Το άνοιγμα διαύλου στον ποταμό Τοκάντινς απειλεί τις κοινότητες κατά μήκος του ποταμού.

Μια μεγάλη κρατική παρέμβαση στην κοίτη ενός από τους βασικούς παραποτάμους του Αμαζονίου φέρνει σε σύγκρουση οικονομικά συμφέροντα και τοπικές κοινότητες. Το σχέδιο προβλέπει την εξάλειψη τμημάτων με βραχώδεις λοφίσκους ώστε να γίνει δυνατή η διέλευση μεγάλων μπαρκαδιών όλο το χρόνο, με στόχο τη μεταφορά σόγιας και καλαμποκιού από το εσωτερικό προς τα βόρεια λιμάνια.

Τι προβλέπει το έργο

Η πρόταση περιλαμβάνει εκρήξεις σε περίπου 35 χιλιόμετρα βραχωδών ραπιδίων και πρόσθετες εργασίες εμβάθυνσης σε περισσότερα από 170 χιλιόμετρα ποταμού, με συνολικό προϋπολογισμό γύρω στα 7,3 δισ. δολάρια. Η κυβέρνηση παρουσιάζει το έργο ως μέτρο για τη μείωση του κόστους μεταφοράς και την επιτάχυνση των εξαγωγών.

Αρμόδιες υπηρεσίες έχουν εκδώσει άδειες κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις: χρονικοί περιορισμοί για τις εκρήξεις ώστε να αποφευχθούν κρίσιμες εποχές αναπαραγωγής, καθώς και μέτρα παρακολούθησης για φωλιές χελωνών και μετακίνηση άγριων ζώων πριν από τις παρεμβάσεις.

Οι προφάσεις για κοστολόγιο και αποτελεσματικότητα

Υποστηρικτές του σχεδίου, μεταξύ των οποίων και η περιφερειακή ηγεσία, αναφέρουν ότι ο νέος δίαυλος θα μειώσει τις χιλιομετρικές χρεώσεις των επίγειων μεταφορών και θα καταστήσει τις θαλάσσιες εξαγωγές πιο αποδοτικές. Προβλεπόμενοι όγκοι μεταφοράς φτάνουν τα 20 εκατομμύρια τόνους σιτηρών ετησίως, σύμφωνα με κυβερνητικές εκτιμήσεις.

Ειδικοί στα logistics επισημαίνουν ότι τα ποτάμια φορτία μπορούν να κοστίζουν έως και 60% λιγότερο από τις μεταφορές με φορτηγά σε μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις, προσθέτοντας ότι τέτοιες επενδύσεις μεταφορών συχνά αλλάζουν τις οικονομικές δυναμικές μιας περιοχής. φιλικότερες μεταφορές δεν σημαίνουν απαραίτητα συνολική μείωση των εκπομπών, όπως δείχνουν πρόσφατες μελέτες.

Απειλές για τον τρόπο ζωής των κατοίκων

Κάτοικοι των νησιών και των όχθων προειδοποιούν ότι οι αλλαγές στον ποταμό θα επηρεάσουν άμεσα τα μέσα επιβίωσής τους. Ψαράδες που κινούνται ανάμεσα σε βράχια και στροβίλους λένε ότι αν αντικατασταθούν από εμπορική ναυσιπλοΐα, οι τοπικές πρακτικές θα εξαλειφθούν μέσα σε λίγα χρόνια.

Γυναίκες σε χωριά όπως το Tauiry εμμένουν ότι συλλέγουν καρπούς babassu για να φτιάξουν λάδι και αλεύρι, ενώ γεωργική επέκταση γειτονικών εκμεταλλεύσεων έχει ήδη βλάψει τις καλλιέργειες των κοινοτήτων, με αναφορές για δηλητηριασμό δέντρων και απώλεια πρόσβασης σε πρώτες ύλες.

Επιστημονικές ανησυχίες για τη βιοποικιλότητα

Ερευνητές από το μουσείο Emilio Goeldi, όπως ο Alberto Akama, προειδοποιούν ότι οι μοναδικές ράπιδες λειτουργούν ως καταφύγια για απειλούμενα είδη: ψάρια, χελώνες και δελφίνια που τρέφονται κοντά στους βράχους. Η απευθείας καταστροφή αυτών των περιοχών μπορεί να έχει αλυσιδωτές οικολογικές συνέπειες.

Το εθνικό περιβαλλοντικό όργανο έχει επιβάλει όρια στις εργασίες για να προστατέψει κρίσιμες περιόδους αναπαραγωγής, ενώ το μεταφορικό ίδρυμα DNIT δηλώνει ότι θα ληφθούν μέτρα για την εκδίωξη άγριων ζώων πριν από τις εκρήξεις.

Εκπομπές, αποψίλωση και η ευρύτερη εικόνα

Η μεταφορά φορτίων μέσω ποταμών μπορεί να μειώσει τις άμεσες εκπομπές σε σχέση με τους δρόμους, αλλά μελέτες του Climate Policy Initiative δείχνουν ότι τέτοιες υποδομές συχνά διευκολύνουν αποψίλωση για τη δημιουργία νέων εκτάσεων καλλιεργειών.

Παράδειγμα του σιδηροδρόμου Ferrograo

Το CPI υπολόγισε ότι ο σιδηροδρομικός άξονας Ferrograo θα μείωνε περίπου 1 εκατομμύριο τόνους άμεσων εκπομπών από τις οδικές μεταφορές, αλλά θα μπορούσε να προκαλέσει επιπλέον 60 εκατομμύρια τόνους έμμεσων εκπομπών λόγω επέκτασης της γεωργίας. έμμεσες επιπτώσεις αυτού του μεγέθους απειλούν να αντιστρέψουν τα όποια περιβαλλοντικά οφέλη.

Η περιοχή Matopiba, που περιλαμβάνει τμήματα γύρω από τους ποταμούς Araguaia και Τοκαντίς, έχει ήδη παρουσιάσει ραγδαία επέκταση των αγροτικών εκτάσεων, στοιχείο που τέτοιες επενδύσεις μπορεί να επιταχύνουν.

Δικαστικές ενέργειες και τοπική αντίσταση

Ομοσπονδιακοί εισαγγελείς ζήτησαν την αναστολή των εργασιών και προσέφυγαν στα δικαστήρια, επικαλούμενοι κινδύνους για τις κοινότητες και το περιβάλλον. Σε δημόσιες ακροάσεις στο πεδίο, κάτοικοι και τοπικοί ηγέτες παρουσίασαν μαρτυρίες ενώπιον μαγιστράτων.

Η ανησυχία για πιθανή εκτόπιση είναι εμφανής: κοινοτικοί εκπρόσωποι υποστηρίζουν ότι ο χώρος στον ποταμό θα συρρικνωθεί, καθώς μεγάλα εμπορικά σκάφη θα διεκδικήσουν το ίδιο τμήμα του νερού που σήμερα χρησιμοποιούν ψαράδες και μεταφορείς μικρών φορτίων.

Η διαμάχη πάνω στον ποταμό Τοκαντίς συνδυάζει τεχνικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο όπου η ζήτηση για σιτηρά συμβαδίζει με έντονες τοπικές αντιδράσεις. Το μέλλον της περιοχής θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις των δικαστηρίων, την εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων και τη δυνατότητα επίτευξης ισορροπίας ανάμεσα σε οικονομική ανάπτυξη και προστασία των κοινοτήτων.