Η συζήτηση γύρω από το λεγόμενο triple lock —τον μηχανισμό που αυξάνει την κρατική σύνταξη με βάση πληθωρισμό ή μισθούς— ξαναμπαίνει στο πολιτικό προσκήνιο στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς το Reform UK δηλώνει ανοιχτό στο να το επανεξετάσει. Η κίνηση αυτή θέτει στο επίκεντρο το κόστος για τα δημόσια οικονομικά και τις πολιτικές επιπτώσεις για τα κόμματα που έχουν μοιρασμένους ψηφοφόρους τρίτης ηλικίας.
Το πολιτικό πλαίσιο
Στην κεντρική σκηνή βρίσκεται ο ίδιος ο Νάιτζελ Φάρατζ, ενώ το Reform UK εμφανίζεται σε δημοσκοπήσεις με ενισχυμένο ποσοστό, κάτι που αναδεικνύει τη σημασία των θέσεων του κόμματος για το μέλλον της σύνταξης. Όπως είπε στο POLITICO ο Richard Tice, το κόμμα «δεν εγγυάται» τον μηχανισμό, αφήνοντας το ζήτημα ανοικτό για επανεξέταση.
Τα υπόλοιπα μεγάλα κόμματα παραμένουν αναφανδόν υπέρ της διατήρησης τουλάχιστον του χαρακτήρα του μέτρου, αφού, όπως προβάλλεται, το θέμα επηρεάζει ευρύ κοινό. Ταυτόχρονα, σε ορισμένες περιπτώσεις κυβερνητικά σχέδια όπως η πρόταση για αλλαγές στη φορολογία έχουν τεθεί υπό μελέτη ενόψει του προϋπολογισμού της 26ης Νοεμβρίου υπό την ηγεσία της Rachel Reeves.
Το οικονομικό αποτύπωμα
Οι αριθμοί που επικαλούνται ανεξάρτητοι φορείς δείχνουν το μέγεθος της πρόκλησης: το μέτρο αναμένεται να αυξήσει τη δαπάνη κατά περίπου £15.5 δισ. ετησίως έως το 2029, σύμφωνα με αναλύσεις του Office for Budget Responsibility. Αυτό το επιπλέον κόστος έχει κάνει πολλούς οικονομολόγους να χαρακτηρίζουν τον μηχανισμό μη βιώσιμο σε μακροπρόθεσμη βάση.
Παράλληλα, το κόστος καταγράφεται άνισα: μεγάλο μέρος της πρόσθετης δαπάνης ωφελεί συνταξιούχους με υψηλότερα εισοδήματα, γεγονός που τροφοδοτεί τη συζήτηση για την κατανομή των πόρων. Ο δημοσιονομικός προβληματισμός συνδέεται επίσης με τις πιέσεις στις δημόσιες υπηρεσίες και τις μισθολογικές δαπάνες.
Συνταξιοδοτικά συστήματα του δημοσίου
Το Reform έχει θέσει στο τραπέζι και ευρύτερα ζητήματα για τα συνταξιοδοτικά προγράμματα του δημόσιου τομέα, με ειδική αναφορά στα σχέδια καθορισμένης παροχής που καλύπτουν μεγάλο ποσοστό εργαζομένων. Το Ινστιτούτο Οικονομικών Σπουδών (Institute for Fiscal Studies) κατέγραψε ότι περίπου 82% των δημοσίων υπαλλήλων καλύπτονταν από τέτοια σχήματα το 2021.
Σε επίπεδο προτάσεων, κάποιοι παράγοντες του Reform έχουν επισημάνει την ανάγκη για προσεκτική επανεξέταση και σταδιακή μετάβαση, με έμφαση στη δημοσιονομική βιωσιμότητα και στον περιορισμό των μελλοντικών υποχρεώσεων του κράτους. Ταυτόχρονα, δεν έχει παρουσιαστεί ενιαία τοποθέτηση για την άμεση κατάργηση ή τη διατήρηση των παροχών.
