- Το Βατικανό ανακοίνωσε πλεόνασμα 1,6 εκατ. ευρώ το 2024, το πρώτο μετά από χρόνια ελλειμμάτων.
- Η ανάκαμψη οφείλεται σε αυξημένες δωρεές και ισχυρά κέρδη από επενδύσεις.
- Το δομικό έλλειμμα μειώθηκε κατά 50%, αλλά παραμένει στα 44 εκατ. ευρώ.
- Ο εκλιπών Πάπας Φραγκίσκος είχε αγωνιστεί για τη δημοσιονομική εξυγίανση.
- Οι αυξανόμενες υποχρεώσεις του συνταξιοδοτικού ταμείου παραμένουν σημαντική πρόκληση.
Το Βατικανό έκλεισε το 2024 με πλεόνασμα προϋπολογισμού 1,6 εκατομμυρίων ευρώ (1,85 εκατομμυρίων δολαρίων), όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη, σηματοδοτώντας μια σημαντική ανάκαμψη έπειτα από χρόνια ελλειμμάτων. Αυτή η θετική εξέλιξη έρχεται μετά από μια περίοδο που είχε απογοητεύσει τους ηγέτες της Εκκλησίας, συμπεριλαμβανομένου του εκλιπόντος Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος αγωνιζόταν να θέσει υπό έλεγχο τα οικονομικά της Αγίας Έδρας.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου οικονομικών πιέσεων για την Αγία Έδρα, η οποία τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε επανειλημμένα ελλείμματα που προκαλούσαν ανησυχία. Ο εκλιπών Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος απεβίωσε τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, είχε καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για τη δημοσιονομική εξυγίανση, αντιμετωπίζοντας μάλιστα αντιστάσεις από καρδιναλίους και προχωρώντας σε μειώσεις μισθών. Η ανακοίνωση του πλεονάσματος αποτελεί ένα απροσδόκητο σημείο καμπής, υποδεικνύοντας ότι οι μεταρρυθμίσεις αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς, όπως μεταδίδει το Reuters.
Οι παράγοντες της ανάκαμψης
Στην πρώτη του έκθεση προϋπολογισμού από το 2022, το Βατικανό ανέφερε ότι σημείωσε «σημαντική ανάκαμψη» στους λογαριασμούς του το περασμένο έτος, χάρη κυρίως στις υψηλότερες δωρεές και τα ισχυρά επενδυτικά κέρδη. Η Αγία Έδρα κατάφερε να μειώσει το δομικό έλλειμμα κατά 50%, αν και αυτό εξακολουθεί να ανέρχεται σε 44 εκατομμύρια ευρώ, υπογραμμίζοντας τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Πάπας Λέων. Τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 79 εκατομμύρια ευρώ, ωθούμενα από τις εξωτερικές δωρεές και τα έσοδα από το παιδιατρικό νοσοκομείο Bambino Gesu στη Ρώμη, ενώ τα έξοδα αυξήθηκαν κατά 40 εκατομμύρια ευρώ.
Επενδύσεις και διαχείριση κεφαλαίων
Η οικονομική διαχείριση απέφερε «θετικά αποτελέσματα» ύψους 46 εκατομμυρίων ευρώ, ενισχυμένα από κερδοφορίες από την πώληση ιστορικών επενδύσεων μετά την έναρξη λειτουργίας μιας νέας επενδυτικής επιτροπής. Αυτή η απόδοση έπαιξε «καίριο ρόλο στην κάλυψη του λειτουργικού ελλείμματος», σύμφωνα με την ανακοίνωση. Οι τρεις κύριες πηγές εσόδων του Βατικανού περιλαμβάνουν τις δωρεές, ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο και τα έσοδα από τις εισόδους στα Μουσεία του Βατικανού, καθώς και το νοσοκομείο Bambino Gesu.
Αυτό που επισημαίνουν οι αναλυτές και η ίδια η Αγία Έδρα είναι ότι, ενώ η έκθεση υπογραμμίζει μια σαφή βελτίωση, η πλήρης οικονομική βιωσιμότητα παραμένει ένας μακροπρόθεσμος στόχος. Η ανακοίνωση αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «το 2024 θα μπορούσε να είναι ένα σημείο καμπής» εάν, μετά από χρόνια σταθερού ή αυξανόμενου λειτουργικού ελλείμματος, η Αγία Έδρα συνεχίσει τη μείωση του λειτουργικού της ελλείμματος τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, τονίζεται ότι η βελτίωση οφείλεται κυρίως στην αύξηση των δωρεών, γεγονός που καθιστά αναγκαία την επιβεβαίωση αυτής της προόδου.
Οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις
Παρά τη θετική εξέλιξη, η νέα έκθεση δεν περιλαμβάνει δεδομένα σχετικά με τις αυξανόμενες υποχρεώσεις του συνταξιοδοτικού ταμείου του Βατικανού. Αυτές οι υποχρεώσεις εκτιμήθηκαν σε περίπου 631 εκατομμύρια ευρώ από τον οικονομικό διευθυντή του Βατικανού σε συνέντευξη του 2022 και, σύμφωνα με πληροφορίες από εσωτερικούς κύκλους, πιστεύεται ότι έχουν διογκωθεί έκτοτε. Αυτό το ζήτημα παραμένει μια σημαντική οικονομική πρόκληση για τον Πάπα Λέοντα και τη μελλοντική οικονομική σταθερότητα της Αγίας Έδρας, η οποία, ως μικροκράτος, έχει περιορισμένες δημοσιονομικές επιλογές, καθώς δεν εκδίδει χρέος, δεν πωλεί ομόλογα ούτε επιβάλλει φόρους.
Η επόμενη μέρα για τα οικονομικά του Βατικανού
Η επίτευξη πλεονάσματος το 2024 αποτελεί ένα ενθαρρυντικό σημάδι για το Βατικανό, αλλά η πορεία προς την πλήρη οικονομική βιωσιμότητα παραμένει απαιτητική. Η διατήρηση της αύξησης των δωρεών και η αποτελεσματική διαχείριση των επενδύσεων θα είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση του δομικού ελλείμματος και, κυρίως, των διογκούμενων υποχρεώσεων του συνταξιοδοτικού ταμείου. Η ικανότητα του Πάπα Λέοντα να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη οικονομική υγεία της Αγίας Έδρας θα αποτελέσει κεντρικό στοίχημα για την Εκκλησία τα επόμενα χρόνια.
