- Οι ΗΠΑ πρότειναν ένα 28-σημείο ειρηνευτικό σχέδιο για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
- Το σχέδιο απαιτεί σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία και περιορισμούς στο ΝΑΤΟ.
- Προβλέπει τη διαχείριση των παγωμένων ρωσικών assets και τη σταδιακή άρση των κυρώσεων.
- Η Ουκρανία θα πρέπει να εγκαταλείψει την επιδίωξη αποζημιώσεων και την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
- Το σχέδιο έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε Κίεβο και Μόσχα λόγω των «δύσκολων» προτάσεών του.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέταξαν ένα 28-σημείο ειρηνευτικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, το οποίο βρίσκεται υπό εξέταση από το Κίεβο, τη Μόσχα και ενδιαφερόμενες ευρωπαϊκές χώρες. Το σχέδιο, που αποκάλυψε το Reuters, περιλαμβάνει σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία και άλλες δύσκολες προτάσεις τόσο για το Κίεβο όσο και για τη Μόσχα.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των συνεχιζόμενων διπλωματικών προσπαθειών για τον τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία, λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα κατάσταση στο πεδίο της μάχης και τις αντικρουόμενες απαιτήσεις των εμπλεκόμενων μερών. Το προσχέδιο, αν και προέρχεται από τις ΗΠΑ, περιέχει στοιχεία που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «δύσπεπτα» τόσο για το Κίεβο όσο και για τη Μόσχα, καθιστώντας την αποδοχή του μια περίπλοκη διαδικασία.
Όπως μεταδίδει το Reuters, το σχέδιο, το οποίο φέρεται να υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δίνει στη Ρωσία ένα μεγάλο μέρος αυτών που επιδιώκει, δεδομένου ότι ελέγχει περίπου το ένα πέμπτο της Ουκρανίας. Ωστόσο, περιλαμβάνει και προτάσεις που απαιτούν την απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από ορισμένες περιοχές και δεν ικανοποιούν πλήρως τους δηλωμένους πολεμικούς της στόχους.
Οι βασικοί όροι που διχάζουν
Το προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου των ΗΠΑ προβλέπει μια σειρά από αμφιλεγόμενους όρους. Ένας από τους πιο κρίσιμους είναι η απαίτηση η Ουκρανία να παραχωρήσει το υπόλοιπο της περιφέρειας του Ντονέτσκ στη Ρωσία, μια μεγάλη περιοχή που περιλαμβάνει τις πόλεις-φρούρια Σλοβιάνσκ και Κραματόρσκ, οι οποίες παραμένουν υπό τον ουκρανικό έλεγχο.
Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι αποκλείει την παραχώρηση οποιουδήποτε εδάφους στη Μόσχα.
Επιπλέον, η συμφωνία θα κατοχύρωνε μόνιμα τα ρωσικά κέρδη στο πεδίο της μάχης από τον Φεβρουάριο του 2022 στις τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες που η Ρωσία διεκδικεί ως δικές της: Λουχάνσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα και Ντονέτσκ. Η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 θα γινόταν επίσης μόνιμη.
Ωστόσο, η αναγνώριση αυτών των εδαφών ως ρωσικών θα ήταν «de facto», ένα καθεστώς που η Μόσχα ενδέχεται να μην επιθυμεί να αποδεχθεί. Η Ρωσία δεν θα είχε τον πλήρη έλεγχο της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, όπου θα χαρασσόταν μια γραμμή κατά μήκος της τρέχουσας γραμμής του μετώπου, παγιώνοντας το status quo.
Εδαφικές παραχωρήσεις και το μέλλον της Κριμαίας
Σύμφωνα με τις προτάσεις, οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα επιτρεπόταν να σταθμεύουν στο τμήμα του Ντονέτσκ που η Ουκρανία θα παραχωρούσε. Αυτό θα γινόταν μια ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, ελεγχόμενη από τη Μόσχα. Οι ρωσικές δυνάμεις θα έπρεπε επίσης να αποσυρθούν από δύο άλλες περιοχές όπου έχουν καταλάβει εδάφη, το Χάρκοβο και το Ντνιπροπετρόφσκ.
Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι οι δυνάμεις της έχουν καταλάβει την πόλη Κουπιάνσκ στην περιοχή του Χαρκόβου, αν και το Κίεβο το έχει αρνηθεί. Σύμφωνα με τις προτάσεις των ΗΠΑ, η Μόσχα θα έπρεπε να υποχωρήσει από το Κουπιάνσκ.
