Η θέση ενός πρώην επικεφαλής ασφαλείας του Ισραήλ εστιάζει στη διακριτή ανάγκη για πολιτικό ορίζοντα και όχι μόνο σε στρατιωτική νίκη, με τον Άμι Αϊαλόν να τονίζει την αξία της λύσης δύο κρατών ως απάντηση στην ιδεολογία της Χαμάς, επισημαίνοντας πολιτικά κενά στο σχέδιο Τραμπ, όπως αναφέρει το POLITICO.
Σε αυτή τη βάση ο ίδιος εκφράζει σκεπτικισμό για την ικανότητα του σχεδίου να εξασφαλίσει σταθερή διαχείριση της Γάζας, ενώ υπογραμμίζει ότι χρειάζονται συμπληρωματικές πολιτικές πρωτοβουλίες, με έμφαση στη συνεργασία με την Άμι Αϊαλόν.
Καριέρα στο Σιν Μπετ
Ο Αϊαλόν ανέλαβε την ηγεσία της υπηρεσίας ασφάλειας μετά τη δολοφονία του Γιτσάκ Ράμπιν το 1995 και απέκτησε φήμη για τον εκσυγχρονισμό της οργάνωσης, καθώς κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό επιτυχίας στις επιχειρήσεις κατά των επιθέσεων. Παρά τις δυσκολίες, η εμπειρία του στο Shabak ως αρχηγός συνοδεύεται από δημόσιο σεβασμό για την επαγγελματική αποκατάσταση της υπηρεσίας και την ενίσχυση των μηχανισμών ασφαλείας.
Μέσα από τις αναφορές του σε ντοκιμαντέρ και δηλώσεις, ο Αϊαλόν δέχθηκε ότι μεγάλο μέρος της επιτυχίας οφειλόταν σε στενή συνεργασία με την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία αντιλαμβανόταν την προοπτική δημιουργίας κράτους ως κίνητρο για συνεννόηση. Η εμπειρία αυτή καθορίζει την ερμηνεία του για το γιατί ένα πολιτικό πλαίσιο είναι κρίσιμο για διαρκή ασφάλεια.
Κενά στο σχέδιο Τραμπ
Στο κέντρο της κριτικής του βρίσκεται η απουσία σαφούς δέσμευσης για λύση δύο κρατών, που κατά την άποψή του αφήνει «τρύπες» στη στρατηγική και υποσκάπτει τη συνεργασία με τοπικούς θεσμούς. Η έλλειψη τέτοιου ορίζοντα, λέει, θα μειώσει τα κίνητρα της Παλαιστινιακής συνεργασίας και θα κάνει απίθανη τη μόνιμη διαχείριση της Γάζας από παλαιστινιακούς φορείς.
Επιπλέον, ο Αϊαλόν πιστεύει ότι η αποκλειστική έμφαση σε στρατιωτικές λύσεις δεν αντιμετωπίζει την ιδεολογική ρίζα της Χαμάς, και ότι χωρίς πολιτικές εναλλακτικές οι προσπάθειες αποστρατικοποίησης θα είναι περιορισμένες. Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνει την ανάγκη για πολιτικές πρωτοβουλίες που να προσφέρουν ελπίδα και διακυβέρνηση.
Η ιδεολογία δεν νικιέται μόνο με όπλα
Κατά την άποψή του, η Χαμάς συνδυάζει στρατιωτική δύναμη με ιδεολογία, και η ήττα του πρώτου δε σημαίνει απαραίτητα την εξαφάνιση του δεύτερου, επομένως απαιτούνται «καλύτερες ιδέες» για αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης. Η προοπτική ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ αποτελεί, σύμφωνα με τον ίδιο, την πιο ρεαλιστική εναλλακτική για να αποδυναμωθεί το ιδεολογικό έδαφος της Χαμάς.
Προτεινόμενο Ο Λαβρόφ ελπίζει ότι η Ουάσινγκτον δεν θα προβεί σε ενέργειες που θα οδηγήσουν σε κλιμάκωση
Ο Αϊαλόν εκφράζει επίσης ανησυχία ότι οι ανθρώπινες απώλειες και η καταστροφή θα τροφοδοτήσουν νέα μέλη στις τάξεις των εξτρεμιστικών οργανώσεων, με αποτέλεσμα αύξηση προσκλήτρων ριζοσπαστικοποίησης τόσο τοπικά όσο και διεθνώς. Αυτό καθιστά την πολιτική λύση απαραίτητη για την πρόληψη νέων κύκλων βίας.
Δημοσκοπίες και πολιτική δυσπιστία
Τα τελευταία χρόνια η υποστήριξη της λύσης δύο κρατών έχει μειωθεί σημαντικά στις τάξεις των Ισραηλινών, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται ο ίδιος, και αυτή η αλλαγή της κοινής γνώμης περιπλέκει την προοπτική συμφωνίας. Η πτώση της εμπιστοσύνης προς τη διπλωματία αποτελεί κεντρικό εμπόδιο, ειδικά όταν η δημόσια γνώμη απαιτεί βραχυπρόθεσμη ασφάλεια παρά μακροπρόθεσμες παραχωρήσεις.
Παρά την αρνητική δυναμική, ο Αϊαλόν υποστηρίζει ότι η κοινή γνώμη μπορεί να αλλάξει αν παρουσιαστούν τολμηρές πρωτοβουλίες από ηγέτες της περιοχής, με στόχο τη δημιουργία εμπιστοσύνης και την ανάδειξη πρακτικών οφελών για τις κοινωνίες. Αυτή η προσέγγιση απαιτεί, κατά την άποψή του, πολιτικό ρίσκο από ηγέτες και διεθνή στήριξη.
Πολιτικοί φορείς και μεσοπρόθεσμες λύσεις
Η σύνθεση της μεταβατικής διακυβέρνησης στη Γάζα παραμένει σημείο τριβής: το Ισραήλ προτιμά να αποκλείσει τόσο τη Χαμάς όσο και την Παλαιστινιακή Αρχή από άμεσες εξουσίες, ενώ παλαιστινιακές και μουσουλμανικές χώρες επιμένουν στην συμμετοχή της Αρχής στη διαχείριση των πολιτικών υποθέσεων της λωρίδας.
Αυτή η αντίθεση καθιστά κρίσιμη την επινόηση ρεαλιστικών μηχανισμών διεθνούς διαχείρισης για τη μετάβαση.
Πάντως οι αξιώσεις της Παλαιστινιακής Αρχής ότι διαθέτει θεσμικές δυνατότητες για τη διακυβέρνηση και την ενοποίηση με τη Δυτική Όχθη υπογραμμίζουν την εμπλοκή θεσμών ως προϋπόθεση για βιώσιμη λύση, ενισχύοντας την ιδέα ότι η απουσία πολιτικού πλαισίου θα υπονομεύσει κάθε προσωρινή συμφωνία.
Παρότι κριτικός απέναντι στο τρέχον σχέδιο, ο Αϊαλόν δεν απορρίπτει κάθε βήμα που οδηγεί σε πολιτικό διάλογο, περιγράφοντας το εγχείρημα ως πρώτο βήμα σε μακρύ δρόμο και καλώντας σε συμμαχίες που θα βοηθήσουν να ξεπεραστεί η δυσπιστία. Η προσέγγιση του συνδυάζει στρατιωτική εμπειρία με πολιτική πρόταση και επιμένει στην ανάγκη για διεθνή και περιφερειακή εμπλοκή, θέτοντας στο κέντρο τη Δύο κράτη λύση ως βασικό στοιχείο μιας βιώσιμης εξόδου.
