Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών καλείται να αποφασίσει για ένα προσχέδιο που θεωρεί την αυτονομία υπό την κυριαρχία του Μαρόκο ως πιθανή βάση επίλυσης της μακρόχρονης διαμάχης στη Δυτική Σαχάρα, σύμφωνα με το Reuters. Η ψηφοφορία αναμένεται να καθορίσει την επόμενη μορφή των διεθνών προσπαθειών για το ζήτημα, ενώ το κείμενο επεκτείνει επίσης τη θητεία της ειρηνευτικής αποστολής MINURSO.
Τι προβλέπει η πρόταση αυτονομίας
Η πρόταση, την οποία έχει παρουσιάσει το Μαρόκο από το 2007, προβλέπει τη δημιουργία τοπικών οργάνων με νομοθετικές αρμοδιότητες που θα εκλέγονται από τους κατοίκους. Ταυτόχρονα, το Ραμπάτ θα διατηρεί τον έλεγχο σε τομείς όπως η εξωτερική πολιτική και η άμυνα, καθώς και σε θέματα θρησκείας.
Αντίθετα, το Κίνημα Polisario ζήτησε επανειλημμένα την διεξαγωγή δημοψηφίσματος όπου θα συμπεριλαμβάνεται και η επιλογή της αποτελεσματικής ανεξαρτησίας. Η διαφορά αυτή στην προσέγγιση αποτελεί βασικό εμπόδιο στην έναρξη απευθείας διαπραγματεύσεων μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.
Αντιδράσεις στο προσχέδιο
Το Polisario έχει δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχει σε συνομιλίες εφόσον το ψήφισμα επικυρώνει την πρόταση αυτονομίας, αφήνοντας ανοικτό τον κίνδυνο νέας έντασης. Παράλληλα, η αλγερινή αντίθεση στο συγκεκριμένο σημείο ήταν έντονη, με την Αλγερία να πιέζει για την αφαίρεση της σχετικής διατύπωσης.
Στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το κείμενο που έχει συνταχθεί από τις ΗΠΑ απαιτεί τουλάχιστον εννέα θετικές ψήφους χωρίς βέτο από τα μόνιμα μέλη, γεγονός που καθιστά κρίσιμη την στάση της Ρωσίας και της Κίνας. Η τελική κατάληξη της ψηφοφορίας παραμένει αβέβαιη λόγω αυτών των ισορροπιών.
Διεθνής δυναμική και υποστηρίξεις
Τις τελευταίες μήνες αρκετές χώρες μετατόπισαν τη θέση τους προς την αναγνώριση της κυριαρχίας του Μαρόκο επί της περιοχής. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε τον Ιούλιο την υποστήριξη στην κυριαρχία του Μαρόκου και χαρακτήρισε την αυτονομία ως τη μοναδική λύση που προτείνεται από την Ουάσινγκτον. Η αμερικανική πρωτοβουλία οδήγησε στη σύνταξη του εν λόγω προσχεδίου.
Προτεινόμενο Η Ευρώπη εξετάζει χαλάρωση του κλιματικού νόμου για τον στόχο του 2040
Παράλληλα, χώρες όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εκφράσει στήριξη στην πρόταση αυτονομίας, ενώ και η Ισπανία, ως πρώην αποικιοκρατική δύναμη στην περιοχή, έχει εκφράσει δημοσίως την υποστήριξή της προς το Μαρόκο. Αυτές οι κινήσεις σηματοδοτούν μια σημαντική μετατόπιση στην ευρωπαϊκή στάση απέναντι στο ζήτημα.
Η MINURSO στο επίκεντρο
Το προσχέδιο προβλέπει παράταση ενός έτους για τη θητεία της MINURSO, της αποστολής του ΟΗΕ που επιβλέπει την κατάσταση στη Δυτική Σαχάρα. Παλαιότερα κείμενα είχαν προτείνει μικρότερη παράταση έξι μηνών, αλλά το νέο προσχέδιο επιδιώκει μεγαλύτερη συνέχεια στο πεδίο.
Επιπλέον, ζητείται από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να καταρτίσει στρατηγική επισκόπηση για το μέλλον της MINURSO μέσα σε έξι μήνες, αξιολογώντας τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων και τη λειτουργία της αποστολής. Αυτή η ανασκόπηση θα μπορούσε να αλλάξει την αποστολή ή τις αρμοδιότητές της.
Προοπτικές και αβέβαιοι παράγοντες
Η έκβαση της ψηφοφορίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την στάση των μόνιμων μελών του Συμβουλίου, με Ρωσία και Κίνα να παραμένουν ασαφείς όσον αφορά την υποστήριξή τους στο κείμενο που προωθούν οι ΗΠΑ. Η ανάγκη για τουλάχιστον εννέα θετικές ψήφους κάνει το αποτέλεσμα επισφαλές.
Η επόμενη περίοδος θα δείξει εάν το προσχέδιο θα λειτουργήσει ως βάθρο για διαπραγματεύσεις μεταξύ Ραμπάτ και Polisario ή αν θα εντείνει τη διπλωματική ρήξη, ειδικά δεδομένης της άμεσης εμπλοκής γειτονικών κρατών και ευρωπαϊκών πρωτεύουσων στη διαμόρφωση της πολιτικής για την περιοχή.
Καθώς η διαδικασία συνεχίζεται στο Συμβούλιο Ασφαλείας, η κατάσταση στη Δυτική Σαχάρα παραμένει κρίσιμη: το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αναμένεται να καθορίσει τις επόμενες κινήσεις στο πεδίο των διαπραγματεύσεων και της ειρηνευτικής παρουσίας στην περιοχή.
