Η σλοβακική Βουλή ενέκρινε έναν νέο κανόνα που περιορίζει την ταχύτητα σε πεζοδρόμια αστικών περιοχών, θεσπίζοντας μέγιστο όριο ταχύτητας 6 χλμ/ώρα για όσους κινούνται σε αυτά. Το μέτρο αφορά όχι μόνο τους πεζούς αλλά και τους ποδηλάτες, τους χρήστες κυκλοφοριακού νομοσχεδίου, τους αθλητές που κάνουν σκέιτ και όσους μετακινούνται με πατίνια και ηλεκτρικά πατίνια, και θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2026.
Τι περιλαμβάνει ο νέος κανόνας
Ο νόμος ορίζει ότι στα πεζοδρόμια των πόλεων η κίνηση οριοθετείται με ταχύτητα μέχρι 6 χλμ/ώρα για όλα τα είδη μετακίνησης που επιτρέπονται εκεί. Η διάταξη εφαρμόζει σε περιοχές που είναι «προορισμένες κυρίως για πεζούς», όπως διευκρίνισε ο νομοθέτης κατά τη συζήτηση.
Στην πράξη, το μέτρο φέρνει αλλαγές στην καθημερινή χρήση των δημόσιων χώρων: από τη συμπεριφορά των περιπατητών μέχρι τα όρια για τους αναβάτες πατινιών και σκέιτερ. Η νέα ρύθμιση προβλέπεται να διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών αρχών όταν πρέπει να αποδειχθεί παραβίαση του επιτρεπόμενου ρυθμού κίνησης.
Αιτιολόγηση της πρωτοβουλίας και επικρίσεις
Ο βουλευτής Ľubomír Vážny από το κόμμα Smer, που υπέβαλε την τροποποίηση, τόνισε ότι ο στόχος είναι η μείωση των συχνών συγκρούσεων με αναβάτες πατινιών. Σύμφωνα με το σκεπτικό του, η ρύθμιση θα αυξήσει την ασφάλεια στους κοινόχρηστους χώρους και θα προσφέρει ένα αντικειμενικό κριτήριο σε περίπτωση ατυχημάτων, κατά τρόπο που να διευκολύνει την απόδοση ευθυνών.
Η αντίδραση από την αντιπολίτευση υπήρξε έντονη: ο Martin Pekár του κόμματος Progressive Slovakia ανέφερε ότι τα πραγματικά ρίσκα για τους πεζούς προέρχονται κυρίως από τα αυτοκίνητα και χαρακτήρισε την παρέμβαση ως πρόστιμο στη βιώσιμη μετακίνηση. Το υπουργείο Εσωτερικών επίσης σημείωσε ότι πιο αποτελεσματικό μέτρο θα ήταν ο περιορισμός της παρουσίας των e-scooters στα πεζοδρόμια παρά η επιβολή γενικού ορίου.
Πρακτικά ζητήματα και επιπτώσεις στην καθημερινότητα
Η επιστημονική αναφορά για μέση ταχύτητα βάδισης δείχνει πως ο μέσος άνθρωπος περπατά συνήθως μεταξύ 4 και 5 χλμ/ώρα, ενώ οργανισμοί όπως η British Heart Foundation αναφέρουν ότι 6,4 χλμ/ώρα αντιστοιχούν σε γρήγορο ρυθμό για άτομα με πολύ καλή φυσική κατάσταση.
Αυτό δημιουργεί ερωτήματα για το πώς θα γίνει στην πράξη ο έλεγχος της νέας ρύθμισης.
Η έλλειψη συγκεκριμένων μηχανισμών επιβολής έχει επισημανθεί από ειδικούς και από τον δημόσιο διάλογο: πώς θα μετρηθεί η ταχύτητα ενός πεζού ή ενός αναβάτη σε πραγματικό χρόνο και ποια θα είναι τα αποδεικτικά στοιχεία σε περίπτωση παράβασης; Παράλληλα, πολλά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έθεσαν πρακτικά σενάρια, όπως το αν το τρέξιμο για να προλάβει κάποιος λεωφορείο μπορεί να θεωρηθεί παράβαση.
Ενώ η νομοθετική πρωτοβουλία αποσκοπεί στη βελτίωση της ασφάλειας, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι παράγοντες όπως οι υποδομές έχουν κεντρικό ρόλο: περισσότεροι και καλύτερα σχεδιασμένοι ποδηλατόδρομοι και ασφαλείς διαβάσεις θα μπορούσαν να μειώσουν τις συγκρούσεις χωρίς την ανάγκη για πολύ αυστηρά όρια στις ταχύτητες πεζών.
Ταυτόχρονα, η εφαρμογή του μέτρου αναμένεται να ανοίξει διάλογο για την αναδιάταξη του δημόσιου χώρου και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα το συνοδεύσουν.
