεις της σειράς ερευνών «ξεπερνούν κατά πολύ τα διαθέσιμα στοιχεία» και εγκυμονεί ο κίνδυνος μείωσης της διαθεσιμότητας προσιτών, σταθερών επιλογών παγκοσμίως. Αυτή η ανησυχία για το κόστος των ειδών παντοπωλείου είναι ένα κρίσιμο σημείο στις συζητήσεις για τη διατροφική πολιτική.
Το μέλλον της διατροφικής πολιτικής
Η συζήτηση γύρω από τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αναμένεται να ενταθεί, καθώς οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί δημόσιας υγείας καλούνται να βρουν μια ισορροπία μεταξύ της προστασίας της υγείας των πολιτών και της διασφάλισης της επισιτιστικής ασφάλειας.
Η ανάγκη για περισσότερα δεδομένα σχετικά με τους μηχανισμούς με τους οποίους τα UPF προκαλούν προβλήματα υγείας παραμένει, αλλά η ισχυρή ένδειξη κινδύνου απαιτεί άμεσες και συντονισμένες ενέργειες σε παγκόσμιο επίπεδο για τη διαμόρφωση πιο υγιεινών διατροφικών περιβαλλόντων.