Εναλλακτικές πολιτικές και επιλογές
Προτεινόμενο Το Ιράκ και η Τουρκία κατέληξαν σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση υδραυλικών υποδομών με έσοδα από το πετρέλαιο
Μεταξύ των ιδεών που έχουν συζητηθεί βρίσκεται η αύξηση του φορολογικού ορίου εισοδήματος, η οποία, σύμφωνα με παράγοντες του Reform, θα μπορούσε να αφήσει τους συνταξιούχους με περισσότερα έσοδα από ιδιωτικές ή επαγγελματικές συντάξεις ακόμη και αν ο ρυθμός αύξησης της κρατικής σύνταξης μειωνόταν.
Η επιλογή αυτή εμφανίζεται ως μέσο ανακατανομής πόρων χωρίς άμεση μείωση των καταβαλλόμενων ποσών.
Άλλοι προτείνουν να καθοριστεί ένας μακροπρόθεσμος στόχος για το ποσοστό των μέσων αποδοχών που πρέπει να καλύπτει η κρατική σύνταξη, και μόλις επιτευχθεί αυτό, να μεταβεί ο δείκτης μόνο στην αύξηση σύμφωνα με τους μισθούς. Τέτοιες λύσεις συνοδεύονται όμως από εκτιμήσεις ότι θα απαιτηθεί πολιτικό κόστος για την εφαρμογή τους.
Αντιδράσεις και ρητορική
Το ενδεχόμενο αλλαγής του μηχανισμού έχει προκαλέσει αντιδράσεις από διάφορα πολιτικά στρατόπεδα, με τμήμα της Δεξιάς και κέντρου να υποστηρίζει την ανάγκη για δημοσιονομική πειθαρχία, ενώ άλλοι υπερασπίζονται το μέτρο ως ασπίδα κατά της φτώχειας των συνταξιούχων.
Ορισμένα ονόματα που έχουν εμπλακεί στη δημόσια συζήτηση είναι οι Kemi Badenoch και ο πρώην υπουργός Damian Green.
Παράλληλα, αναλυτές όπως ο Robert Colvile έχουν δηλώσει ότι η αντικατάσταση του μηχανισμού με πιο βιώσιμες λύσεις θα αποτελούσε ένδειξη δημοσιονομικής υπευθυνότητας. Από την άλλη πλευρά, πολιτικές ανατροφοδοτήσεις όπως το ζήτημα της επιδότησης θέρμανσης από το προηγούμενο κυβερνητικό σχέδιο δείχνουν ότι τέτοιες παρεμβάσεις μπορούν να προκαλέσουν ισχυρές αντιδράσεις στους δρόμους και στις κάλπες.
Η εσωτερική δυναμική του Reform
Μέσα στο ίδιο το κόμμα υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για την οικονομική πολιτική: ο Richard Tice έχει τοποθετηθεί επανειλημμένα για την ανάγκη ευρείας επανεξέτασης δαπανών, ενώ άλλα στελέχη, όπως ο Zia Yusuf, εστιάζουν σε διαφορετικές πλευρές της πολιτικής ατζέντας.
Η ποικιλία απόψεων δείχνει ότι δεν υπάρχει προς το παρόν ενιαίο σχέδιο για άμεσες αλλαγές.
Ο ίδιος ο Φάρατζ έχει δηλώσει ότι θα λάβει αποφάσεις «μεταξύ τώρα και της επόμενης εκλογής», αφήνοντας ανοιχτό το χρόνο υιοθέτησης τυχόν μεταρρυθμίσεων. Μέχρι τότε, το ζήτημα παραμένει στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης, με επιπτώσεις στα προγράμματα τόσο των κομμάτων όσο και των δημόσιων υπηρεσιών.
Η πορεία του triple lock στο άμεσο μέλλον θα εξαρτηθεί από δημοσιονομικούς υπολογισμούς και από την πολιτική αξιολόγηση των κινδύνων και των επιπτώσεων για ευάλωτες ομάδες. Οι αριθμητικές προβολές και οι δημόσιες τοποθετήσεις που έχουν ήδη καταγραφεί δείχνουν ότι η αλλαγή θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις κρατικές δαπάνες και στην πολιτική σκηνή.