Οι επιπτώσεις στα παγωμένα ρωσικά assets και οι κυρώσεις
Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν παγώσει περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, κυρίως στην Ευρώπη, ως τιμωρία για τον πόλεμο. Η Ρωσία ζητά την αποδέσμευση αυτών των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και έχει απειλήσει με δράση κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, βάσει του αμερικανικού σχεδίου, η Ρωσία θα έπρεπε να παραδώσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ουάσιγκτον, η οποία θα ηγείτο μιας προσπάθειας ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, με τις ΗΠΑ να αποκομίζουν το 50% των κερδών από αυτή την εργασία. Ένα άλλο μέρος των παγωμένων ρωσικών assets θα επενδυόταν σε ένα κοινό επενδυτικό όχημα ΗΠΑ-Ρωσίας, από το οποίο η Μόσχα θα αποκόμιζε κάποιο όφελος.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η πολυπλοκότητα της διαχείρισης των παγωμένων κεφαλαίων και η πιθανή τορπίλη των σχεδίων της ΕΕ να τα χρησιμοποιήσει για την Ουκρανία, όπως έχουν εκφράσει Ευρωπαϊκές χώρες. Το σχέδιο δεν θα έδινε ούτε στη Ρωσία ούτε στην Ουκρανία πλήρη ελευθερία κινήσεων όσον αφορά τη δαπάνη των παγωμένων κεφαλαίων.
Οι διεθνείς κυρώσεις δεν θα αίρονταν άμεσα, αλλά σταδιακά και κατά περίπτωση, μετά από συζητήσεις.
Το μέλλον της Ουκρανίας: ΝΑΤΟ, στρατός και αποζημιώσεις
Η Ουκρανία θα αναγκαζόταν να δεχθεί μια πικρή αλήθεια, καθώς δεν θα μπορούσε, βάσει του σχεδίου, να ζητήσει πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία μέσω των δικαστηρίων. Επίσης, ο Ζελένσκι θα έπρεπε να εγκαταλείψει μια από τις πιο αγαπημένες του φιλοδοξίες: την ένταξη της Ουκρανίας στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Το ΝΑΤΟ θα συμφωνούσε να μην δεχθεί ποτέ την Ουκρανία και το ουκρανικό σύνταγμα θα τροποποιούνταν ώστε να αντικατοπτρίζει αυτή την απόφαση. Το ίδιο το ΝΑΤΟ θα δεσμευόταν να μην επεκταθεί περαιτέρω, ένα βασικό ρωσικό αίτημα, ενώ θα υπήρχε μια «προσδοκία» ότι η Μόσχα δεν θα εισέβαλλε στους γείτονές της, η οποία θα εδραιωνόταν σε ένα σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης.
Η Ουκρανία είναι πιθανό να απογοητευτεί από την αόριστη διατύπωση σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας που θα λάμβανε από την Ουάσιγκτον. Πέρα από το ότι χαρακτηρίζονται «ισχυρές» και ότι το Κίεβο θα έπρεπε να πληρώσει γι’ αυτές, δεν υπάρχει καμία αναφορά στο τι μπορεί να συνεπάγονται.
Τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσαν να σταθμεύσουν στην Ουκρανία, και το Κίεβο θα έπρεπε να δεσμευτεί να μην γίνει πυρηνική δύναμη. Η Ουκρανία θα αναγκαζόταν επίσης να περιορίσει το μέγεθος του στρατού της σε 600.000 στρατιώτες, έναν αριθμό σημαντικά μικρότερο από το περίπου 1 εκατομμύριο άτομα που η Ουκρανία δηλώνει ότι έχει υπό τα όπλα.
Το Κρεμλίνο είχε προηγουμένως απαιτήσει ο ουκρανικός στρατός να μειωθεί σε λιγότερο από 100.000 στρατιώτες.
Οι αντιδράσεις και η επόμενη μέρα
Ουκρανοί πολιτικοί έχουν μιλήσει εδώ και καιρό για την απόδοση ευθυνών στη Ρωσία για τις ενέργειές της, αλλά βάσει του σχεδίου, το Κίεβο θα έπρεπε να εγκαταλείψει τα σχέδια για την επιδίωξη νομικών υποθέσεων που επιδιώκουν να αποδείξουν ότι η Μόσχα διέπραξε εγκλήματα πολέμου, κάτι που η Ρωσία αρνείται.
Η Ουκρανία μπορεί επίσης να δυσαρεστηθεί από τις προτάσεις που θα έβλεπαν τη Ρωσία να επανεντάσσεται στην Ομάδα των Οκτώ (G8) και να επανενσωματώνεται στην παγκόσμια οικονομία. Μια άλλη ρήτρα αναφέρεται σε μεγάλης κλίμακας επενδύσεις και επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας σε τομείς όπως οι σπάνιες γαίες, η ενέργεια και η Αρκτική.
Το σχέδιο ειρήνης των ΗΠΑ αναφέρει επίσης ότι η Ουκρανία πρέπει να «αποναζιστικοποιηθεί», μια αναφορά σε αυτό που η Μόσχα χαρακτηρίζει ως εθνικιστικές αντιρωσικές στρατιωτικές μονάδες και πολιτικούς, κάτι που το Κίεβο θεωρεί ψευδές. Το σχέδιο, χωρίς να αναφέρεται στην Ουκρανία, δηλώνει ότι «όλη η ναζιστική ιδεολογία ή δραστηριότητα πρέπει να αποκηρυχθεί ή να απαγορευθεί».
Η εξέταση των τεχνικών εργασιών για την επεξεργασία του σχεδίου συνεχίζεται, με το Κίεβο να καλεί τους εταίρους του να σεβαστούν τη θέση του.
